يكي از مهمترين منابع اقتدار و پايه هاي اصلي آن براي توسعه و انكشاف، ميزان و سطح برخورد داري از نيروي بشري و توسعه يافته است كه بتواند مطابق با نيازهاي روز و تكنالوژي هاي مدرن، فرايند توسعه اقتصادي را در كشور فراهم ساخته و زمينه هاي رشد و شكوفاي آن را فراهم سازد. به دليل اهميت فراوان اين موضوع در حيات اقتصادي جهان امروز، كشورهاي انكشاف يافته در تلاش هستند تا با جلب و جذب نيروهاي ماهر با استعداد ها و با قابليت هاي بسياري را كه در كشورهاي توسعه نيافته و فقير سرگردان هستند، جذب كنند و با در اختيار قرار دادن امكانات مورد نياز، حد اكثر استفاده از اين نيروها را انجام مي دهند.

از سوي ديگر، برجسته شدن نقش نيروي توسعه يافته بشري به عنوان نخستين پايه و زير بنايي توسعه در عرصه هاي ديگر، بخصوص انكشاف اقتصادي، در صدد عملي كردن ديدگاه ها و تئوريهاي انكشاف بشري در خود كشورهاي عقب مانده هستند و استفاده و گسترش تكنالوژي ارتباطات را به عنوان يكي از گزينه هاي اصلي و پايه، براي تحقق اين فرايند مطرح كرده اند. تاثير متقابل و دو جانبه ارتباطات با انكشاف نيروي بشري، امروز خدشه ناپذير است و تبادل معلومات به سرعت و دقت از طريق اين تكنالوژي، باعث بجا گذاشتن تحولات و دگرگوني هاي شگرف در انكشاف نيروي انساني شده است.

جامعه شناسان ارتباطات و انكشاف با مطالعه و تحقيقات ميداني و عيني به اين نتيجه دست يافته اند كه يكي از اصلي ترين عوامل تغيير در جامعه بشري، ورود و انكشاف تكنالوژي ارتباطات در بخش هاي مختلف است و حتي برخي از انها بدين باور است كه تكنالوژي ارتباطي، در حقيقت نقش رهبري كننده در انكشاف قواي بشري در جوامع پيشرفته امروز داشته و دارند و تنها راهي سريع و ميانبر در كشورهاي جهان سومي و عقب مانده نيز فراهم ساختن بستر و زمينه هاي انكشاف اين ابزار است.

توسعه اجتماعي
ساده ترين مفهوم توسعه و انكشاف؛ بسط و گسترش و پيشرفت است و منظور از توسعه منابع انساني و يا قواي بشري یا توسعه بشري عبارت است از؛ گسترش ظرفيت ها و قابليت هاي موجود در نيروي انساني هر كشور براي استفاده درست از زمان و امكانات موجود. توسعه يا انكشاف اولين بار توسط ابن خلدون مطرح شد و سپس از قرون هفدهم ميلادي به بعد توسط دانشمندان مختلف دگر در شرق و غرب مطرح و تنظيم شده است كه شامل بخشهاي مختلف مانند انكشاف اقتصادي، انكشاف سياسي، انكشاف و توسعه انساني و... مي گردد. و در اين ميان توسعه قواي بشر در حقيقت مسوليت رهبري و فراهم كننده عملي شدن ساير بخشهاي توسعه و انكشاف را به عهده دارد. بدون توسعه قواي بشري بومي، هيچ جامعه ي هرگز نمي تواند به ثبات اقتصادي و سياسي پايدار دست يابد و هيچگاهي نمي تواند حافظ و ضامن استقلال همه جانبه خويش باشد. انكشاف قواي بشر البته از طروق مختلف از جمله نظام هاي آموزشي كشورها صورت مي گيرد ولي فرايند ارتباطات بدليل نقش مهم كه در تسهيل اين عوامل و تسريع تاثير گزاري اين نقشها دارد، جايگاه حياتي و سرنوشت سازي در جوامع فعلي دارد. اساسي ترين عامل در دگرگوني هاي بوجود امده در افغانستان فعلي نيز محصول تاثير گذاري تكنالوژي ارتباطي است و تبادل سريع معلومات در بخشهاي مهم و گوناگون زندگي شهروندان كشور داشته است.

