نخستین جلسه شورای عالی مصالحه ملی با سخنرانی رئیس جمهور غنی در ارگ ریاست جمهوری برگزار شد.
پس از توافق هیأت های مذاکره کننده حکومت و طالبان، این دومین موفقیت است که در مسیر صلح به دست می آید.
شورای عالی مصالحه ملی بعد از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۹ به منظور رهبری روند صلح افغانستان ایجاد شد. این شورا متشکل از هیأت رهبری، شورای عالی مصالحه و هیأت مذاکره کننده است. تشکیل این شورا بنابه دلایلی ماه ها به تعویق افتاد. پیشرفت در روند صلح دوحه و تأکید و پافشاری کشورهای مختلف روی تشکیل شورای عالی مصالحه، سبب شد که رییس جمهور و رییس شورای عالی مصالحه در مورد تشکیل شورای عالی مصالحه به توافق برسند.
در اولین جلسه شورا روی چند محور تأکید صورت گرفت که فهم و تحلیل آن برای مردم افغانستان بسیار حیاتی و حایز اهمیت می باشد:
1- وحدت ملی و اجماع سیاسی؛ بدون شک صلح یک پروسه ملی است و هر پروسه ملی باید با مشوره، رضایت و حمایت عموم شهروندان کشور اعم از رهبران سیاسی، احزاب، گروه‌ها، طیف های مختلف اجتماعی و نخبگان و مجموعه های فرهنگی به پیش برده شود. همانطوری که از جنگ همه مردم افغانستان ضرر می بینند، از صلح نیز همه شهروندان نفع می برند؛ بنابراین مردم افغانستان حق دارند که در پروسه صلح اشتراک داشته باشند و در فرایند صلح تأثیر گذار باشند. حکومت و شورای عالی مصالحه نیز در چوکات قانون اساسی و منافع ملی و به نمایندگی از مردم می توانند این پروسه را رهبری کنند. هیچ فرد و گروهی حق ندارد، روند صلح را در مسیر منافع شخصی و گروهی شان هدایت کند. بدون وحدت و همسویی ملی، حفاظت از ارزش‌ها و دستاوردهای مشترک با چالش مواجه خواهد شد.
2- حفظ نظام و جمهوریت؛ نظام جمهوری اسلامی محصول خون میلیون‌ها شهید و رنج هزاران معلول و فداکاری همه مردم افغانستان طی چهاردهه گذشته است. این دستاورد به بهای اندک به دست نیامده که مفت و رایگان از دست برود. حفظ نظام و دفاع از جمهوریت برای شهروندان کشور یک مسؤلیت ملی و حیاتی تلقی می شود و هرگز قابل معامله و چشم پوشی نیستند. مذاکرات سیاسی باید در داخل یک چارچوب صورت بگیرد و نظام جمهوری اسلامی چارچوب مذاکرات صلح را تشکیل می دهد. هر تصمیم و رویکردی که به تغییر نظام و معیارهای جمهوریت بینجامد از نظر مردم افغانستان قابل پذیرش نخواهد بود. نظام یک پوشش است که تمامی حلقه‌ها، گروه‌ها و اندیشه‌ها در پهنای آن قابل جمع هستند. طالبان و هرگروه دیگر مخالف دولت می تواند تحت این پوشش در افغانستان زیست کنند و فعالیت های فکری و سیاسی شان را ادامه دهد.
3- قانون اساسی؛ یکی از محورهای غیر قابل معامله برای مردم افغانستان «قانون اساسی» است. قانون اساسی مبنای نظام و جمهوری اسلامی را تشکیل می دهد و رفتارهای سیاسی و اجتماعی و ابراز دیدگاه ها و اندیشه های مختلف را بر محور یک سلسله اصول و ارزش‌ها تنظیم می کند. این قانون اساسی بر اساس ضرورت‌های ملی تدوین شده و از سوی اقشار گوناگون اجتماعی تأیید و توسط نمایندگان آنها در لویه جرگه قانون اساسی به تصویب رسیده است. از اینرو قانون اساسی نیز جزؤ خطوط سرخ به حساب می آید. البته آوردن تعدیل و اصلاحات در قانون اساسی که با وحدت ملی و منافع جمعی منافات نداشته باشد، از این امر مستثنا است و در قانون فرایند تعدیل و اصلاحات پیش بینی شده است.
4- وجود یک حکومت قوی با پایه های وسیع اجتماعی؛ صلح و جنگ در افغانستان ابعاد ملی، منطقه‌ای و بین المللی دارد. سیاست‌ها، رویکردها و منافع بسیاری از کشورهای خارجی در فرایند صلح و جنگ در این کشور تأثیر دارد. از سوی دیگر تصمیمات قوی و دفاع مطلوب از منافع ملی و قدرت تطبیق فیصله هایی که در جریان مذاکرات صلح صورت می گیرد، نیازمند یک دستگاه سیاسی و اجرایی مشروع و قدرتمند در افغانستان است. لازم است که در این شرایط همه شهروندان با حمایت از حکومت و مشارکت مستقیم و غیر مستقیم در تصمیمات آن، پایه های نظام را قوی‌تر و مشروعیت آن را ریشه‌دارتر سازند. پروسه صلح توسط یک اداره مؤقت، ضعیف، چندپارچه و بدون برنامه به مؤفقیت نمی انجامد. اجازه ندهیم که حب و بغض های فردی، مانع مؤفقیت یک پروسه جمعی گردد.
5- صلح قربانی می خواهد؛ بلی صلح قربانی می خواهد. مردم افغانستان چهل سال است که نه برای جنگ؛ که برای صلح قربانی داده اند. جنگ خواست مردم افغانستان نبوده و نیست. مردم افغانستان همواره قربانی جنگ های نیابتی و تحمیلی بوده اند. دستاوردهای دو دهه گذشته نتیجه همین قربانی های سنگین و سهمگین مردم افغانستان در یک دوره طولانی و دشوار است. بنابراین صلح باید دستاورد داشته باشد. دستاورد صلح ختم جنگ، زندگی مسالمت آمیز و با همی و ایجاد ثبات سیاسی بر مبنای عدالت، آزادی و برابری است. تحکیم نظام و حفظ استقلال و هموار سازی مسیر توسعه از دستاوردهای صلح باید باشد. قربانی که به ختم جنگ، ثبات سیاسی و آزادی و برابری نینجامد، مطلوب مردم افغانستان نیست. طی یک دهه گذشته مردم در راه صلح هم امتیاز داده و هم قربانی؛ اما این قربانی ها اغلب هدر رفته و رضایت خاطر مردم افغانستان را فراهم نتوانسته است. بنابراین قربانی‌ها باید هدفمندانه و در چوکات راهبردهای اساسی و دراز مدت تعریف شود. شورای عالی مصالحه نباید برای پیشرفت صلح ارزش‌ها و دستاوردهای گذشته را قربانی کند. باید بدانیم که صلح به معنای برگشت به گذشته نیست؛ بلکه جستجوی راهکار برای آینده است. بنابراین تصمیمات شورا باید آینده محور باشد.