در حالیکه بخش عمده مردم افغانستان بخاطر نبود کار و تامین معیشت زندگی شان به خارج از کشور پناه برده و با سختی و مشقت و گاها نیز با تحمل بی مروتی های کشورهای میزبان، با دست مزد بسیار پایین کار می کنند و نیز بخش اکثر مردم افغانستان در داخل از مشکل بی کاری و فقر رنج می برند؛ هزاران کارگر خارجی در بازار کار افغانستان وارد شده و بسیاری پروژه های کاری را از نزد کارگران داخلی ربوده اند.

هم اکنون علی رغم تمامی مشقت ها و سرگردانی های نیروی بیکار افغانستان، هزاران کارگر خارجی، هندی، پاکستانی، بنگله دیشی، نیپالی و ... در بازارهای افغانستان مشغول کار بوده و کارگران افغانی یا در بیرون از کشور رنج و حقارت مهاجرت را تحمل می کنند و یا هم در درون روز تا شب را رنج بیکاری و فقر را یکجا سر می کنند.

وجود کار گران خارجی در افغانستان در نوع خود، عجیب به نظرمی رسد. در شرایط کنونی افغانستان و با در نظرداشت بازار کار و وضعیت زندگی مردم، وجود هزاران کارگر خارجی در کشور خنده آور به نظر رسیده و به نحوی نشان می دهد که کار گران سرگردان افغانستان در داخل نیز مورد بی مروتی و بی توجهی دولت قرار دارد. یکی از قوانین مهم در افغانستان که به توشیح رئیس جمهور کشور نیز رسیده است، مقررۀ استخدام اتباع خارجی می باشد. براساس ماده ششم این مقرره در صورت وجود کارگران داخلی، می بایست به کارگران افغانی در استخدام به کار در نهاد های موجود در کشور، اولویت داده شود.

اما واقعیت امر این است که کارگران خارجی بازار کار افغانستان را اشغال کرده اند و هزاران تن از شهروندان کشور های خارجی در کشور ما به کار هایی اشتغال دارند که کارگران افغانی از عهدۀ آن به خوبی می برآیند. امروزه با این بهانه که افغان ها از درایت کافی و لازم کاری برخوردار نمی باشند، در اکثر موسسات خارجی و کمپنی های داخلی به کسانی اولویت استخدام داده می شوند که تابعیت خارجی داشته باشند و از بیرون مرز آمده باشند. این مشکل تا آنجا پیش می رود که هم اکنون حتی گاردهای دفاتر خارجی و کارمندان هوتل ها و رستورانت ها، معماران و گل کاران را اتباع خارجی در قبضه خود گرفته اند.

هزاران افریقایی، بنگله دیشی، پاکستانی، فلپینی، نیپالی و سایر کشور هایی که سطح تخصص و کارآیی شان در سطح افغان ها و یا حتی نازل تر از افغان ها هستند، با اشتغال در بازار کار افغانستان، لقمه نان خانواده های بی بضاعت افغان را گرفته و به انباقی برای آن ها تبدیل شده اند.این در حالی است که روزانه هزاران شهروند جوان افغانستان به دلیل نیافتن کار و فقر شدید در بازار کارخارج کشور راه مهاجرت را به پیش گرفته و به کشور های مهاجر می شوند که حتی اجازه گشت و گذار در داخل شهر را ندارند.

سوال اساسی این است که با وجود بیکاری هزاران پسر و دختر تحصیل کردۀ افغان که اهریمن بیکاری و عدم اشتغال آنان را تحت فشار شبانه روزی قرار داده است آیا مناسب است که دختر و پسری از قارۀ افریقا و یا جنوب شرق آسیا در مؤسسات خارجی و داخلی مستقر در افغانستان استخدام گردد و آیا این کار خلاف مقرره ی امور کار در افغانستان تلقی نمی شود؟

نمی گویم نیروی متخصص خارجی در افغانستان وجود نداشته باشد، بلکه فعلا افغانستان در بسیاری زمینه ها و امورات به نیروهای متخصص کاری خارجی، تکنیسین ها و مشاورین نیاز دارد و قطعا برای پیشرفت و توسعه افغانستان نیاز است که از این نیروها باید استفاده شود؛ اما مساله اینجا است که کارهای عادی و ساده که متعلق به نیروی کار افغانستان می باشد، به خارجی ها داده می شود.

