صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تنش میان امریکا و چین و تأثیر آن بر تحولات افغانستان

-

تنش دیپلماتیک میان امریکا و چین در سطح بیسابقه خود رسیده است. شامگاه جمعه 24 جولای ماموران آمریکایی پس از پایان مهلت تعطیلی کنسولگری چین در هیوستون، از در عقب وارد این ساختمان شدند. واشنگتن این کنسولگری را به جاسوسی از تحقیقات پزشکی واکسن کرونا متهم میکند.
کارکنان کنسولگری قبل از ورود نیروهای فدرال، آنجا را ترک کرده بودند. ایالات متحده، این نمایندگی پکن را به مشارکت در جاسوسی اطلاعات پزشکی مربوط به کرونا و سرقت تحقیقات مربوطه متهم کرده است. مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا کنسولگری چین در هیوستون را «کانون جاسوسی و سرقت اسرار» خوانده و گفت است: نمایندگان چین در امور داخلی آمریکا دخالت میکنند. پیشتر وزارت دادگستری آمریکا چین را به تلاش برای هک شرکتهای دارویی به قصد سرقت اسرار واکسن کرونا متهم کرده بود.
دولت چین نیز در اقدامی متقابل، دستور تعطیلی کنسولگری آمریکا در شهر چنگدو را داد. این شهر نزدیک منطقه خودمختار تبت است و از نظر ژئوپلیتیک اهمیتی راهبردی دارد.
کنسولگری چین در هیوستون اولین دفتر نمایندگی بود که به دنبال برقراری روابط دیپلماتیک میان چین و آمریکا در سال ۱۹۷۹ شروع به کار کرد. کنسولگری ایالات متحده در چنگدو نیز در سال ۱۹۸۵ افتتاح شد. همه این تحولات تنها ظرف سه روز رخ دادهاند.
تنش ها میان امریکا و چین پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ به وجود آمد. این تنش ها با جنگ تجاری و وضع تعرفههای گمرکی بر روی کالاهای وارداتی از چین مرحله به مرحله شدید تر شد و با اتهام جاسوسی شرکت چینی هواوی از طریق مشارکت در ایجاد شبکه نسل پنجم اینترنت، ابعاد پیچیده تری پیدا کرد. شیوع ویروس کرونا و اتهاماتی که دو طرف بر یکدیگر وارد کردند و به دنبال آن موضوع هانگکانگ بر عمق و ابعاد تنش های سیاسی میان دو قدرت اقتصادی دنیا افزود. تا هنوز دو مرد سنگاپوری و چینی به اتهام جاسوسی برای چین در امریکا دستگیر شده است و دو کشور علاوه بر بستن کنسولگری های شان، تعدادی از سیاستمداران یکدیگر را نیز تحریم کرده اند.
امریکا و چین هر دو از متحدین استراتژیک افغانستان است. افغانستان با هر دو کشور روابط بسیار نیک و دوستانه داشته است. هر دو کشور نقش بسیار مهم و اثرگذار در تحولات سیاسی افغانستان دارد. هردو کشور در دو دهه اخیر از مبارزه با تروریسم حمایت کرده و از نظام کنونی افغانستان حمایت های سیاسی و مالی کرده اند.  در دو دهه گذشته نقش امریکا در چارچوب ایتلاف مبارزه با هراس افگنی در افغانستان بی پرده، علنی و عریان بود. امریکا به صورت مستقیم در افغانستان حضور نظامی و سیاسی داشت، به نیروهای امنیتی افغانستان کمک می کرد و در آموزش و تجهیز آنها نقش فعال داشت. اما چین تا سال 2014 بیشتر در بازسازی افغانستان سهم می گرفت و خودش را در بازی های امنیتی و سیاسی این کشور درگیر نمی کرد.
طرح خروج نیروهای امریکایی در سال 2013 چین را تشویق کرد که به عنوان قدرت بدیل امریکا نقش خودش را در تحولات افغانستان ایفا کند. البته امریکا و چین در مورد آینده افغانستان به توافق رسیده بودند و امریکا بارها از چین خواست که در پروسه صلح و ختم جنگ در افغانستان نقش فعال داشته باشد.
چین علاوه بر روابط نیک و سازنده با حکومت افغانستان، روابط خود را با رهبران طالبان نیز حفظ کرده است. این کشور به دلیل سیاست های نرم خود در میان رهبران طالبان نفوذ دارد و رهبران این گروه در زمان های مختلف به چین سفر کرده اند و در باره مسایل و آینده افغانستان بحث و تبادل نظر کرده اند.
هردو کشور امریکا و چین روابط بسیار خوبی با پاکستان دارد. کشوری که کلید حل مسأله افغانستان آنجا قرار دارد. همسویی امریکا و چین در مسایل افغانستان، امیدواری های زیادی را در مورد پروسه صلح و آغاز گفتگو با طالبان به وجود آورده بود. امریکا و چین می توانستند هم رهبران طالبان را به صلح و گفتگو راضی کنند و هم پاکستان را ترغیب کنند تا در راستای صلح افغانستان گام های مفید و صادقانهتری بردارد.
با افزایش سطح تنش ها میان دو کشور این پرسش برجسته می شود که تیرگی روابط سیاسی امریکا و چین چه تأثیری بر اوضاع افغانستان و آینده پروسه صلح خواهد داشت؟ در این میان تنها بر روابط امریکا و چین نباید متمرکز شد. رقابت های منطقهای میان امریکا و روسیه و دشمنی حاد امریکا و ایران و مناسبات نزدیک ایران و روسیه و ایران و چین خصوصا پس از قرارداد میلیاردی اخیر، وضعیت سیاسی منطقه و نحوه تعاملات میان کشورها را دگرگون خواهد کرد. افغانستان که تحولاتش بیشتر متأثر از روابط منطقهای و بین المللی است؛ بیشتر از این گونه تغییرات آسیب می بیند. روز جمعه زلمی خلیلزاد عدم همکاری ایران را جزؤ موانع گفتگوهای صلح عنوان کرد، حالا اگر در کنار ایران روسیه و چین نیز قرار بگیرد بدون شک نقشهای صلحی که امریکا برای افغانستان کشیده است، با مشکل مواجه خواهد شد.

دیدگاه شما