در حالی که این روزها از آغاز گفتگوهای بین الافغانی صحبت می شود؛ اما همه روزه در سراسر کشور ده ها شهروند کشور در اثر خشونت های طالبان کشته می شوند. طالبان پس از توافقنامه صلح نه تنها سطح خشونت ها را کاهش نداده که در ماه های اخیر بیشترین حملات را در مراکز نظامی و غیر نظامی داشته اند و بیشترین افراد را در اثر انفجار مین، مواد انفجاری و حملات انتحاری از بین برده است.
گروه طالبان در این مدت برای جلوگیری از کشتار افراد ملکی هیچ اقدامی نکرده، بلکه کشتن افراد ملکی و سپر قرار دادن آنها را به منظور جلوگیری از پیشروی نیروهای امنیتی و یا تحت فشار قراردادن حکومت، به عنوان یک راهبرد نظامی مورد توجه قرار داده است. به همین دلیل افغانستان امسال عنوان «پر تلفات ترین کشور برای غیر نظامیان» را از آن خود می کند. درگیری‌های زمینی، حملات انفجاری و انتحاری، مین‌های کنار جاده‌یی و قتل‌های هدفمند خوانده شده اند از دلایل اصلی افزایش تلفات غیر نظامی به حساب می آید.
بیش از هفتاد در صد تلفات غیر نظامیان امسال به طالبان و گروه های تروریستی نسبت داده می شود و طالبان عامل بیشترین تلفات افراد ملکی شناخته شده است. این گروه علیرغم امضای توافقنامه صلح با امریکا و تعهد بر کاهش خشونت ها، بیشترین حملات را در چندماه اخیر انجام داده است. طالبان از مسیرهای میان شهری، مسافران را گروگان می گیرند و تعدادی از آنها را می کشند. طالبان روستاها و قریه ها را مورد حمله قرار می دهند و روستاییان را به اتهام همکاری با دولت و یا ندادن عشر، بی مهابا از بین می برند تا دیگر کسی جرأت مخالفت با آن گروه نداشته باشد.
گروه طالبان هنوز روابطش با گروه های تروریستی برقرار بوده و پیوند استراتژیک آن با القاعده به قوت خود باقی می باشد. رسانه‌های بین المللی در روزها و هفته های اخیر بارها از کمک های نظامی و مالی القاعده به گروه طالبان خبر داده اند.
ادبیات خشن و موضع گیری های غیر منعطف طالبان نیز نشان می دهد که این گروه به دوام و افزایش خشونت ها بیشتر تمایل دارند تا به کاهش خشونت‌ها. عملکرد طالبان واضح می سازد که این گروه نه به صلح و پایان جنگ، که به تعمیق و گسترش خشونت ها در ابعاد مختلف سخت باورمند هستند.
طالبان برای آغاز گفتگوهای صلح آزادی 5000 زندانی را بهانه قرار داده بود و با این بهانه از یک طرف از مذاکرات سیاسی طفره می رفت و از سوی دیگر به جنگ در سراسر افغانستان شدت می بخشید. اکنون که این مشکل حل شده، تأکید می کنند که هیأت حکومت نباید به نام «جمهوری اسلامی افغانستان» در مذاکرات اشتراک کنند.
طالبان هنوز واقعیت های سیاسی در افغانستان را انکار می کنند. آنها هنوز از پذیرفتن حکومتی که تمام مردم افغانستان و جامعه بین المللی آن را پذیرفته و به رسمیت شناخته اند، ابا می ورزند. جنگ در افغانستان دو طرف دارد که یک طرفش طالبان است و طرف دیگرش حکومت. بنابراین جنگ و اختلاف میان طالبان و حکومت است و هیأت مذاکره کننده نیز تبعا به همین دو عنوان در مذاکرات اشتراک خواهند کرد.
طالبان می دانند که چاره ای جز مذاکره با حکومت افغانستان ندارند؛ اما تلاش می کنند که با تأخیر مذاکرات برای خود زمان بخرد و با تشدید خشونت ها فشار بیشتری بر حکومت وارد سازند، تا باز هم با حمایت های خارجی امتیازات دیگری نصیب شوند.
طالبان تا هنوز به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرده است. زندانیان طالبان به گونه مشروط آزاد شده اند؛ آنها هنگام رهایی سوگند یاد کردند که به جنگ باز نمی‌گردند؛ اما شماری از آنها دوباره برضد مردم افغانستان می‌جنگند. دفتر طالبان در قطر تعهد کرده که از برگشت زندانیان آزاد شده به میدان جنگ جلوگیری کند؛ اما به این تعهد خود وفادار نمانده اند. طالبان اگر متعهد به توافقنامه است باید به تعهدات خود پایبند بمانند و بدون هیچ بهانه‌ای گفتگوها را آغاز کنند.
در طرف حکومت نیز انتقادها از عدم تشکیل شورای عالی مصالحه و ایجاد یک تیم قوی و شایسته و جامع مذاکره کننده در میان سیاستمداران، فرهنگیان و جامعه مدنی وجود دارد. این نهاد از نظر بسیاری از شهروندان قادر به پیشبرد مذاکرات پیچیده صلح نیستند و هنوز به لحاظ ساختاری با مشکلات جدی مواجه می باشند.
با آن که چالش ها و مشکلات جدی فراروی مذاکرات بین الافغانی احساس می شود و تعدادی از حوادث امنیتی اخیر به طور مستقیم به همین روند ارتباط می گیرد، اما مردم افغانستان امیدوارند که هر دو جانب حکومت و طالبان این روند را جدی گرفته و به جای دوام جنگ به صلح، امنیت و آسایش مردم افغانستان بیاندیشند و موانع موجود بر سر راه گفتگوها را هرچه زودتر به پایان برساند.