اگر موقعیت های پیچیده ای سازمانی و کار موسسات و نهاد ها به افراد مسلکی خارجی نیازمند هست حداقل کارهای فزیکی، پهره داری، سرویس غذا، حسابداری و امور دفتر و امثال آن کار ها و مشاغل است که شهروندان و مردم عادی کشورمی تواند به گونۀ نیکوتری نسبت به خارجی ها که هیچگونه تعهدی به انکشاف و رشد کشور ندارند، آن ها را انجام دهند. این در حالی است که به باور بسیار از کارشناسان امور کار، اغلب کسانی که از کشور های جنوب شرقی اسیا برای کار در افغانستان آمده اند مهارت های کاری و شغلی آن ها به مراتب پایین تر از سطح توانایی های نیرو جوان افغان است و آن ها بخاطر نبود و یا نیافتن مسلک در کشور های شان به افغانستان سرازیر شده اند. هم اکنون اضافه تر از هفتاد هزار کارگر پاکستانی در شهرهای مختلف از جمله کابل به کارهای ساختمانی و کارهای ساده دیگر مشغول کار است و این وضعیتی است که تا چند سال قبل افغان ها در ایران ایجاد کرده بود و دولت آن کشور را به ستوه آورده بود.

افغان ها در سالهای گذشته و در کشور های همسایه ثابت کرده اند که این مردم در انجام امور کار، دلاور، سختکوش، صادق و امین است و از هر نظر نسبت به اتباع خارجی درکارها مفید تر است. اما متاسفانه امروزه حتی ابتدایی ترین کارها و اشتغال ها را که بایستی به عهده شهروندان افغانی بوده و بیکاران سرگردان افغانستان در آن مصروف شوند، چون سرویس های خدماتی رستورانت ها، گاردهای امنیتی، کارهای ساختمانی و ... همه به کارگران خارجی سپرده شده و موسسات و نهادهای شغل آفرینی به دلایل بی بنیادی که نزد خود دارند، ترجیح می دهند حتی همچو کارها را به اتباع کشور هایی نظیر پاکستان، نیپال، فلپین و کشور های افریقایی محول سازند.

بدون شک تصاحب بازار کار افغانستان توسط کارگران و اتباع خارجی که با هیچ دلیلی برای مردم بیکار و فقیر افغانستان توجیه پذیر نیست، می تواند بصورت فزاینده اعتماد مردم را نسبت به دولت و مقامات مسئول بیش از پیش خدشه دار ساخته و فاصله را میان مردم و دولت هرچه بیشتر گرداند. جا دارد حکومت افغانستان بویژه وزارت کار و امور اجتماعی این معضل را جدی گرفته و از فرایند رو به رشد هجوم بیکاران خارجی به کشور جلوگیری نماید. انتظار می رود که دولت ما هر چه زودتر استراتیژی ها و برنامه ی عملی و مقررات قانونی را برای حل بحران بیکاران خارجی به افغانستان طرح و تطبیق نماید وآنانی را که از قانون کار افغانستان و مقررۀ استخدام اتباع خارجی، سرپیچی می نمایند، تحت پیگرد قانونی قرار دهد. و نیز مؤسسات خارجی به اساس قانون کار افغانستان و مقررۀ استخدام اتباع خارجی، به دلیل این که در قلمرو افغانستان مشغول اند و تابع قوانین نافذه در این سرزمین می باشند، باید به استخدام شان به افغان ها حق اولویت بدهند.

اساسا دولت موظف و مکلف است که برای مردم زمینه مساعد کار و اشتغال را فراهم ساخته و از حقوق شهروندی آنان در داخل و خارج از کشور حمایت نماید. دولت افغانستان نیز طبعا مشمول این قاعده بوده و مسئول است که باید زمینه مساعد کار و زندگی و تامین معیشت سالم را برای شهروندان خود فراهم ساخته و از نیروی آنان در جهت توسعه و پیشرفت کشور استفاده نماید، چیزی که متاسفانه بدلیل ضعف دولت، فعلا امکان پذیر نبوده و وجود ندارد. اگر دولت افغانستان بدلیل ضعف ها و مشکلات فراوان داخلی عاجز از ایجاد زمینه های مناسب کار برای نیروی کار کشور نمی باشد، حداقل این توان را دارد که از حقوق کارگران افغان در داخل در برابر کارگران خارجی حمایت نموده و با میکانیسم های قانونی و نظارتی اجازه ندهد که کارگران افغانی در داخل کشور نیز مورد مظلومیت قرار گرفته و در مقابل کارگران خارجی مورد تبعیض قرار گیرد.