مقامات آمریکایی بارها تاکید کرده اند که صلح اولویت ایالات متحده است. در تازه ترین مورد سفیر ایالات متحده در سفرش به مزارش شریف بار دیگر تاکید کرد که صلح و ختم جنگ از نظر کشور متبوعش اولویت اول و مقدم بر انتخابات است. برخی از جناح های سیاسی در افغانستان نیز بر همین امر تاکید دارند. در مقابل اما دولت افغانستان همواره تاکید کرده است که انتخابات اولویت دولت افغانستان است و تاکنون در این راستا موفق بوده و زمان نیز ثابت کرده است که موضع دولت افغانستان در شرایط کنونی برحق بوده است.
در ظاهر امر سخن مقامات آمریکایی و تاکید آن ها بر صلح، منطقی و قناعت بخش به نظر می رسد. مردمی که چهل سال جنگ را پشت سر گذاشته است، صلح برای آن ها یک رویای حداقل چهل ساله است و برای رسیدن بدان لحظه شماری می کنند و حاضر به هر نوع قربانی دادن هستند. در این هیچ شکی نیست. حتی به لحاظ نظری نیز این موضع گیری محق و منطقی به نظر می رسد. چون صلح بستر هرگونه روند دموکراتیک از جمله انتخابات است. از سوی دیگر حکومت که بر اولویت انتخابات تاکید دارد در ظاهر به نظر می رسد که در تقابل با صلح قرار گرفته و بسیاری از مخالفان درون نظام رهبران فعلی حکومت را متهم به ضدیت با صلح کرده اند و آنان را مانع صلح دانسته اند.
در شرایط کنونی اگر خیالات را از سر دور کنیم و به واقعیت های موجود و ماهیت طالبان و به اهداف استخباراتی پشت پرده قضایای افغانستان توجه کنیم، انتخابات مقدم بر صلح است. این مساله دلایل بسیاری دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
یک: نخستین دلیلی که همه تلاش ها برای صلح را بیهوده می سازد و همه امیدها را به یاس تبدیل می کند، جناح بندی های درونی طالبان است. طالبان عملا اکنون در سه بخش جداگانه تقسیم شده اند. بخش اول مربوط به شبکه حقانی است که ریشه های اصلی طالبان است و مدعیات طالبان نیز در نزد همین گروه است. شبکه حقانی اساسا با هر گونه مذاکره و گفتگو در باره صلح مخالف اند. بخش دوم طالبان واقعی حاضر در سنگرهای جنگ هستند. اینان کسانی هستند که هر کدام در هر منطقه برای خود راهی برای درآمد ساخته اند و به گونه ای هم جنگ می کنند و هم نیروهای تحت امر خود را مدیریت می کنند. بخش سوم اما تنها بخشی است که قایل به گفتگو هستند و حتی حاضر اند با حکومت افغانستان مذاکره کنند. زیرا آنان احساس کرده اند که وسیله ای برای نفوذ پاکستان قرار گرفته اند و از امر و نهی پاکستانی ها به تنگ آمده اند. اما حتی همین گروه نیز به لحاظ شعار و ظواهر هرگز حاضر نیستند که به نظامی جز امارت اسلامی تن در دهند. حتی همین گروه نمی توانند قانون اساسی را بپذیرند و آن را مخالف شریعت و کتاب خداوند می دانند. بنابراین حتی به زعم همین گروه راهی غیر از جهاد مسلحانه در برابر حکومت وجود ندارد و تا زمان خروج کامل خارجی ها از افغانستان باید مبارزه و جهاد کرد.
دو: ما نزدیک به یک ماه تا انتخابات فرصت داریم. بدون شک در این مدت اندک هرگز صلحی که بتوان در مقابل آن دموکراسی نیم بند کنونی را قربانی کرد آمدنی نیست. از همین رو انتخابات به طور قطعی بر صلحی که اساسا معلوم نیست که آمدنی است یا خیر مقدم است. آن چه در این مدت میان طالبان و نماینده خاص ایالات متحده مورد بحث قرار گرفته است، تنها خروج نیروهای خارجی از افغانستان و توافق بر سر گفتگوهای بین الافغانی بوده است. تازه بحث بر سر نوع نظام و چگونگی اداره کشور زمانی شروع می شود که این گفتگوها شروع شود.
سه: این سخن که حتی اگر صلح هم بیاید هیچ راهی جز انتخابات وجود ندارد و هیچ میکانیزمی جز انتخابات نمی تواند سرنوشت سیاسی مردم را تعیین کند، اگرچه برای ایالات متحده و برخی از گروه های سیاسی نوع نظام هیچ اهمیتی ندارد و تنها شریک کردن طالبان در قدرت مهم و برای آن ها یک دستاورد به حساب می آید. اما برای مردم افغانستان نظام سیاسی و چگونگی مشارکت مردم در سرنوشت شان اهمیت دارد و هرگز یک نظام طالبانی قابل پذیرش نیست.
چهار: همه کارشناسان و حتی سخنگوی طالبان مذاکره کننده قبول دارند که صلح با طالبان قطری هرگز به معنای قطع جنگ و ختم مخاصمات مسلحانه در افغانستان نیست. زیرا گروه های عمده طالبان هم چنان در سنگر باقی خواهند ماند و نیز گروه های افراطی دیگر به نام های مختلف سربرخواهند آورد. اتفاقا مقامات آمریکایی و طالبان تاکید می کنند که به طور مشترک در برابر گروه هایی چون داعش مبارزه خواهند کرد. همه ما می دانیم که هر گروه تروریستی و به هر نامی که در افغانستان ظهور کند، طالبان بستر اصلی آن را فراهم کرده اند. از همین رو احتمالا حتی پس از صلح نیز ما هم چنان در وضعیت جنگی و نا امنی به سر خواهیم برد.
با توجه به دلایل فوق نمی توان انتخابات را به بهانه صلح قربانی کرد و به قول معروف نقد را به نسیه فروخت. از همین رو همه کسانی که به روندهای دموکراتیک و مبارزه با تروریزم و افراط گرایی باور دارند باید یک صدا از انتخابات به عنوان تنها گزینه ممکن حمایت کنند و خود را برای انتخابات ریاست جمهوری آماده کنند.