موج سوم کرونا در افغانستان هشداری است برای حکومت و مردم افغانستان تا در مورد تدابیر احتیاطی و پیشگیرانه پیشاپیش اندیشه کنند. کرونا علاوه بر عوارض صحی و تلفات جانی، پیامدهای ناگوار اقتصادی و اجتماعی را نیز به دنبال دارد. این ویروس بر تمامی ابعاد زندگی انسان تأثیر می گذارد و جامعه را از هر لحاظ فلج می کند.
سال گذشته مرض کرونا سبب تعطیلی مکاتب، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی شد و بازار و تجارت را با رکود مواجه کرد و بسیاری از کارگران روزمزد را بیکار کرد و حتا در انتشار رسانه های چاپی نیز تأثیر منفی بجا گذاشت. کرونا توجه دولت را از مسایل انکشافی و ضروری دیگر به تدابیر صحی برای مقابله با این مرض جلب می کند و تمام امورات دیگر را به تأخیر و تعطیلی می کشاند.
در سال گذشته به علت کرونا، اضافه بر خسارات جانی شهروندان، زیان های مالی زیادی بر جامعه وارد شد و کار و زندگی مردم را از حالت عادی خارج کرد و در بدترین حالت آن قرار داد. روزگار مردم به جایی رسید که دولت مجبور شد برای خانواده های نیازمند نان خشک توزیع کند.
از طرف دیگر کرونا برای برخی افراد سودجو، فرصت هایی بی نظیری را نیز فراهم کرد. آنها از وضعیت موجود بیشترین سود را نصیب شدند و میلیون ها افغانی را از این بابت به جیب زدند. مردم افغانستان به هر حال خیانت یک تعداد افراد را فراموش نمی کنند که در بدترین حالت، اقدام به دزدی و سؤ استفاده از نان خشک مردم می کردند و یا به هر بهانه ای قیمت های کالاهای ضروری را تا چند برابر بالا می بردند.
کرونا یک تجربه بد در تمام دنیا و بخصوص در کشورهای ضعیف و عقب مانده‌ای مانند افغانستان بود. نهادهای حکومتی در سال گذشته در جهت ارائه خدمات به مردم، مؤفقانه عمل نکردند. این نهادها هم در برنامه ریزی مشکل داشتند و هم در عمل به موقع با چالش مواجه بودند. این ناکارایی ها سبب شد که مردم اعتماد شان را نسبت به نهادهای دولتی و حتا شفاخانه ها از دست بدهند. بسیاری از مردم در حالی که به کرونا مبتلا بود؛ اما به داکتر و شفاخانه مراجعه نمی کردند. این اوج تنزل اخلاقی را در جامعه ما نشان می دهد که در شرایط سخت، مریض حتا به داکتر و شفاخانه اعتماد نداشته باشد و ماندن و تداوی خانگی و سرخودانه را به مراجعه به داکتر و شفاخانه ترجیح بدهند.
متأسفانه همانطوری که همه مسایل در افغانستان به نحوی به سیاست منتهی می شود، کرونا نیز از این آفت به دور نماند. اپوزیسیون و مخالفان دولت به جای همراهی و همکاری با حکومت و یا نقد منصفانه کارکردهای آن، سعی کردند از آن بیشترین استفاده را علیه حکومت داشته باشند.
با همه ضعف ها و کاستی ها؛ اما خسارات ناشی از کرونا در افغانستان نسبت به کشورهای دیگر اندک بود. با آن که در موج اول آمار تلفات روزانه ناشی از مرض کرونا نسبتا بالا بود؛ اما در موج دوم با آن که تدابیر احتیاطی مردم کمتر بود، تلفات کرونا نیز قابل ملاحظه نبود.
یک هفته است که از موج سوم کرونا در دو ولایت ننگرهار و هرات خبر داده می شود. شناسایی بیش از 81 تن مبتلای جدید کرونا در یک روز زنگ خطری است که حکومت و مردم باید از همین حالا به آن توجه کنند که فردا ممکن است خیلی دیر باشد.
وزارت صحت اعلام کرده است که تنها در روز چهاردهم حمل بیش از یک هزار و یکصد و نود مریض مشکوک به کرونا مورد آزمایش قرار گرفته اند. این نشان می دهد که دیگر نمی توانیم مرض کرونا را جدی نگریم.
مهم این است که ویروس فعلی از نوع جهش یافته آن(ویروس کرونای انگلیسی) است که در حال حاضر تعدادی از کشورها را به قرنطین دوباره سوق داده است. این در حالی است که کشور هند و نهاد هماهنگ کننده تهیه واکسین کرونا (کواکس) تعدادی واکسن کرونا به افغانستان کمک کرده اند. این واکسن ها بر اساس اولویت بندی قرار بود به نیروهای امنیتی، داکتران و خبرنگاران تطبیق شود که تا هنوز از نتایج آن گزارش دقیقی در دست نیست.
حال سوال این است که آیا حکومت افغانستان می تواند در صورت آمدن موج سوم کرونا واکسن مورد نیاز مردم را تهیه کند؟ واکسن های فعلی با چه سرنوشتی گرفتار شده است؟ چرا هیچ گزارشی از پیشرفت و اجراآت آن به مردم داده نمی شود؟ آیا واکسن موجود که برای نوع چینی کرونا ساخته شده است، می تواند از ابتلا به نوع جهش یافته ویروس کرونا نیز جلوگیری کند؟
مقامات هرات از مردم خواسته اند که افراد بالای پنجاه سال را برای تطبیق واکسن به مراکز صحی ببرند. این مقام‌ها گفته اند که واکسن کرونا به قدر کافی وجود دارد.
از طرف دیگر مقامات وزارت صحت از کندی پیشرفت واکسن کرونا شکایت دارند و از عدم مراجعه مردم به مراکز صحی برای تطبیق واکسن. در حالی که این وزارت در ارتباط با واکسن و تطبیق آن و تعیین مراکز واکسن کرونا کمترین معلوماتی در اختیار مردم قرار نداده است. راستی با این تناقض گویی ها و ابهام ها این سؤال برای انسان پیش می آید که کشور به کدام سو می رود؟ چرا نهادهای حکومتی از شفافیت و ارائه معلومات برای مردم هراس دارند؟ چرا از گذشته تجربه نمی آموزند؟