صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

مخاطرات پنهان کاری در توافقات صلح

-

نزدیک به سیزده ماه از گفتگوهای مستقیم صلح میان ایالات متحده و طالبان در قطر میگذرد. در این مدت گفتگوهای دو طرف در مورد صلح افغانستان بدور از چشم رسانهها و در غیبت مردم و دولت افغانستان به طور مستمر ادامه داشته است و هیچ حادثهای نتوانسته است این گفتگوها را به تعطیلی مطلق بکشاند. حتی در یک مرحله حساس که بنا بود توافقنامه قبلی در کمپ دیوید توسط رییس جمهور ایالات متحده به امضا برسد و به گونه ناگهانی با چند توییت دونالد ترامپ این توافقنامه ملغی و تمام پروسه گفتگوهای یک ساله میان دو طرف مرده اعلان گردید، باز هم گفتگوها تداوم پیدا کرد. سماجت و اصرار دو طرف مبنی بر حصول یک توافق و به ثمر رسیدن این گفتگوها نشان میدهد که تا حدودی برای هر دو طرف روند مذاکرات طولانی حیثیتی شده است.
از سوی دیگر متاسفانه در تمام این مدت تقریبا تمام گفتگوهای انجام شده که گاهی یک دور از آن روزهای متمادی را در بر گرفته است، در پشت پرده و بدور از قضاوت مردم و افکار عمومی انجام یافته است. این پنهان کاری در روند مهمی چون صلح که بنا است بعد از چهل سال جنگ خانمانسوز در افغانستان به وجود آید، نمیتواند با هیچ دلیلی توجیه گردد. توجیه ناپذیری این شیوه از گفتگوها زمانی خطرناکتر میشود که در این مدت دولت افغانستان به عنوان یک شخصیت حقوقی و نماینده اصلی مردم افغانستان در متن مذاکرات قرار نداشته است. هر از گاهی آقای خلیلزاد بعد از یک دور فشرده گفتگو با طالبان به کابل سفر میکرده و متن گفتگوها و احتمالا توافقات را به اطلاع دولت افغانستان میرسانده است.
توافقنامهای که بنا بود چندی قبل و بعد از یک سال مذاکره فشرده میان دو طرف و در حضور رییس جمهور افغانستان به امضا برسد هرگز افشا نگردید که در متن آن توافقنامه چه مواردی وجود داشت. تنها در یک گفتگوی تلفنی بعدا رییس جمهور ترامپ با رییس جمهور افغانستان گفته بود که اگر آن توافقنامه به امضا میرسید، هم برای ایالات متحده و هم برای افغانستان یک فاجعه بود. تعبیر فاجعه از توافقنامهای که پس از یک سال گفتگوی آقای خلیلزاد با نمایندگان طالبان تهیه شده بود و بند بند آن مورد توافق دو طرف بود، از رییس جمهور ایالات متحده، ما را بیش از هر زمان دیگر باید نسبت به چنان توافقنامههایی بیمناک گرداند. به خصوص که هنوز کسی از متن توافقنامهای که به تازگی میان دو طرف تهیه شده است و به  زودی به امضای طرفین میرسد خبر ندارد و معلوم نیست که آیا این بار نیز مسایل فاجعه باری در آن گنجانده شده است یا خیر؟
واقعیت این است که صلح یک پروسه دوامدار و زمانبر است که نمیتواند یک شبه به وجود آید. به خصوص این که این صلح پس از چهار دهه جنگ خونین بناست در کشوری مثل افغانستان حکم فرما شود. همچنین صلح دارای ابعاد و زوایایی است که تنها مردم در آن موارد میتوانند نظر دهند و هیچکسی نمیتواند به تنهایی خود را به جای مردم بگذارد و به نیابت از آنها تصمیم بگیرد. به عنوان مثال انتخابات و جمهوریت نظام یکی از دهها موردیست که تنها با اراده عمومیقابل تبلور است و هیچ اقلیتی حق اظهار نظر و یا لغو جمهوریت نظام را ندارد. دهها مورد دیگر مثل ارزشهای مدنی، آزادی بیان، حقوق بشر، آزادی رسانهها و ... هستند که تنها در صلاحیت اراده عمومی است و اراده عمومی نیز تنها با اکثریت به دست میآید. بنابراین اگر بنا است صلحی به وجود آید که بر سرنوشت میلیونها انسان و در سرزمینی به نام افغانستان حاکم گردد باید با مردم از قبل مشوره صورت گیرد و نظر نهایی را مردم در باره آن بدهند.
پنهان کاری که تا کنون در روند صلح وجود داشته است و تمام گفتگوها در پشت درهای بسته صورت گرفته است، هرگز نمیتواند راهگشای یک صلح پایدار و دایمی باشد. تا زمانی که در مورد از متن توافقنامه یک گفتمان عمومی به راه نیفتد و در رسانهها و حوزه عمومی مورد بحث و کنکاش قرار نگیرد، نمیتواند نظر نهایی و به مصلحت جمعی مردم افغانستان باشد. از همین رو اگر پنهان کاری به شکلی که تا کنون پیش آمده است، از این پس نیز وجود داشته باشد، اولین خطر، ناپایداری صلح احتمالی و توافقاتی است که صورت میگیرد. اگر مردم افغانستان بدانند که بندی از توافقنامه بر خلاف مصلحت جمعی آنان و یا در تضاد با خطوط قرمز و دستاوردهای چندین ساله مردم افغانستان، هرگز آن را نخواهند پذیرفت و کسی هم نه به لحاظ قانونی و نه به لحاظ عینی نمیتواند با زور چیزی را بر سرنوشت مردم حاکم بسازد و یا بر آنها بقبولاند.                                                            

دیدگاه شما