روزهای گذشته از سخت ترین روزهای جنگی علیه نیروهای امنیتی در طول سال های پسین بود. طالبان به گونه معماگونه مراکز نظامی و ولسوالی های مختلف را در سراسر کشور تصرف می کردند و بسیاری از مناطق بدون کمترین مقاومت در برابر طالبان سقوط کردند و این سقوط ها تردیدها و ابهام های بسیاری را در افکار عامه به وجود آوردند. همه گیج مانده اند که واقعا در دو هفته گذشته چه چیزی اتفاق افتاد که طالبان با این سرعت توانستند بسیاری از مناطق را بدون مقاومت جدی به دست گیرند؟ در یک تحلیل کوتاه و از یک منظر می توان گفت که سیطره تبلیغاتی دشمن بر افکار عمومی و تضعیف روحیه سربازان و فقدان یک استراتژی تبلیغاتی سبب سیر تحولات جنگ به نفع طالبان در هفته های اخیر گردید.
واقعیت این است که متاسفانه عقبه اصلی جنگ افغانستان به کشورهای همسایه و به جاهایی کشیده می شود که ده ها سال گروه های مختلف را در افغانستان تمویل و تجهیز کرده اند و با همه زیر و بم های بحران افغانستان آشنا هستند. اگر مقیاس های اصلی و زوایای آشکار و پنهان جنگ کنونی را در نظر بگیریم امکان ندارد که گروهی در حد و اندازه طالبان بدون حمایت و پشتبانی همه جانبه خارجی بتواند چنین جنگی را مدیریت کند. جنگی که اکنون در کشور ما جریان دارد توسط بزرگ ترین دستگاه های استخباراتی و نظامی مدیریت می شود و میلیاردها دالر در هر ماه برای این جنگ سرمایه گذاری می گردد. تردیدی در این مساله وجود ندارد. اما تنها بخشی از این جنگ، جنگ گرم و خشونت فیزیکی است. بخش اصلی و اعظم آن جنگ نرم و تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی و مدیریت بحران بر اساس جهت دهی ذهنیت عمومی است.
در روزهای گذشته و همزمان با سقوط مراکز ولسوالی ها در سراسر کشور جنگ تبلیغاتی کشورهای همسایه علیه نظام و نیروهای امنیتی افغانستان بی سابقه بود. جالب این است که در این جنگ تمام عیار تبلیغاتی بسیاری از شهروندان افغانستان از همه توان علیه نهادهای امنیتی و رهبری حکومت استفاده کردند. نفرت پراکنی قومی، اتهام های بی اساس و ناروا، تضعیف روحیه مردم، بزرگنمایی دشمن، سرزنش سربازان در جبهه های جنگ، همراهی آشکار با ایده های تبلیغاتی دشمنان افغانستان و بسیاری از فاکتورهای مخرب دیگر بخشی از پروژه تبلیغاتی دشمن بود که به صورت ناخودآگاه و به طور رایگان از سوی شهروندان افغانستان با سرعت و شدت تمام گسترش یافت. به عبارت دیگر پیش از آن که مراکز ولسوالی ها سقوط کند دشمن توانسته بود ذهنیت عمومی را فتح کند و تمام سخنان خود را از زبان رسانه های افغانستان و کاربران شبکه های اجتماعی اعلان کند.
کافی است که نظرات کاربران در پای پست های صفحات مربوط به نهادهای امنیتی یا مقامات حکومتی را نگاهی مختصر بیندازیم. آن گاه متوجه خواهیم شد که چگونه همه علیه نظام خود و به نفع دشمن بسیج شده ایم. روز گذشته یکی از سخنگویان پیشین حکومت از کشته شدن یک جنرال پاکستانی به نام اعجاز کیانی در صفحه فیسبوک خود خبر داد. بلافاصله سیلی از واکنش های کاربران افغان در پای این پست شروع گردید. بگذریم از این که بسیاری از هموطنان او را شهید خطاب کردند، یکی از کاربران که ظاهرا آدم معروفی هم هست یک کاریکاتور دستکاری شده را نشر کرد که در آن به نیروهای امنیتی افغانستان توهین شده است.
اصل کاریکارتور را از طریق جستجو در انترنت پیدا کردیم که مربوط به سال های قبل است و یکی از کاریکاتوریست های غربی خواسته است جایگاه سرباز را در جنگ های بین المللی نشان دهد و این که چگونه یک سرباز بدون این که بداند برای چه کسی می جنگد به سنگر می رود. در اثر اصلی نشانی از پرچم افغانستان و یا پرچم آمریکا نیست. هنرمند تنها خواسته است یک مفهوم انسانی را به تصویر بکشد که در عالم سیاست مطرح است. ولی کسی که بعدا این کاریکاتور را علیه نیروهای امنیتی افغانستان استفاده کرده است بر اساس روایت طالبان که نظام و نیروها امنیتی کشور را مزدور بیکانگان می دانند تصویر را دستکاری کرده است. به همین خاطر بر شانه آن سرباز پرچم افغانستان و بر روی پای کسی که همه را به جنگ وادار می کند پرچم ایالات متحده را حک کرده است. جالب این است که این آدم شهروند افغانستان است. اگر از جانب شهروند یک کشور خارجی چنین خیانتی صورت می گرفت شاید هیچ کلایه ای نبود. ولی وقتی یک شهروند افغانستان اولا دست به چنین دزدی می زند که اثر یک هنرمند خارجی را دستکاری می کند و ثانیا در پشت این رزالت تفکر طالبان و تبلیغ رایگان به نفع این گروه جنایتکار نهفته است هیچ توجیهی باقی نمی ماند. جز این که بگوییم خودکرده را هیچ تدبیری نیست. تا زمانی که ما این گونه مفت و رایگان ایده های دشمنان افغانستان را نشخوار کنیم و برای اشاعه افکار پلید دشمن چنین مفت و داوطلبانه زحمت بکشیم نباید امیدی به آینده و بهبود اوضاع در زمان های نزدیک را داشت. ما تا بیداری و آگاهی مسیر طولانی در پیش داریم.