دیروز رییس جمهورغنی گفت که اکنون همه بهانه ها از طالبان گرفته شده است و جمهوریت و امارت به عنوان دو گزینه روشن پیش روی همه است. او تاکید کرد کسانی که در صف جمهوریت نیستند، جایی در دولت نخواهند داشت و به منزله دشمن تلقی خواهد شد. این سخنان رییس جمهور و اشارات دیگر وی حاکی از این است که علی رغم تشدید نگرانی ها در پی تصمیم رییس جمهور ایالات متحده مبنی بر خروج کامل نیروهایش از افغانستان، فرصت های تاریخی نیز برای افغانستان فراهم شده است. بستگی به این دارد که گروه های سیاسی و سردمداران جنگ و صلح در افغانستان از این فرصت چگونه استفاده کنند.
نخستین فرصت همان طور که رییس جمهور گفته است این است که همه بنیادهای ایدئولوژیک جنگ از میان رفته است و دیگر جایی برای تیوری جهاد در افغانستان باقی نمانده است. بیش از چهل سال است که جنگ در افغانستان به بهانه جهاد ادامه دارد و کشورهای خارجی و همسایه به این آرمان دامن می زنند. اما اکنون دیگر کسی تردید ندارد که دیگر جنگ در افغانستان جهاد نخواهد بود و به معنای واقعی کلمه جنگ بر سر قدرت و برادرکشی است. یک بار در زمان داکتر نجیب این فرصت برای مجاهدین پیش آمد و پس از خروج نیروهای شوروی تمام گروه های جهادی باید با دولت مستقر در کابل وارد روند آشتی ملی می شدند؛ ولی متاسفانه در آن زمان این کار صورت نگرفت و افغانستان به تشویق کشورهای همسایه و قدرت های منطقه ای در کام جنگ های داخلی فرورفت. اکنون به نظر می رسد طالبان نیز همان تجربه تلخ را تکرار می کنند. در آن زمان این تجربه وجود نداشت ولی اکنون همه چیز روشن است. بنابراین خروج نیروهای خارجی از این منظر یک فرصت تاریخی برای صلح و آشتی است.
فرصت دیگری را که خروج نیروهای خارجی فراهم کرده است اتکا به نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان است. نیروهای امنیتی افغانستان سال ها است ک بار اصلی جنگ را به دوش می کشند، ولی هم چنان این توانمندی در سایه نیروهای خارجی به چشم نمی آید و همه ما خود را وامدار نیروهای خارجی می دانیم. اکنون ترسی که در سال 2014 وجود داشت دیگر وجود ندارد و باورمندی به نیروهای امنیتی افغانستان به وجود آمده است. واقعیت این است که اگر نهادهای امنیتی افغانستان به درستی رهبری گردد توان مقابله با هر نیروی دیگری را دارند.
یکی از مهم ترین فرصت های تاریخی دیگر این است که اعتماد به نفس و اتکا به خود و ایستادن روی پای خویش به وجود آمده است. افغانستان برای نخستین بار بدون این که ترسی از سقوط داشته باشد روی پای خویش می ایستد و تکیه بر هیچ قدرتی ندارد. سال ها است که مردم افغانستان با بیم و هراس به سر می برند و همه احساس می کنند که حیات شان در دست دیگران است و اگر نیروهای خارجی از افغانستان بیرون شوند ممکن است همه چیز به هم بخورد. در حالی که اکنون این فرصت پیش آمده است تا همه در صف واحد بایستیم و از سرزمین و نظام سیاسی خویش دفاع کنیم. افغانستان نباید این فرصت تاریخی را از دست دهد و به یک قدرت دیگر تکیه کند. زیرا هیچ کسی غیر از نیروهای خودی نمی تواند تکیه گاه مطمین برای آینده کشور باشد.
به همین خاطر فرصت دیگر بیرون شدن افغانستان از زیر بار منت ایالات متحده و هر قدرتی دیگر است. ما در طول سال های اخیر شاهد بوده ایم که ایالات متحده همواره دیدگاه ها و نظرات خود را بر افغانستان تحمیل کرده است. در طی دو سال اخیر متاسفانه تحت فشار ایالات متحده افغانستان بهای سنگینی پرداخته است. رفتن به حاشیه و انزوا و تقویت گروه طالبان و نیز رهایی بیش از شش هزار زندانی نشان از بارمنتی داشت که ایالات متحده بر دوش افغانستان گذاشته بود. اکنون ایالات متحده هیچ منتی بر افغانستان ندارد و دولت افغانستان نباید مسیری را طی کند که این کشور برای او گشوده است. مسیری را که اقای خلیلزاد در روند صلح افغانستان پیش روی ما گذاشته است چیزی جز تسلیم شدن به طالبان و امارت اسلامی نیست. بنابراین اکنون دولت افغانستان باید خود ابتکار را هم در عرصه جنگ و هم در عرصه صلح به دست گیرد. درست است که خروج هم پیمانان بین المللی افغانستان ممکن است سنگین تمام شود، ولی در عین حال فرصت هایی را نیز به بار آورده است که باید ما از آن ها استفاده کنیم.