امروز اولین روز شروع مبارزات انتخاباتی و آغاز مجادله برای حضور در چهارمین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان از سوی نامزدان و هواداران آنان است. تا کنون سه انتخابات ریاست جمهوری برگزار شده است و انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 چهارمین انتخابات و در واقع چهارمین گام برای تدوام و تحکیم دموکراسی است. همه سه انتخابات گذشته بسیار مهم و سرنوشتاز بودند. ولی به نظر می رسد انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 مهم تر و از جهاتی سرنوشت سازتر است. در کشوری که تازه مشق دموکراسی می کند و تنها سه انتخابات ریاست جمهوری را پشت سر گذاشته است، هر انتخابات یک گام اساسی و حیات بخش است. ولی انتخابات ریاست جمهوری سال جاری به قدری مهم است که می توان برگزاری و یا عدم برگزاری آن را به مثابه مرگ و زندگی برای دموکراسی نوپای افغانی دانست.
در سه انتخابات گذشته ریاست جمهوری و سه انتخابات پارلمانی که در مجموع علاوه بر انتخابات شوراهای ولایتی، شش انتخابات مهم بوده است، چالش کم نداشته ایم. به خصوص انتخابات ریاست جمهوری در سال 2014 و انتخابات پارلمانی سال گذشته خورشیدی از پرچالش ترین انتخابات های گذشته بوده است. اما نفس برگزاری انتخابات و تمکین همگانی از قاعده انتخابات گام های بزرگ و تاریخی بوده است و هر کدام نقش تعیین کننده در تثبیت نظام سیاسی و تحکیم دموکراسی در کشور داشته است. اکنون انتخابات چهارم ریاست جمهوری اما از هر جهت با انتخابات های گذشته متفاوت و دارای اهمیت بیشتر است.
ما در حالی اولین گام را به سمت انتخابات ریاست جمهوری در دور چهارم می گذاریم که دموکراسی دشمنان زیادی پیدا کرده است. تنها گروه های افراطی و تروریستی و طالبان دشمن دموکراسی به حساب نمی آیند. آن ها به صورت مشخص مخالف هرگونه نظام سیاسی که مبتنی بر آرای مردم و انتخابات باشد، هستند و بارها نیز این مطلب را اذعان کرده اند. اما دشمنان دیگر دموکراسی کسانی هستند که بیش از آن که به دنبال تثبیت نظام سیاسی کشور و قانون اساسی حاوی جمهوریت نظام باشند، به دنبال کسب قدرت به خاطر حفظ منافع شخصی و دارایی های بدست آمده از راه فساد خویش هستند. بسیاری از شخصیت های سیاسی و رهبران احزاب جهادی به طور واضح گفته اند که حتی حاضرند نظام طالبانی را بپذیرند، ولی فلان شخص رییس جمهور کشور نشود. این منطق نشان می دهد که دموکراسی هنوز در افغانستان دشمنان زیادی دارد. از سوی دیگر زمزمه های آمدن صلح و به موازات آن خروج نیروهای خارجی از افغانستان و تشدید جنگ از سوی طالبان و حامیان آن ها، تهدیدهای جدی را فراروی نظام سیاسی افغانستان قرار داده است. کسانی که تا دیروز شعار می دادند که به خاطر مبارزه با تروریسم و تحکیم پایه های دموکراسی به افغانستان آمده اند، امروز به طور آشکارا اعتراف می کنند که کاری به نوع نظام سیاسی در افغانستان ندارد و برای آن ها دموکراسی و امارت اسلامی هیچ تفاوتی ندارد.
به همین دلیل انتخابات ریاست جمهوری شش میزان 1398 دارای اهمیت زیاد و یک گام تاریخی برای عبور از بحران کنونی است. اگر این گام برداشته نشود و به هر بهانه ای با چالش مواجه شود و احیانا انتخابات به تعویق بیفتد، احتمالا افغانستان در تاریخ خود یک بار دیگر با یک گسست تاریخی دیگر مواجه خواهد شد و دموکراسی شکست خواهد خورد. انتخابات ریاست جمهوری آینده از آن روز نیز حایز اهمیت است که این گام برداشته شود، دیگر هیچ قدرتی توان جلوگیری از پیشرفت و نهادینه شدن دموکراسی را نخواهد داشت.
اکنون که احتمالا این گام برداشته می شود و برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اراده جدی وجود دارد، تلاش گردد که الزامات دموکراسی و اصول قاعده نیز رعایت گردد. در انتخابات تنها برنده شدن یک تیم و بازنده شدن دیگر تیم ها مساله نیست. مساله اصلی بنیادگذاری فرهنگ دموکراتیک و به وجود آوردن یک نظام مبتنی بر تساهل و مدارای سیاسی است. شکی وجود ندارد که متاسفانه فرهنگ دموکراسی هنوز در کشور ما شکل نگرفته است. ما هنوز در این راه با چالش های جدی مواجه هستیم که مهم ترین چالش دشمنان زنده و فعال دموکراسی هستند. بنابراین همه کاندیدان و تیم های انتخاباتی مکلف هستند که تمام رفتارهای انتخاباتی خود را مبتنی بر اصول و قوانین کشور انجام دهند. کشور ما هنوز زخم های بسیار بر تن دارد که زخم ناسیونالیسم قومی بدترین آن ها است. نفرت پراکنی، دشنام گویی، اتهام زنی و افترا بستن محصول مستقیم تفکر قومی است. از این رو انتخابات تنها یک فرصت است که این مرزها را بشکنیم و از شعارهای قومی عبور کنیم. این انتخابات یک گام بزرگ و تاریخی برای مردم افغانستان و سعی کنیم این گام را درست و اساسی بر داریم.