افغانستان یک کشور زراعتی است و به همین عنوان در کشورهای منطقه و جهان شناخته می شود. هشتاد در صد مردم افغانستان به کارهای زراعتی و مالداری اشتغال دارند و محصولات زراعتی و دامی بیش از سی و یک درصد درآمد ناخالص ملی را تشکیل می دهد. هرچند صادرات افغانستان در مجموع قابل ملاحظه نیست؛ با آن هم بخش اعظم صادرات کشور را محصولات زراعتی تشکیل می دهد.
زراعت در ساختار اقتصادی کشور از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد و رشد و توسعه افغانستان در آینده تنها از طریق توسعه بخش زراعت و مالداری امکان پذیر می گردد. توسعه بخش زراعت و مدرنیزه سازی آن می تواند ساختار یک اقتصاد پویا را در کشور پایه ریزی نماید. در شرایط کنونی شاید زراعت تنها گزینه برای ایجاد زیر ساخت های اقتصادی در کشور به حساب آید.
افغانستان یک کشور جوان است که دارای نیروهای کار ارزان و فراوان می باشد. ناامنی و عدم توسعه اقتصادی سبب بیکاری، فقر و هدر رفتن وقت و سرمایه انسانی در کشور محسوب می شود. افغانستان به اشتغال زایی و ایجاد زمینه کار نیاز دارد، تا این مردم بتوانند مخارج زندگی خود را از طریق کار در بخش مختلف تأمین کنند. به لحاظ اشتغال زایی، بخش زراعت بیشترین نقش را در میان بخش های دیگر ایفا می کند. هم اکنون بیش از هشتاد در صد مردم به کار دهقانی اشتغال دارند. سهم زراعت در درآمد ناخالص داخلی بین 25 تا 40 درصد در نوسان بوده است.
افغانستان دارای زمین های کافی و مساعد، آب و هوای مناسب و منابع آبی فراوان برای کشاورزی، باغداری و مالداری است. چنانچه در این بخش‌ها سرمایه گذاری درست صورت بگیرد و برنامه‌های مؤثر و دراز مدت وجود داشته باشد، می تواند هم در افزایش صادرات و ارزآوری در کشور نقش داشته باشد و هم درآمد خانوارها را بالا ببرد.
البته در سال های اخیر بیشترین سرمایه گذاری از سوی دولت در بخش خدمات و صنعت صورت گرفته است و در بخش زراعت کمتر توجه شده است.
دولت نه تنها خود در این بخش سرمایه گذاری بزرگ و قابل توجه انجام نداده است که تسهیلات لازم را در اختیار بخش خصوصی جهت تشویق آنان به سرمایه گذاری در بخش زراعت، قرار نداده است. از اینرو با این که مردم افغانستان از قدیمی ترین مردمانی است که در بخش زراعت و مالداری اشتغال داشته اند؛ اما تا هنوز بستر فعالیت های زراعتی در افغانستان بکر و دست نخورده باقی مانده است.
طبق گزارش‌های موجود تعداد افراد مستعد به کار در افغانستان 15 میلیون نفر براورد شده است که از این میان تنها ده درصد در بخش خدمات و ده درصد در بخش صنعت و 80 فیصد در بخش زراعت مشغول به کار اند. اگر آمار بیکاران را در نظر نگیریم، نزدیک دوازده میلیون نفر در بخش زراعت کار می کنند. این خود نشان دهنده اهمیت این بخش در زندگی مردم افغانستان است.
وزارت زراعت کشور سال ها پیش چارچوب توسعه ملی کشور را تدوین کرده بود و در آن دورنمای توسعه زراعت و نقش زراعت در اقتصاد ملی ترسیم شده بود؛ اما متأسفانه چیزی که در افغانستان سبب ناکامی و عقب مانی کشور می گردد، عملی نشدن پلان ها و برنامه های توسعوی از سوی نهادهای مربوطه است.
مردم افغانستان فقط آمارهای خیالی و وعده های هوایی را می شنوند. وعده هایی که هیچگاه عملی نمی شوند و آمارهایی که تحقق عینی پیدا نمی کنند.
اگر آمارها و وعده‌های نهادهای گوناگون دولتی را در دو دهه اخیر مورد ارزیابی قرار دهیم، هم اکنون افغانستان باید در بسیاری زمینه ها به خود کفایی می رسید. برق افغانستان در داخل تأمین می شد، آب های افغانستان مهار می شد، وارادات گندم به صفر می رسید و سهم ارزآوری میوه های تر و خشک به میزان قابل توجهی بالا می رفت و بیلانس صادرات و واردات حفظ می شد، زمین های زیادی تحت آبیاری قرار می گرفت، تجارت رونق پیدا می کرد و افغانستان از یک کشور وارداتی به یک کشور تولیدی تبدیل می شد و...؛ اما واقعیتی که امروز مردم به آن مواجه است این است که هم اکنون مطابق آمار رسمی ملل متحد بیش از هفده میلیون نفر در افغانستان از گرسنگی رنج می برند. این نشان می دهد که ما در هیچ زمینه ای پیشرفتی نداشته‌ایم.
امروز خشکسالی، کمبود آب کشاورزی، مدرنیزه نشدن کشاورزی، عدم آگاهی مردم از فنون کشاورزی و عدم سرمایه گذاری دولتی در بخش زراعتی و نبود بازار فروش در فصل برداشت محصولات زراعتی و باغداری، سبب مهاجرت مردم روستاها و قریه به شهرها گردیده است که این خود مشکلات اقتصادی و اجتماعی زیاد دیگری را برای مردم افغانستان به وجود آورده است.
انتظارما این است که روز دهقان نباید به یک رسم تبدیل شود و به برنامه ها و نشست های نمایشی خلاصه شود. روز دهقان باید به یک فرصت برای بازنگری در سیاست‌های کشاورزی، توجه به زندگی و شغل دهقانان این سرزمین، رسیدگی به مشکلات آنان و ترسیم دورنمای بهتر برای اقتصاد افغانستان از طریق توسعه زراعت، باغداری و مالداری تبدیل شود.