صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

موارد غیر قابل مذاکره در صلح

-

در این روزها با تلاش‪هایی که با محوریت ایالات متحده و نماینده خاص آن کشور صورت می‪گیرد، به نظر می‪رسد که روند صلح در کشور ما شتاب بیشتری گرفته است. ظاهرا توافق میان دو طرف نهایی شده است. این روند از یک جهت مایه خوش‪حالی و مسرت شهروندان کشور گردیده است. زیرا هیچ کسی در این کشور نیست که طعم تلخ جنگ، خشونت، برادرکشی و آوارگی را ندیده باشد. حتی کودکان این سرزمین نخستین آرزوی شان این است که در کشور ما روزی صلح فراگیر و پایدار برقرار گردد و ما دیگر شاهد منازعات خونین در کشور خود نباشیم. در این موضوع هیچ شک و تردیدی وجود ندارد و هیچ‪کسی مخالف صلح نیست.
به موازات این تلاش‪ها و خوش بینی‪ها و خوش‪حالی‪ها، نگرانی‪های جدی نیز به وجود آمده است. نگرانی اساسی مردم و نهادهای مدنی و حقوق بشری به خصوص در این است که مبادا ارزش‪های مندرج در قانون اساسی و دستاوردهای سال‪های اخیر در زمینه حقوق بشر، حقوق شهروندی، آزادی بیان، آزادی زنان و... به بهانه صلح قربانی گردد. برای مردم افغانستان ارزش‪های مورد قبول جامعه امروزی و دستاوردهای سال‪های اخیر از آن جهت حایز اهمیت است که ما یک بار حکومت طالبانی را تجربه کرده ایم. دوره طالبانی در تاریخ افغانستان به قدری سیاه و ننگین است که هیچ‪کسی خواهان برگشت به آن دوره نیست. گروه طالبان و گروه‪های تروریستی مشابه آن هنوز از خود یک تجربه انسانی در هیچ جای دنیا به یادگار نگذاشته اند که مردم را برای یک زندگی انسانی در قلمرو آن‪ها امیدوار بسازد.
خوش‪بختانه رییس جمهور غنی قبلا در یک پیام تلویزیونی به این نگرانی‪ها پاسخ داد و موارد غیر قابل مذاکره را بر شمرد. از نگاه رییس جمهور مسایلی چون  وحدت ملی، حاکمیت ملی، تمامیت ارضی، دولت مرکزی قوی، حقوق اساسی اتباع، منافع ملی افغانستان وی روابط با شرکای بین المللی و منطقوی بخشی از مسایلی اند که غیر قابل مذاکره و غیر قابل بحث اند.
موارد ذکر شده در کلمات رییس جمهور نکات کلیدی اند که بسیاری از چیزهای دیگر را هم شامل می‪شوند. به عنوان مثال وقتی حقوق اساسی اتباع گفته می‪شود، همه ارزش‪های اساسی ذکر شده در قانون اساسی در آن مندرج است. یا مثلا وحدت ملی و حاکمیت ملی، دولت مرکزی قوی و منافع ملی از مواردی اند که هیچ شهروندی در این کشور نمی‪تواند چشم خود را بر زیر پا گذاشتن آن‪ها ببندد.
در این میان؛ اما اگر بخواهیم واقعا برشماریم، موارد زیادی هستند که نمی‪توان بر سر آن ها مذاکره کرد و یا به بهانه صلح آن‪ها را به فراموشی سپرد. تمام موارد یادشده به نحوی معطوف به آینده است. حقوق اساسی اتباع، منافع ملی و یا وحدت ملی و تمامیت ارضی از مواردی اند که در آینده حاصل می‪شوند. اما یک مورد مهم است که نمی‪توان آن را به بهانه صلح قربانی کرد و متعلق به گذشته است. این مورد مهم و اساسی «عدالت» است. عدالت تنها یک مقوله نیست؛ بلکه امری مربوط به گذشته و در تجربه زیسته مردمان این مرزوبوم قربانی شده است و باید امروزه دامن کسانی را که در گذشته آن را زیر پا گذاشته اند، بگیرد.
متاسفانه در زمان آقای کرزی در مورد عدالت و عدالت انتقالی مذاکره صورت گرفت و در واقع فرصت‪های تاریخی بار دیگر به کسانی سپرده شد که عدالت را زیر پا کرده بودند و متهم به جنایت جنگی و یا حتی جنایت علیه بشریت بودند. اکنون نیز به همان میزان که ارزش‪ها و دستاوردهای سال های اخیر مهم اند و نباید قربانی شوند، عدالت نیز نباید به فراموشی سپرده شود و کسانی که جنایت‪های بزرگی را علیه مردم افغانستان مرتکب شده ان، بخشیده شوند.
مهم‪ترین بحث در مذاکرات صلح حتی از ارزش‪های مندرج در قانون اساسی، بحث عدالت است. کسانی که با بدترین شیوه‪های ممکن دست به آدم کشی و نسل کشی زده اند، باید در برابر مردم افغانستان و بازماندگان شهدا و تاریخ این سرزمین پاسخگو باشند. هیچ‪کسی نمی‪تواند خون بهترین جوانان را که یک هفته قبل در یک مرکز نظامی در میدان وردک به شهادت رسیدند، فراموش کند. حس کودکانی که حسرت بازگشت پدر از جنگ را تا آخر عمر بر شانه‪های خود حمل می‪کنند، هرگز قابل فراموشی نیست. بحث تقدم عدالت بر صلح و یا صلح بر عدالت به همان اندازه که به لحاظ نظری مهم و پیچیده است، در عالم واقع نیز پیچیده است.

دیدگاه شما