صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

آیا صفرسازی تلفات غیرنظامی ممکن است؟

-

هرچند در این روزها پرداختن به گفتگوهای صلح تبدیل به کلیشه و بخشی از روزمرگی شده اما با گذشت هر روز مسایلی پیش می آید که ناگزیریم آن را دنبال کنیم و به آن توجه کنیم. به یاد داریم که در گفتگوهای صلح جدا از موضوعات مطرح شده دیگر و جزییات آن، گزینه «آتشبس» همواره به عنوان یکی از پیش شرط های مهم صلح از سوی دولت اشرف غنی مطرح شده و بارها در محافل ملی و بینالمللی روی آن تاکید صورت گرفته است. خواستی که همواره از سوی گروه طالبان و مذاکره کنندگان آن رد شده و طالبان گزینه «آتشبس» را به عنوان یکی از شرایط قابل مذاکره در گفتگوهای بین الافغانی مطرح میکنند.
برای مدتی نمایندگان طالبان نه تنها از پذیریش گزینه آتش بس دوری جستند بلکه در برابر آن مقاومت کردند تا این که 9 دور گفتگوهای صلح با آمریکا با کشته شدن یک سرباز آمریکایی در حمله طالبان، به بن بست رسید. طالبان بعد از آن تلاش کردند تا انعطاف پذیری اختیار کنند و بعد از سفری به پاکستان، «طرح کاهش خشونت» را در برابر آتش بس مطرح کردند. با این حال در گفتگوهای نمایندگان اخیر طالبان با نمایندگان ایالات متحده در قطر که از هفته گذشته به این سو ادامه دارد، گزارش ها می رساند که هر دو جانب روی یکی از موضوعاتی که بحث و گفتگو کرده اند، طرح کاهش خشونت بوده است. با این که جزییات طرح کاهش خشونت نیز تاکنون روشن نیست و در اختیار رسانه ها قرار نگرفته است اما طالبان خلاصه آن را جلوگیری از حملات طالبان بر کلان شهرها، شاهراه ها و مراکز ولسوالی گفته اند.
در این سو ارگ ریاست جمهوری در برابر طرح کاهش خشونت طالبان واکنش نشان داده و گفتند که این طرح ممکن است یک حقه باشد که از سوی طالبان راه انداخته شده است. طرح کاهش خشونت نه تنها از سوی ارگ کابل با شک و تردید همراه شد بلکه در سطوح سیاسی و اجتماعی افغانستان نیز با اقبال عمومی مواجه نشد. هرچند طرح کاهش خشونت می تواند از حملات فاجعه بار و خونین که قبل بر این در کلان شهرها و ولایات و ولسوالی ها اتفاق می افتاد، جلوگیری کند اما مشخص نیست که طالبان توانایی عملی کردن این طرح را دارند یا خیر. مساله دوم این است که «طرح کاهش خشونت» می تواند برای طرف های گفتگو کننده یک فرصت را ایجاد کند تا قدرت تصمیم گیری و تاثیر رهبران طالبان بر شاخه نظامی این گروه را به آزمایش بگیرد. اگر طالبان توانستند طرح کاهش خشونت را عملی کنند، پس میتوانند آتش بس هم کنند.
سازمان عفو بین الملل نیز در پیوند به گفتگوهای جاری صلح با اننتشار بیانه ای نه تنها طرح کاهش خشونت را کافی نمیداند بلکه از طرفهای درگیر در جنگ های افغانستان میخواهد که قوانین جنگ را رعایت کنند و مخصوصا از حمله بر غیرنظامیان خودداری کنند. این سازمان طرف های درگیر جنگ را متهم به حمله بر غیرنظامیان کرده و اصطلاح کاهش خشونت را بی معنا خوانده است. این سازمان همچنان گفته است که مذاکرات ایالات متحده و طالبان برای کاهش خشونت ها در افغانستان باید شامل تعهد هر دو طرف از قوانین جنگ و پایان دادن به حملات بر غیرنظامیان باشد. این نگرانی ها از آنجا ناشی می شود که گزارش های منتشر شده نشان میدهد، تلفات غیرنظامیان در افغانستان در بالاترین سطح قرار دارد و گروه طالبان یکی از گروه های است که در بالا بردن سطح تلفات غیرنظامیان نقش دارند.  بیشتر قربانیان غیرنظامی را نیز زنان و کودکان تشکیل میدهد و این مساله نهادهای مدافع حقوق بشر و زنان و کودکان را نگران کرده است.
با این حال سازمان عفو بین الملل نگرانی تلفات غیرنظامیان را دارد و در بیانیه ای خود از تمام گروه های درگیر و از جمله گروه طالبان و دولت افغانستان می خواهد که به «صفر» رساندن تلفات غیرنظامیان فکر کنند. سوال مطرح میشود که آیا گزینه به صفر رساندن تلفات غیرنظامیان در افغانستان چه از طریق آتش بس و چه از طریق طرح کاهش خشونت امکان دارد یا خیر؟ پاسخ به این پرسش ساده نیست، چرا؟ چون که جنگ افغانستان جنبه های پیچیده دارد و تنها دو گروه که دولت و طالبان باشد باهم درگیر نیستند. طبق گزارش ها بیشتر از 20 گروه تروریستی که شاخه دولت اسلامی خراسان نیز شامل آن است، با دولت میجنگند و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم غیرنظامیان آسیب میبینند. این پیچدگی گزینه به صفر رساندن تلفات غیرنظامیان را ناممکن میکند. آنچه مربوط طالبان و دولت میشود، چه کاهش خشونت و چه آتش بس باشد، باید منتظر گذر زمان نشست و دیده شود که در فصل بهار طالبان توانایی عملی سازی طرح کاهش خشونت را دارند یا خیر؟

دیدگاه شما