در حالی که مذاکرات صلح میان امریکا و طالبان در قطر متوقف شده است؛ زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا برای صلح افغانستان به سفرهای خود به اسلام و کابل ادامه داده است. خلیلزاد دیروز وارد کابل شد و با رییس جمهور و مقامات بلندپایه حکومت دیدار وگفتگو کرد.
هرچند مذاکرات امریکا و طالبان به دلیل حملات طالبان در بگرام متوقف شده است؛ اما به نظر می رسد که دو طرف به توافق نهایی نزدیک شده است. انتظار می رود که در روزهای آینده روند مذاکرات قطر از سر گرفته شود و دو طرف روی موضوعات صلح و موارد اختلافی به فیصله های تازه‌ای دست یابند.
دولت امریکا انتخابات ریاست جمهوری را در پیشرو دارد. بدون شک مردم امریکا در باره سیاست‌ها، کارکردها و دستاوردهای رییس جمهور ترامپ داوری خواهند کرد. داوری مردم به صورت قطعی در نتیجه انتخابات امریکا تأثیر خواهد گذاشت. سرنوشت ترامپ در حال حاضر به چگونگی بازی های سیاسی او بستگی دارد. افغانستان یک پارامتر مهم و تعیین کننده در انتخابات امریکا به شمار می آید. میزان مؤفقیت ترامپ در افغانستان و در کل خاورمیانه و دستاوردهای او در وعده هایی که در انتخابات قبلی در مورد افغانستان داده بود، در پیروزی و شکست او در انتخابات نقش ایفا می کند. بنابراین ترامپ می خواهد از این فرصت استفاده کرده از یک طرف زمینه‌ی خروج نیروهای نظامی آن کشور را از افغانستان فراهم سازد و از سوی دیگر با توافق با طالبان از میزان خشونت، جنگ و کشتار در این کشور بکاهد تا تصمیم خروج را موجه جلوه دهد.
برای طالبان نیز مذاکره با طالبان یک فرصت طلایی به حساب می آید. آنها سال ها قبل خواب مذاکره با امریکا را می دیدند، اکنون خواب آنها به حقیقت پیوسته و امریکا به طور مستقیم با این گروه وارد مذاکره شده است. این مذاکرات از یک سو چهره طالبان را از یک گروه خشونت طلب و حامی شبکه های تروریستی به یک گروه سیاسی و اهل مذاکره و گفتگو تغییر می دهد و از دیگر سو در انظار بین المللی به این گروه مشروعیت داده و تمام کشتارها، جنایت ها و قساوت های آن طی بیست و پنج سال گذشته، تحت تأثیر حضور دوامدار این گروه در گفتگوهای صلح با امریکا قرار می گیرد.
طبیعی است که با پیشرفت مذاکرات و برجسته شدن نقش رهبران این گروه در تأمین امنیت و کاهش خشونت در افغانستان، وزن سیاسی و اجتماعی این گروه در داخل کشور نیز افزایش خواهد یافت. تعطیل شدن مذاکرات قطر در دور قبلی گفتگوها به خوبی نشان داد که این مذاکرات برای طالبان تا چه اندازه اهمیت دارد.
به هرحال مسأله برای مردم افغانستان؛ اما چگونگی حفظ اتوریته و حقانیت شان در دفاع از دموکراسی و ارزش های حقوق بشری و تشکیل نظام مردم سالار بر مبنای اراده واقعی شهروندان و نیز تأمین منافع کلان ملی در چوکات اصل آزادی، برابری و عدالت اجتماعی می باشد. مردم جدا از منافع امریکا، بیشتر نگران منافع خودشان و سرنوشت آینده خودشان اند. مردم افغانستان نمی خواهند دستاوردهایی که به قیمت خون هزاران فرد این سرزمین به دست آمده، به راحتی قربانی صلح مؤقتی و نا پایدار با طالبان گردد.
دفاع از منافع و ارزش های ملی وظیفه و مسؤلیت همه شهروندان و بخصوص حکومت افغانستان است و به این دلیل مردم انتظار دارند که نتیجه انتخابات هرچه زودتر اعلام شود و تکت های انتخاباتی نیز به خاطر منافع خودشان، زندگی و حیات جمعی مردم افغانستان را با خطر مواجه نسازند.
تنها یک حکومت مشروع، قوی و دارای پشتوانه های مردمی می تواند در مذاکرات صلح، از مردم نمایندگی کرده و از منافع ملی و ارزش های اجتماعی دفاع کند. اشخاص و گروه های پراکنده و بی برنامه، به هیچ وجه شایستگی نمایندگی مردم را در مذاکرات صلح ندارند. اعتبار، شأن و عزت مردم به قوت، قدرت و اقتدار مشروع حکومت آینده در مذاکرات صلح و سیاست ها و چانه زنی های آن بستگی پیدا می کند. ما اگر می خواهیم از گردنه مذاکرات صلح سرافراز بگذریم؛ باید از یک حکومت مرکزی و مشروع حمایت کنیم.
مخالفت با حکومت و مورد انتقاد قراردادن سیاست ها و برنامه های آن، یک امر مفید و گاه لازم و ضروری است؛ به شرطی که این مخالفت ها و انتقادها سبب توقف یک روند ملی و یا تعطیلی سیاست ها و برنامه های حکومت در ارتباط با سرنوشت جمعی نگردد. جامعه جهانی نیز باید به درک این حقیقت برسند که تنها راه موفقیت مذاکرات و بیرون رفت از بن بست موجود، تقویت حکومت مرکزی و حمایت از آن در تمام پروسه های ملی است. تضعیف حکومت مرکزی و دور زدن آن در مسایل مربوط به افغانستان، به هیچ وجه به صلح و ثبات پایدار نخواهد انجامید. هرگونه مذاکره‌ با مخالفان، باید با توافق حکومت و تحت حاکمیت حکومت و مردم افغانستان باشد. بنابراین پروسه‌هایی که خارج از اراده و توافق حکومت و مردم افغانستان سازماندهی شوند با واکنش منفی از سوی مردم مواجه گردیده و در نتیجه ناکام می مانند. امیدواریم روند قطر این بار متفاوت تر و واقعبینانه‌تر از گذشته آغاز شود و منافع مردم در محور گفتگوهای طرفین قرار گیرد.