صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

پس از چهل سال جنگ، آیا امیدی هست؟

-

دیروز ششم جدی، چهلمین سالگرد تجاوز ارتش سرخ شوروی سابق به افغانستان بود. چهل سال پیش در چنین روزهایی شوروی سابق به عنوان یکی از دو ابرقدرت جهان، حکومت جمهوری محمد داود خان را از طریق کودتای نظامی سقوط داد و دست نشاندگان خود را بر افغانستان مسلط کرد و یک حکومت نظامی اقتدارگرای کمونیستی را با حمایت مجهزترین ارتش جهان بر سر کار آورد. از آن روز تا کنون که چهل سال تمام میگذرد، حتی یک روز در افغانستان صلح برقرار نبوده است و ما همچنان در آتش جنگ و جنون میسوزیم. در طی سالهای گذشته چندین بار روزنههای امید به روی مردم افغانستان گشوده شده است ولی هیچوقت ما نه تنها به صلح نرسیدیم بلکه بدتر از وضعیت گذشته را تجربه کردیم.
خروج ارتش سرخ نخستین روزنه امید بود ولی تداوم جنگهای داخلی و عطش قدرتطلبی گروههای جهادی و مداخلات آشکار همسایگان و قدرتهای بزرگ این امید را به زودی به یاس مبدل ساخت. دومین روزنه امید سقوط حکومت داکتر نجیب و نظام کمونیستی و برآمدن مجاهدین بود. طولی نکشید که مجاهدین روزگار سیاه تر از دوره نجیب به وجود آوردند و با شروع جنگهای تنظیمی و داخلی زمینه حضور طالبان و امارت اسلامی فراهم گردید.
پس از سقوط طالبان در سال 2001 و حضور جامعه جهانی و تاسیس نظام جدید سیاسی در افغانستان، امیدهای بیشتری به وجود آمد و شور و شوق زندگی متفاوت تر از گذشته در میان مردم برگشت. اما متاسفانه باید اذعان کنیم که اکنون با گذشت نزدیک به هیجده سال از این مرحله نیز ما همچنان در میان دود و آتش و جنگ و جنون دست و پا میزنیم. علیرغم شتاب در پروسه صلح در یک سال اخیر و چشم انداز جدید در روند صلح افغانستان، اما امیدواری برای یک صلح پایدار و افغانستان با ثبات هنوز بسیار کم است. زیرا خطوط گسل و فاکتورهای جنگ و خشونت همچنان فعال اند و هنوز زیرساختهای اساسی برای صلح به وجود نیامده است.
کوبیدن بر طبل جنگ و جهاد نه تنها از سوی طالبان و گروههای تروریستی بلکه حتی از سوی رهبران جهادی و اپوزیسیون درون نظام و شرکای قدرت نیز همچنان جریان دارد. سخنان آقای حکمتیار در همایش حزب وحدت دو روز قبل در کابل و زیر سوال بردن همه ارزشها و دستاوردهای چندین ساله اخیر و اصل نظام از سوی وی و تاکید بر عدم مذاکره طالبان با دولت افغانستان از سوی محمد کریم خلیلی معاون پیشین رییس جمهور، نشانههای روشن از همراهی با طالبان و وجود ریشههای عمیق تفکر طالبانی در میان سیاست گران افغانی است.
از سوی دیگر گروه طالبان همچنان بر مطالبات نامشروع و غیر انسانی خود نه تنها در عرصه سیاسی و گفتار بلکه در عرصه جنگ و میدان نظامی تاکید میورزد. طالبان در گفتگوهای خود با ایالات متحده هنوز حتی در باره یک مدت محدود حاضر به پذیرش آتش بس نشده اند. این گروه در حالی که در عرصههای جنگی و نظامی همچنان فعال است و هر روز و در هر گوشه کشور فاجعه خلق میکند، از لحاظ اصل نظام سیاسی و ساختارهای حقوقی نیز خواستار یک نظام امارتی است و در گفتگوهایی که با ایالات متحده داشته است حتی یک وجب از این مطالبه عقب نشینی نکرده است.
از سوی دیگر همسایگان افغانستان و برخی کشورهای حامی تروریسم هنوز با همان انگیزههای سابق از طالبان و دیگر گروههای تروریستی همچنان حمایت می کنند. حمایتهای همه جانبه پاکستان به طور مشخص از طالبان و ظهور این گروه به عنوان یک جناح سیاسی قابل توجه در عرصه بین المللی موقعیت طالبان را تقویت کرده است.
بنابراین با نگاه واقعگرایی به مساله افغانستان و فاکتورهایی که در حال تاثیرگذاری بر حوادث تلخ افغانستان است، چندان امیدی حداقل در اینده نزدیک دیده نمیشود. تقریبا همه فاکتورهای اصلی جنگ و خشونت همچنان سر جای خود هستند و هیچ چیزی تغییر نکرده است. تنها چیزی که تغییر کرده است، باورها و ارزش های مردم است. بدون تردید مردم افغانستان دیگر آن مردم سابق نیستند و ما هم اکنون صدها هزار نیروی تحصیل کرده با گرایش های جدید و باورمند به ارزش های جدید داریم. تنها روزنهای که به چشم میخورد همین نکته است. باور ما بر این است که در طی هیجده سال اخیر مردم افغانستان ارزش هایی را به دست آورده اند که مسلما حاضر به از دست دادن این ارزشها نخواهند بود.

دیدگاه شما