صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

چهارشنبه ۵ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

رابطه صلح و مدارای مذهبی

-

در روزهای اخیر خبری منتشر شد که بر مبنای آن دولت افغانستان عبادتگاههای هندوباوران کشور را بازسازی میکند. بودجه این کار از محل بودجه ملی تامین میگردد و در کتاب بودجه سال 1398 درج گردیده است. این یک اقدام نیک و درخور ستایش از سوی دولت افغانستان است که در طول سالهای گذشته انجام نیافته است. نفس توجه دولت افغانستان به اقلیتهای مذهبی نشان دهنده این است که دولت حقوق اقلیتهای مذهبی و وجود عبادتگاهها و مناسک آنها را به رسمیت میشناسد. اتفاقا در قانون اساسی افغانستان نیز آزادیهای مذهبی و دینی کاملا به رسمیت شناخته شده است و هیچ مشکل قانونی ندارد. اما در عمل متاسفانه گروههای افراطی مذهبی و عملکرد آنها سبب شده است که اقلیتهای مذهبی نتوانند به طور آزادانه به مناسک خویش بپردازند و حتی عبادتگاههای آن به تعطیلی کشیده شده است.
اکنون در شهر کابل و خیلی از شهرهای دیگر که عبادتگاهها و مراکز مذهبی اقلیتهای مذهبی قرار دارد، این مراکز عملا تعطیل است و مورد استفاده قرار نمیگیرد. دلیل تعطیلی مراکز مذهبی اقلیتهای دینی وجود گروههای افراطی است که هر لحظه این مراکز و هم چنین افراد متعلق به اقلیتهای مذهبی را تهدید میکنند. حتی در سالهای اخیر مراکز مذهبی برخی از مذاهب اسلامی نیز مورد تهدیده جدی قرار گرفته است. در سالهای گذشته حملات انتحاری بزرگی به مساجد و حسینههای اهل تشیع افغانستان از سوی گروههای تندرو و افراطی سازماندهی شده است که صدها تن این حملات انتحاری کشته شده اند.
از سوی دیگر در این روزها روند صلح به گونه بی سابقه شتاب گرفته است. اما هنوز حلقه مفقوده در روند صلح افغانستان یافت نشده است و پس از یک سال مذاکره میان ایالات متحده و نمایندگان هیچ دستاورد ملموسی به دست نیامده است. پیچیدگی صلح افغانستان به قدری گیج کننده است که هنوز کسی نمیداند واقعا گره کار در کجا است. حتی در سالهای اخیر سوالی وارد این روند شده است که همه میپرسند کلید صلح کجا است؟ برخی بر این باورند که کلید صلح در پاکستان است و برخی دیگر آن را در کابل و برخی نیز در قطر و یا واشنگتن میبینند.
بدون تردید پروسه صلح افغانستان به عنوان یک روند سیاسی دارای پیچیدگیها و ابهامهای زیادی است که به آسانی نمیتوان راه حل دقیق برای آن پیشنهاد کرد و یا گفت که کلید صلح واقعا در کجا است. طبیعی است که این روند دارای ابعادی است که فاکتورهای مختلفی در آن نقش ایفا میکنند. هیچ پدیده سیاسی تک عاملی نیست و تنها یک عامل را نمیتوان نام برد. اما این واقعیت را نیز نباید از یاد برد که افراطی گری مذهبی و دین ایدئولوژیک شده یکی از مهم ترین عوامل تداوم جنگ و مانع مهمی فراروی صلح به شمار میرود.
درست است که اهداف پیدا و پنهان همسایگان، مشکلات مرزی و سرزمینی میان افغانستان و برخی همسایگان آن، طمع قدرتهای منطقهای و گسترش منافع ملی کشورهای منطقه و جهان در افغانستان و خیلی از فاکتورهای سیاسی دیگر میتوانند نقش تعیین کننده در جنگ و صلح داشته باشند. ولی افراطیت مذهبی یکی از عوامل مهم تداوم خشونت و تهدید اقلیتهای مذهبی به شمار میرود. آن چه امروز جنگ را به لحاظ روانی استمرار میبخشد و خشونتها را سبب میشود، انگیزهای مذهبی و دینی است. اگر انگیزههای ایدئولوژیک و مذهبی نباشد هیچ پدیده دیگری نمیتواند جنگ را تداوم بخشد. 
واقعیت این است که حداقل در وضعیت فعلی افغانستان، مدارای مذهبی و صلح رابطه مستقیم دارد. اگر مدارای مذهبی در کشور رشد کند و نوعی تساهل و تکثر مذهبی رواج یابد، بسیاری از مشکلاتی که ریشه در افراطیت و تروریسم مذهبی دارد از ریشه حل خواهد شد. از همین رو رابطه صلح و تساهل مذهبی یک رابطه مستقیم و قابل تامل است که هنوز روی این موضوع متاسفانه کاری صورت نگرفته است. دولت و نهادهای مدافع صلح و روندهای دموکراتیک بیش از آن که به مذاکرات سیاسی دل ببندند، باید تلاش کنند که بسترهای اصلی صلح یعنی مدارا و تساهل مذهبی در افغانستان رشد کند. این موضوع میتواند به روند صلح کمک کند.

دیدگاه شما