تعامل توسعه اجتماعي و تكنولوژي ارتباطي: دانیل لرنر را می توان راه گشای بررسی نقش ارتباطات در توسعه دانست.انتشار كتاب گذر از جامعه سنتی در سال۱۹۵۸ را می توان آغازگر بررسی های ارتباطی توسعه شمرد وشاید پس از آن هم هرگز كتابی به این اهمیت در این زمینه منتشر نشده باشد. قابل ياد اوري است كه رابطه ميان چگونگي استفاده از فناوري ارتباطات و انكشاف قواي بشري، به صورت دو جانبه و دو سويه است و رشد وانكشاف هركدام مستلزم رشد و انكشاف ديگري است؛ به اين معنا كه سرمايه گزاري براي تسريع، گسترش و رشد كمي و كيفي قواي بشري، باعث رشد و انكشاف سريع و كمي و كيفي تكنالوژي ارتباطات مي شود و بر عكس ان نيز صادق است. ولي در هر صورت نكته اساسي و قابل ملاحظه اين است كه ارتباطات در جهان امروز شاه كليد انكشاف در عرصه هاي مختلف است و بدون ارتباطات و ابزار آن، هرگز جهان قادر به پيشرفت و ترقي نخواهد بود. افغانستان امروزي نيز در بخشهاي مختلف شاهد مشكلاتي هست كه از نبود ظرفيت ها و به كار نگرفتن تنكالوژي ارتباطات بوجود امده است و در صورتی كه در مسئله دقت و توجه لازم صورت بگيرد؛ بخصوص در بخش تامين سكتور امنيت شاهد ترقي و بهبود چشم گير وضعيت خواهيم بود.
تكنالوژي ارتباطات و شيوه هاي تاثير گزاري در توسعه اجتماعي

تكنالوژي ارتباط و فرايند تبادل معلومات بين افراد جامعه در سطوح مختلف مي تواند در انكشاف قواي بشري جامعه به دو صورت مستقيم و بدون واسطه و به شكل غير مستقيم و با واسطه تاثير گزار باشد كه مختصرا در ذيل بدان اشاره مي شود:

1- دسترسي سريع به معلومات و دانش: يكي از فوايد و در عين حال شيوه هاي تاثير گذاري تكنالوژي ارتباطات در رشد و انكشاف قواي بشري، بدست اوردن سريع و با كمترين زمان و هزينه ممكن از اقصا نقاط جهان است. حوادث و تحولات اخير در كشورهاي خاورميانه و آفريقا نشان داد كه با انكشاف تكنالوژي ارتباطي ديگر هيچ قدرتي قادر نيست جلو اراده و خواست مردم را در ايجاد دگرگوني ها و تغييرات بگيرد و يا راههاي تبادل معلومات ميان مردم را سد كند. از بركت فرايند انكشاف اين تكنالوژي ملت به عنوان يك واحد متشكل از افراد جامعه توان و قدرت عملي كردن خواست هاي خويش را به گونه هاي مختلف دارد. انكشاف تجارت از طريق جريان تكنالوژي ارتباطات و گسترش روز افزون آن در جهان امروز تبديل به يك امر عادي شده و اكثر نيازها و ضرورت هاي مردم جهان بخصوص در كشورهاي مترقي از طريق تكنالوژي و فرايند ارتباطات صورت مي گيرد كه به مراتب هزينه كمتر لازم داشته و صرفه جوي زيادي در وقت و زمان صورت مي گيرد. اندوختن و فراگيري دانش هاي مختلف از راه دور در كشورهاي توسعه يافته از طريق تكنالوژي ارتباطي كاملا امر معمول است و به يك فرايند عادي و شناخته شده تبديل شده است.

