با تکمیل روند بازشماری آرا در 34 ولایت دیگر بهانه‌ی برای کمیسیون انتخابات باقی نمانده است. وظایف کمیسیون و شرایط کشور و مردم ایجاب می کند که کمیسیون، بیش از این در اعلام نتایج ابتدایی آرا تعلل نکند و از اختیارات و صلاحیت های خود برای پیشبرد روند انتخابات استفاده کند.
یکی از دلایل برجسته شدن جنجال های انتخاباتی در این دوره، تعلل و ملاحظه کاری های کمیسیون انتخابات به شمار می رود. این کمیسیون به جایی که به وظایف خودشان عمل کند، بیشتر خود را به انتقادها، بهانه گیری‌ها و چالش آفرینی های تیم های انتخاباتی معترض مصروف ساخت. تیم های معترض هم زمانی که متوجه شدند، اعتراض‌های شان در روند فعالیت های کمیسیون اخلال ایجاد می کند و پروسه انتخابات را با تهدید مواجه می سازد، بیشتر بر موضعگیری های شان تأکید کردند و حتا تظاهرات هایی را در شهرهای مختلف راه اندازی کردند.
ولی اکنون که زمینه بازشماری آرای هفت ولایت فراهم آمده و این روند در سی و چهار ولایت افغانستان تکمیل شده است، وظایف قانونی کمیسیون و مصالح کشور ایجاب می کند که کمیسیون انتخابات هرچه زودتر نتایج ابتدایی انتخابات را اعلام کند. در مرحله بعد، چنانچه تیم های انتخاباتی به روند بازشماری اعتراض داشته باشند، می توانند اعتراض ها و شکایت های شان را به کمیسیون سمع شکایات انتخاباتی تسلیم کنند.
همه می دانیم که در افغانستان تعدادی از نامزدان ریاست جمهوری متأسفانه به قانون و مصالح ملی توجه ندارند و صرف به منظور رسیدن به مقام و موقعیت سیاسی خودشان وارد کارو زار انتخاباتی شده اند و امروز نیز مخالفت ها و اشکال‌تراشی های آنان بر مبنای همین اصل استوار می باشند. بنابراین اگر کمیسیون های انتخاباتی مانند گذشته به اعتراض ها و بحران آفرینی‌های برخی نامزدان توجه کنند، نه تنها به حل مشکل انتخابات کمک نمی کنند که به شدت بر آتش این بحران می افزایند.
در چند سال گذشته تلاش همه جانبه صورت گرفته تا قانون انتخابات بر مبنای اصول دموکراسی تنظیم شود و استقلال کامل کمیسیون های انتخاباتی در آن لحاظ شود و حق نامزدان انتخاباتی به بهترین وجه مدنظر گرفته شود. در نحوه تشکیل ساختار کمیسیون های انتخاباتی و چگونگی گزینش کمیشنران نیز همه تیم های انتخاباتی اشتراک داشتند. این عادلانه و منصفانه نیست که تیم های انتخاباتی، اگر تصمیم گیری ها و رفتارهای کمیسیون را به نفع خودشان دیدند، از آن حمایت کنند؛ اما اگر روند شمارش و بررسی آرا را به نفع خودشان ندیدند، با وارد کردن اتهام به کمیسیون های انتخاباتی و همدستی آنها با تیم های رقیب، در صدد بی اعتبارساختن تمام روند انتخابات برآیند.
امروز مردم از کارها و رویکردهای متغیر، متضاد و ناهمسو با منافع ملی نامزدان به ستوه آمده اند. مردم انتظار دارند که انتخابات به یک روند دموکراتیک و یک سازوکار مسالمت آمیز و معقول انتقال قدرت در افغانستان تبدیل شود، اگر قرار باشد که در هر انتخابات کسانی که برنده نشدند، بر خلاف قانون، نظم عمومی را اخلال کنند و شاهراه ها را ببندند و مراکز اقتصادی را به تعطیلی بکشانند که دیگر فلسفه انتخابات و دموکراسی در این کشور منتفی می شود و انتخابات کارویژه های مثبتش را از دست می دهد.
بنابراین هم شهروندان افغانستان و هم حکومت و سایر نهادهایی که به گونه‌ای با روند انتخابات سروکار دارند، باید در این رابطه احساس مسؤلیت کرده و انتخابات را از گروگان نامزدان شکست خورده در آورند. البته اصل شفافیت، آزادی و عدالت در انتخابات را هیچ کس منکر شده نمی تواند و ما باید تلاش کنیم که این روند به سطح استندرد و قابل قبول خود نزدیک شود. انتخابات چنانچه با آزادی، شفافیت و عدالت همراه نباشد، انتخابات نیست. انتخابات همانطوری که از نامش پیدا است به روندی گفته می شود که اراده واقعی مردم را در ارتباط با گزینش رهبران شان در موقعیت های سیاسی گوناگون، بازتاب دهد. پس اگر انتخابات به اراده واقعی و آزاد مردم استوار نباشد، نتیجه انتخابات برآمده از اراده واقعی مردم نیست و لذا پذیرفتنی و قابل نخواهد بود.
مرجع تشخیص سلامت انتخابات را قانون مشخص کرده است و تیم های انتخاباتی به دلیل این که خودشان طرف و صاحب نفع اند، نمی توانند در این باره قضاوت و داوری کنند. آنها تنها می توانند دلایل و مستندات شان را به مراجع مربوطه ارائه دهند و اعتراض شان را نسبت به روند مزبور ابراز کنند. به گروگان گرفتن یک روند ملی به هیچ وجه قابل توجیه نبوده و با قوانین و طرزالعمل های انتخاباتی همخوانی ندارد.
بنابراین ما امیدواریم که کمیسیون انتخابات این بار بدون کدام ملاحظه سیاسی به وظایف قانونی شان عمل کرده و نتایج ابتدایی انتخابات را اعلام کند و از تمام تکت های انتخاباتی نیز انتظار داریم که به تصمیم کمیسیون انتخابات احترام گذاشته و نتایج اعلامی را بپذیرند.