در روزهای گذشته برخی از اعضای کمیسیون های انتخاباتی از تاخیر در اعلان نتایج ابتدایی انتخابات سخن گفته بودند و این احتمال از قبل نیز وجود داشت. زیرا مشکلات زیادی در روند شمارش و وارد کردن معلومات در سرورهای مرکزی وجود داشت و هنوز این مشکلات هم چنان وجود دارد. بنابراین احتمال تاخیر از قبل نیز مطرح بود و حالا به نظر می رسد قطعی شده است. اما این تاخیر نباید به اندازه ای باشد که تمام پروسه را زیر سوال ببرد و مردم را از نتیجه واقعی انتخابات ریاست جمهوری سردرگم کند. اکنون بسیاری از مردم از خود می پرسند که چرا کمیسیون های انتخاباتی علی رغم به کارگیری تکنولوژی بایومتریک در انتخابات نمی توانند نتیجه ابتدایی را در زمان معین شده اعلان کنند. بدیهی است که اگر تاخیر در اعلان نتایج بیش از حد متعارف به درازا بکشد، این پرسش ها تبدیل به شبهه های خطرناک و ویرانگر خواهد شد.
کمیسیون های انتخاباتی در دوره گذشته به خصوص در انتخابات ریاست جمهوری سال 2014 و هم چنین در انتخابات پارلمانی سال گذشته به اندازه کافی اعتبار خود را از دست داده اند و این انتخابات بهترین فرصت است که آن ها بتوانند اعتماد عمومی را دو باره کسب کنند. تا کنون عملکرد کمیسیون های انتخاباتی مستقلانه و تا حدی شفاف بوده است. به همین خاطر هم کشورها و سازمان های بین المللی و هم جناح های سیاسی در داخل افغانستان از روند کار کمیسیون های انتخاباتی در این دور انتخابات ریاست جمهوری تا کنون راضی بوده اند و حتی بسیاری از سفرای کشورهای خارجی کار کمیسیون های انتخاباتی را تحسین کرده اند. افکار عمومی نیز تا کنون با کار کمیسیون های انتخاباتی همسو بوده است و مردم از کمیسیون های انتخاباتی حمایت کرده اند. اگرچه در روزهای گذشته بداخلاقی برخی تیم های انتخاباتی مبنی بر اعلان های پیش از وقت نتایج و مداخله در امور کار کمیسیون های انتخاباتی سبب برخی ابهامات شده است. ولی در مجموع کار کمیسیون های انتخاباتی خوب بوده است و همگان از کار آن ها راضی هستند. بنابراین اگر کمیسیون های انتخاباتی به حداقل تاخیر اکتفا کنند و بتوانند در روزهای نزدیک نتیجه ابتدایی انتخابات را اعلان کنند، گام بزرگی در راستای اعتمادسازی مردم به کمیسیون های انتخاباتی و تمام روندهای دموکراتیک برداشته اند. امیدواریم که چنین شود و ما برای نخستین بار شاهد عملکرد نهادهایی باشیم که از متن این کشور برخاسته اند و تقریبا تمام پروسه را با مدیریت و رهبری افغانی به پیش برده اند. بنابر این اعلان نتایج در زمان تعیین شده بسیار مهم است و اگر برخی ناگزیری های تخنیکی در تاخیر اعلان نتایج هم باشد باید به گونه شفاف برای مردم توضیح داده شود و هم چنین این تاخیر غیر متعارف و بیشتر از چند روز محدود نباشد.
مساله مهم تر از مساله تاخیر در اعلان نتایج، تقدم عدالت و شفافیت در روند شمارش بررسی عادلانه همه صندوق های رای است. مردم بدون شک یک بار دیگر، هرچند با فیصدی بسیار کم، در انتخابات شرکت کرده اند و به کمیسیون های انتخاباتی اعتماد کرده اند. اما این اعتماد باید پاس داشته شود و کمیسیون های انتخاباتی باید به شفافیت و عدالت در شمارش آرای مردم متعهد باشند و صداقت کافی داشته باشند. بازگشت اعتماد عمومی به کمیسیون های انتخاباتی و نهادهای قانونی بزرگ ترین هدف باید باشد که در گام نخست پاسداشت این هدف وظیفه اصلی کمیسیون های انتخاباتی است.
البته باید توجه داشته باشیم که تنها کمیسیون های انتخاباتی نمی توانند اعتماد عمومی را به روندهای دموکراتیک برگردانند. بلکه همه و به خصوص تیم های انتخاباتی و کاندیدان ریاست جمهوری و رسانه های عمومی و نیز یکایک مردم در این مساله نقش اساسی دارند. برخی از کاندیدان متاسفانه نخستین گام های بی اعتمادی را با اعلان نتایج خیالی برداشته اند و ذهنیت عامه را مشوش کرده اند. آنان باید سعی کنند ذهنیت خود را با قاعده بازی وفق دهند و به تصامیم کمیسیون های انتخاباتی و نهادهای قانونی احترام بگذارند. هم چنین رسانه ها و برخی از نهادهای ناظر بر انتخابات نیز در طی روزهای گذشته یک جانبه عمل کرده اند و عملکرد شان جنبه تخریبی داشته است. دامن زدن به مسایل کوچک و برخی مشکلات تخنیکی و سیاسی جلوه دادن آن ها و هم چنین گمانه زنی بدون دلیل برخی نهادهای ناظر بر انتخابات بخشی از عملکرد مسموم کننده برخی رسانه های خصوصی و نهادهای انتخاباتی بوده است. طبیعی است که هواداران تیم های انتخاباتی از برخوردهای غیر مسلکی رهبران تیم های مد نظر شان الهام می گیرند و به در شبکه های اجتماعی به بی اعتمادی ها دامن می زنند.
بنابراین همه ما باید قبول کنیم که وقتی وارد روند انتخابات به مثابه یک روند دموکراتیک می شویم، این روند تنها یک برنده دارد نمی تواند چندین برنده داشته باشد. این مساله را نیز باید به خود بقبولانیم که ممکن است تیم مورد نظر ما بازنده انتخابات باشد و ما خود را آماده پذیرش واقعیت ها بسازیم. تنها چیزی که برای افغانستان فعلی مهم است، رعایت اصل شفافیت و عدالت در این پروسه است که به هیچ قیمتی نباید آسیب ببیند.