2- تقويت و تقريب روابط انساني: يكي از اساسي ترين راهها براي دست يازيدن به انكشاف قواي بشري و توسعه اجتماعي در هر كشوري و يا حتي فراتر از آن در سطح جهان، نزديك تر ساختن روابط ميان انسان ها است. نگاهي به تاريخ تكامل دانش و اندوخته هاي علمي بشر نشان ميدهد كه تمام دانش موجود محصول فرايند تفكر مشترك تمام بشر است كه از گذشته هاي دور تا امروز را در بر مي گيرد. در حال حاضر نيز ميزان تقويت و تقريب روابط در گسترش و شكوفا ساختن استعدادها و ظرفيت هاي فكري بين انسان ها بسيار حساس و مهم است و تكنالوژي ارتباطي به خوبي و آساني بيش از حد مي تواند اين نقش را به عنوان عامل ارتباط و پيوند بر قرار ساخته و در تقويت و تقريب روز افزون آن كاري اساسي انجام دهد.

3- ارتقاء سطح و كيفت آموزشي: آموزش و پرورش از اصول اوليه جامعه پذيري و اجتماعي شدن بشر پس از كانون و نهاد خانواده محسوب مي شود و سهم چشم گيري در شكوفايي و تحقق انكشاف بشري دارد.
از جمله فرصت ها و امكانات در پيش رو براي سرعت بخشي و شتاب دهي در جهت بازسازي نظام آموزش و پرورش و تحول در فرآيند ياددهي- يادگيري، استفاده و بهره گيري از پديده فناوري اطلاعات و ارتباطات است كه بايد به عنوان يكي از مهم ترين راهبردهاي دست اندركاران آموزش و پرورش كشور باشد. البته با توجه به سرعت و گستردگي و عمق تحولات ناشي از به كارگيري فناوري اطلاعات، شناخت ويژگي هاي اين پديده و مديريت آگاهانه و هوشمندانه آن كه مبتني بر ارزش هاي ديني و ملي و در خدمت اهداف متعالي نظام اسلامي باشد، ضرورتي اجتناب ناپذير است. استفاده از قابليت ها و ظرفيبت هاي فوق العاده ي كه در اين صنعت وجود دارد، مي تواند موجب ايجاد دگرگوني و تحول شگرف و بنيادي در ساختار و محتواي اموزشي شود كه در نهايت سبب تسريع و ارتقا كمي و كيفي توسعه انساني مي گردد.

4- خلاقيت پروري: تبادل اطلاعات و معلومات مي تواند كمكي مهمي در بهره برداري و پرورش خلاقيت هاي انساني باشد و سبب رشد و گسترش ابداعات و اختراعات در جامعه شود. وسايل ارتباطي اين زمينه را فراهم مي سازد كه به مدد بهره گيري سريع از دستاوردهاي علمي و پژوهش هاي ديگران، به تحقق ايده هاي ذهني و انديشه هاي خود پرداخت و لا اقل بسياري از آنها را به منصه عمل در آورد. از سوي ديگر تفكر سازي پيش زمينه و مقدمه شكوفايي فكري و استعداد بشر است و اين مهم از عهده تكنالوژي ارتباط جمعي به خوبي بر ميايد. توسعه انساني بدون فراهم ساختن زمينه ها و بستر بروز و ظهور خلاقيت هاي فكري و زمينه سازي براي ايجاد و توليد فكر نا ممكن است و به همين خاطر در جوامع عقب مانده استعدادها به راحتي از بين مي روند و يا به كشورهاي توسعه يافته و مترقي مهاجر مي شوند.
راه هاي و شيوه هاي ديگري نيز وجود دارد كه به صورت مستقيم و غير مستقيم باعث تاثيرگزاري تكنالوژي ارتباطي بر توسعه منابع انساني و انكشاف قواي بشري در هر كشوري مي شود كه خود مقدمه لازم و اساسي و نخستين گام در رسيدن به انكشاف است اما بدليل رعايت اختصار از ذكر آنها خود داري مي شود.