صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

کژتابی ترمینولـوژی حـاکم بر مذاکـرات صـلح

-

یکی از مسایلی که بسیاری از سوء تفاهم ها را در روند کنونی صلح ایجاد میکند عدم وضوح برخی مفاهیم پرکاربرد در آن است. تعریفناشدگی مفاهیم و فقدان معانی روشن برای مصطلحات، ترمینولوژی حاکم بر پروسه صلح را مغشوش می سازد و فضای گفتگوها را تا حد زیادی تیره میکند. از روزی که این روند شتاب گرفته است و فضای گفتگوها در حال جدی شدن است، برخی اصطلاحات نیز در حال نهادینه شدن است که ممکن است در آینده در تاریخ معاصر ما ماندگار گردد. سیالیت از خصوصیات واژگان است و همین ویژگی سبب رهزنی مفاهیم و درهم آمیختن معانی به خصوص در نزد افکار عامه میشود.
بدون شک در فضای گفتگو و مذاکره که دو طرف تلاش میکنند مقاصد خود را به گفتمان مسلط در جامعه تبدیل کنند، واژگان و مصطلحات رایج همواره کژتابی میکنند و حتی گاهی به صورت وارونه استفاده میشوند. هدف از این وارونهسازی و تحمیل مفاهیم بعید بر مصطلحات، تاثیرگذاری بر فضای عمومی و جهت دادن افکار عمومی به نفع خویش است. طبیعی است که هر کدام سعی میکند فضا را به نفع خویش به تسخیر درآورد. در این میان این نقش رسانهها است که مهم میشود تا به عنوان میانجی میان افکار عمومی و واقعیتهای موجود میان طرفهای مذاکره عمل کنند. رسانهها هم میتوانند از طریق روایت درست و مقرون به صحت از مفاهیم و رویدادها و انتقال آنها به جامعه و هم در روشنگری ذهنیت عمومی و جهت دادن افکار عامه نقش اساسی داشته باشند. امری که از لازمه رسانههای روشنگر است. اما متاسفانه رسانهها گاهی برعکس عمل میکنند و بر پیچیدگی معانی و مفاهیم دامن میزنند.
یکی از اصطلاحاتی که حتی فضای گفتگوها را با ابهام مواجه ساخته است، اصطلاح «مذاکرات بین الافغانی» به جای «مذاکرات بین دولت افغانستان و گروه طالبان» است. اصطلاح «مذاکرات بین الافغانی» محبوب طالبان و حامیان آنها و مقصود برخی از رهبران سیاسی است که میخواهند سر به تن جمهوریت نباشد. زیرا جمهوریت سبب میشود که روندها به صورت دموکراتیک انجام گیرد و قدرت به صورت مسالمت آمیز از فردی به فرد دیگر منتقل شود. طبیعی است کسانی که قبای قدرت را به صورت مادام العمر بر تن خویش دوخته اند هرگز به چنین روندی راضی نخواهند شد. طالبان نیز می خواهند خود را از اتهام مزدوری و دستور گرفتن از سازمان های استخباراتی منطقه برائت دهند. تنها اصطلاحی که چنین اهدافی را برآورده می سازد «مذاکرت بین الافغانی» است.
از سوی دیگر در ادبیات رسانهای برخی کشورهای همسایه نیز این اصطلاح رایج شده است و مرتب به آن دامن میزنند. هدف آنان از این کار تضعیف جایگاه دولت افغانستان به عنوان یک شخصیت حقوقی در عرصه بین المللی است. وقتی روند صلح افغانستان عامدانه منتهی به مذاکرت بین الافغانی می گردد، آشکارا فقدان نظم سیاسی در افغانستان و عدم حضور یک شخصیت حقوقی را در اذهان تداعی میکنند. این همان چیزی است که در عمق استراتژی کشورهای همسایه نسبت به افغانستان نهفته است.
حتی مقامات ایالات متحده به خصوص شخص آقای خلیلزاد نیز مرتب از همین اصطلاح استفاده میکنند. در سخنرانی آقای پمپیو در مراسم افتتاح مذاکرات بین دولت افغانستان و گروه طالبان نیت این کشور آشکار گردید. آقای پمپیو گفت که ایالات متحده نمی خواهد بر مردم افغانستان نظام سیاسی جمهوری را تحمیل کند. مفهوم این سخن این است که گویا مردم افغانستان نظام امارتی میخواهند و یک اقلیت کوچک در پی تحمیل جمهوریت بر مردم افغانستان هستند. از همین رو اگر سخن از دولت افغانستان به میان آید به طور تلویحی سخن از جمهوریت و دموکراسی نیز هست. آقای خلیلزاد هم مرتب از گفتگوهای بین الافغانی سخن به میان می آورد تا خشنودی طالبان را فراهم سازد. زیرا دو سال است که این گروه و حامیان آن را راضی ساخته است.
در مجموع کسانی نمیخواهند یک بار دیگر در زیر سایه نظام امارتی زندگی کنند و فضای آزاد کنونی را به نفع خویش میشمارند نباید از اصطلاح «مذاکرات بین الافغانی» استفاده کنند. به خصوص رسانه ها که نخستین قربانی نظام امارتی خواهند بود نباید چنین اصطلاحی را اشاعه دهند. کژتابی و رهزنی در ترکیب این اصطلاح نهفته است و همه ما را به نحوی مجاب به امری میکند که بدان راضی نیستیم.

دیدگاه شما