صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

چهل سال جنگ؛ چهل سال مهاجرت

-

چهل سالگی جنگ افغانستان برای مردم عادی به معنای چهل سال آوارگی است. در سالهای جنگ، برعلاوه تخریب تاسیسات و زیربناها و از هم پاشیدن شیرازه اجتماعی و سیاسی، اعتماد و احترام ملی، تاثیر ناگواری دیگری را نیز در پی داشته است و آن آوارگی و مهاجرت طولانی مدت است. به هر اندازه که دامن جنگ و خشونتها در کشور گسترده میشود به همان میزان مهاجرت به عنوان گزینه نهایی بالا میرود و همینطور آثار و پیامدهای خود را بر سرنوشت مردم تحمیل میکند. از سال 1980 تاکنون بخش قابل توجهی از مردم افغانستان کشور را ترک گفتهاند و در کشورهای دور و نزدیک پناهگزین شدهاند. شماری از آنها از سال 2001 به این سو به کشور عودت کردهاند، شماری به کشورهای سوم برای همیشه پناهنده شدهاند و شماری دیگر دلزده از وضعیت کشور برای مدغم شدن در جامعه میزبان تلاش میکنند.
در طول این چهل سال ایران و پاکستان، دو کشور همسایه، بیشترین میزان مهاجران افغانستان را در خود جای و پناهگاه داده است. با آغاز جنگها و حمله اتحاد جماهیر شوروی و آغاز جهاد علیه آنها، اولین نسل مهاجران افغانستان وارد پاکستان و ایران شدند. برخلاف دولت و مردم ایران که با مهاجران رفتار مناسب انسانی نداشته و همواره مهاجران در این کشور با تحقیرها و توهینها روبرو بودهاند اما مهاجران افغانستان در پاکستان از وضعیت نسبتا مناسب برخوردار بودهاند و دولت و ملت پاکستان با مهاجران رفتار انسان دوستانه داشتهاند. مهاجران در پاکستان از امکانات آموزشی و خدمات عمومی بهرهمند بوده و برعلاوه به ایجاد نهادهای فعال فرهنگی و آموزشی اقدام کردهاند که نسل دوم و سوم آنها از امکانات بهتر آموزشی و تحصیلی برخوردارند. با توجه به این که از اولین حضور مهاجران افغانستان در پاکستان چهل سال میگذرد، اسلام آباد به تازگی کنفرانسی زیر نام «چهل سال میزبانی مهاجرین افغان در پاکستان؛ مشارکت جدید برای همبستگی» را در اسلام آباد برگزار کرده است که سرور دانش معاون ریاست جمهوری به نمایندگی از دولت افغانستان نیز در آن حضور داشته و در خصوص وضعیت مهاجران، عودت و میزبانی، جنگ و صلح سخنرانی داشته است.
طبق آمارهای غیررسمی در سالهای گذشته خشونتها در کشور افزایش یافته است، برعلاوه این که بخشی قابل ملاحظهای از شهروندان افغانستان مجبور به ترک کشور شدند و راه اروپا و کشورهای دور و نزدیک را در پیش گرفتند، در پاکستان نیز به شمار مهاجران افزوده شده است. معاون رئیس جمهور ضمن یادآوری از میزبانی همدلانه و انسان دوستانه دولت و ملت پاکستان، اظهار داشت که روند عودت مهاجرین از پاکستان و ایران همچنان ادامه داشته و دولت افغانستان آمادگی عودت و ادغام مهاجران را دارد و بعد از این نیز خواهد داشت. البته بازگشت مهاجرین از کشورهای همسایه و از جمله پاکستان منوط به وضعیت جنگ و صلح در کشور است. در این روزها که گفتوگوهای صلح در جریان است و قرار بر این است که ایالات متحده امریکا با گروه طالبان توافقنامه صلح را امضا کنند، در صورت دست کشیدن گروه طالبان از جنگ و خشونتها، امکان بازگشت مهاجران به وجود خواهد آمد. در غیر این صورت، نه تنها زمینه بازگشت و ادغام فراهم نخواهد شد بلکه به نظر میرسد که کمیسیاری عالی سازمان ملل برای پناهندگان در پاکستان نیاز دارد تا سازوکار دیگری برای ابقا یا حضور قانونی مهاجرین در این کشور بسنجد.
هرچند معاون رئیس جمهور بر بازگشت عزتمند مهاجران به کشور تاکید کرده است، همینطور از جامعه بین المللی خواسته تا در این خصوص نقش شفاف و موثر داشته باشد اما کمکهای سازمان ملل را بسنده و مفید نخوانده است. او گفته است که نقش سازمان ملل باید رشد محور باشد و به ایجاد شغل و اقتصاد پایدار کمک کند. آقای دانش علت پدیده رو به افزایش مهاجرت را فقر و ناامنی عنوان میکند و از سازمان ملل میخواهد که برای مبارزه با مهاجرت در کشورهای منبع مهاجر، فقرزدایی شود و ناامنیها خاتمه پیدا کند. براساس اطلاعات و گزارشهای رسانهای موضوع دیگری که در چند سال اخیر در میان مهاجران افغانستان در پاکستان بروز کرده این است که گروههای مخالف دولت افغانستان از کمپهای مهاجرین بااستفاده از فقر و تنگدستی مهاجران، سربازگیری کردهاند و به جنگ دولت افغانستان فرستادهاند. آقای دانش در سخنرانی خود نیز از این موضوع یادآوری کرده و از دولت پاکستان خواسته است که کمپهای مهاجران نباید پناهگاه و آموزشگاههای فعالیتهای تروریستی گردد. گفتنی است که دولت پاکستان نیز از سال گذشته، یک سال دیگر را برای حضور مهاجران افغانستان در این کشور تمدید کرده است اما با آن هم با توجه به وضعیت کشور به نظر میرسد که روند بازگشت مهاجران نیازمند به یک دوران طولانی دیگر است، و به این زودیها امکان پذیر نیست. انتظار میرود که دولتهای میزبان مهاجران افغانستان از جمله پاکستان با درک و فهم وضعیت بدامنی و فقر گسترده در افغانستان، حامی مهاجران باشند و برای آنان تسهیلات لازم حقوقی و قانونی را برای گذران زندگی فراهم کنند. 

دیدگاه شما