دیروز از روز جهانی احصائیه در مرکز رسانه های حکومت با حضور مقامات عالی رتبه دولتی و متخصصین احصاییه تجلیل به عمل آمد. معاون دوم رییس جمهور در این محفل در باره فواید سرشماری نفوس و هم چنین در باره مضرات آن سخن گفت. وی از ناکامی در سرشماری دقیق نفوس افغانستان پرده بر داشت و تلویحا اذعان کرد که نباید از شفافیت در آمار و ارقام هراس داشته باشیم.
واقعیت امر این است که تا کنون افغانستان هیچوقت یک احصاییه دقیق و آمار روشن از میزان نفوس و هم چنین دیگر شاخص های دموگرافی و اجتماعی نداشته است. احصاییه و ارقام در کشور ما به قدری آشفته است که به هیچ یک از آماری که تا کنون ارایه شده است نمی توان اطمینان و اعتماد کرد. گاهی منبع آمار و ارقام حدسیات افراد و نهادهای مختلف است و اگر این افراد و نهادها خارجی و یا به نحوی مرتبط با سازمان های بین المللی باشند دارای اعتبار بیشتر هستند و مورد استناد قرار می گیرند. اکنون پرسش اساسی این است که عدم شفافیت و ابهام در آمار و میزان نفوس افغانستان به نفع چه کسانی است و چرا ما تا کنون آمار دقیق به خصوص از میزان نفوس افغانستان و ترکیب قومی، زبانی، مذهبی و فرهنگی نداشته ایم؟
باید اذعان کنیم نخستین کسانی که از عدم شفافیت احصاییه سود می برند، گروه های مافیایی و افراطی و اخلالگران امنیت و نظم عمومی هستند. وقتی آمار دقیق از میزان نفوس و هم چنین احوالات شخصیه شهروندان و محل بودوباش شان در دست نباشد هر کسی می تواند به راحتی از یک مکان به مکان دیگر انتقال یابد و یا در جایی زندگی کند، بدون این که دولت و نهادهای نظارتی و امنیتی مثل پلیس و امنیت ملی از آن ها بی خبر باشند.  سیال بودن جمعیت در هر گوشه و کنار کشور سبب شده است که حتی هویت بسیاری از کسانی که دست در رویدادهای تروریستی و جنایی دارند پنهان و ناشناخته بمانند.
از آن جا که متاسفانه سازه های هویت ملی در کشور ما هم چنان ناقص است و هنوز به معنای مدرن کلمه یک ملت نشده ایم، مسایل قومی و زبانی در کشور ما بسیار داغ است و یکی از سامانه های بحران ساز و منازعات قومی در همین نقطه نهفته است. به همین خاطر خیلی از سیاستمداران و حتی نخبگان فرهنگی و تحصیل کرده احساس می کنند که اگر احصاییه دقیق از نفوس کشور صورت گیرد ممکن است در معادلات کلان سیاسی و قدرت تغییراتی به وجود آید. زیرا همواره اقوام و و زبان ها در کشور ما به صورت اقلیت و اکثریت طبقه بندی شده اند. برخی ها احساس می کنند که اگر آمار دقیق در کشور وجود داشته باشد این معادله بهم خواهد خورد و خیلی از کسانی که تا کنون از آدرس قوم و زبان استفاده های بسیار کرده اند ضرر خواهند کرد. در حالی که چنین تفکری از بنیاد غلط است و نباید معیار معادلات سیاسی قرار گیرد.
اکنون اراده قوی برای رهبری حکومت به وجود آمده است تا احصاییه دقیق از میزان نفوس و هم چنین دیگر شاخص های دموگرافیک ارایه کنند. بدون شک مبنای هرگونه احصاییه دقیق توزیع تذکره الکترونیکی است. زیرا در حین اخذ تذکره همه معلومات راجع به یک شخصی که شهروندی افغانستان را دارد در دیتابیس به صورت دیجیتلی درج می گردد. همین معلومات زمینه همه محاسبات و آماردهی بعدی را مشخص می کند و بدین ترتیب به شفافیت در میزان نفوس و هم چنین احصاییه کشور کمک شایانی می کند. اما متاسفانه عده ای در برابر توزیع تذکره الکترونیکی مقاومت می کنند و حتی در برخی از ولایات دفتر ثبت احوال نفوس را بسته اند و مرتب مردم را به تفرقه و نفرت پراکنی قومی تشویق می کنند.
کسانی که مردم را از همدیگر می ترسانند و از شفافیت در میزان نفوس و هم چنین از توزیع تذکره الکترونیکی به هراس وا می دارند، خود شان از شفافیت و معلومات دقیق هراس دارند. مردم نباید به چنین اشخاصی اجازه دهند که در میان شان تخم نفاق بکارند و مرزهای کاذب و ویرانگر ایجاد کنند. البته اداره ملی احصاییه نیز مکلف است تا با امانت و بی طرفی کامل و به گونه دقیق معلومات شخصی افراد را بر اساس آن چه خود شان اظهار می دارند، حفظ و طبقه بندی کند. در این صورت است که حداقل بخشی از مشکلات این کشور حل خواهد شد و در میزان نفوس و جمعیت کشور شفافیت به وجود خواهد آمد.