سال ها است بحث صلح و ختم جنگ در آجندای مذاکرات سیاسی مقامات حکومت افغانستان قرار دارد. صلح و جستجوی راه های مذاکره و گفتگو در اولویت برنامه های حکومت قرار داشته است. امکانات زیادی در این راستا به مصرف رسیده و فرصت های زیاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قربانی صلح و گفتگوهای سیاسی با طالبان گردیده است؛ ولی همه این تلاش ها تا هنوز ناکام بوده و کوچکترین دستاوردی به همراه نداشته است. 
از نشست های قطر و مسکو نیز جز تحقیر و سرافکندگی چیزی دیگری نصیب هیأت اعزامی از افغانستان نشد. طالبان در جریان سیاست های صلح جویانه بیشترین فرصت ها را به دست می آوردند و بیشترین امتیازها را نصیب می شوند.
با آن که حکومت و مردم افغانستان می دانند که جنگ و صلح در افغانستان از بیرون مدیریت می شود؛ اما باز هم حکومت به دنبال صلح و گفتگو با طالبان می باشد، خود یک معما حل ناشده است. اگر ما معتقدیم که طالبان یک گروه ساخته شده توسط کشورهای خارجی است، اگر باور داریم که تشکیل گروه طالبان یک پروژه سیاسی به منظور اهداف سیاسی است، اگر می دانیم که طالبان در سیاست ها و رویکردهای خود استقلال عمل ندارند؛ پس چرا برای گفتگو با طالبان این همه هزینه می شود؟ چرا به گروه طالبان به صورت یک طرفه امتیاز داده می شود؟
امروزه پرسش "کلید صلح کجا است؟" به یک مثل بدل شده است که شهروندان افغانستان در موارد مختلف آن را طرح می کنند. کرزی رییس جمهور سابق گفته بود که کلید صلح به دست امریکا و پاکستان است. تعدادی از سیاستمداران دیگر معتقد است که این کلید در اسلام و راولپندی پاکستان می باشد. خلیلزاد یکبار گفته بود که کلید صلح در کابل است. در سال های اخیر برخی از تحلیل گران آن را به پایتخت برخی کشورهای عربی و یا مسکو آدرس می دهند. مشکل اکنون ما این است که ما کلید صلح را گم کردیم و نمی دانیم در کجا باید جستجو کنیم. سرگردانی، بی برنامگی و آشفتگی سیاسی ما از همین جا نشأت می گیرد.
این آشفتگی ها به دیپلماسی ما با کشورهای خارجی نیز تأثیر گذاشته است. اگر امروز سیاست خارجی ما از عقلانیت و ثبات برخوردار نیست دلیلش این است که مبنای سیاست های ما ناپایدار و متزلزل می باشد. ما برای پیدا کردن کلید صلح گاهی به امریکار رو می آوریم و گاه به کشورهای عربی دل می بندیم و گاه به پاکستان امتیاز می دهیم و یک زمانی پیش روسیه التماس می کنیم.
متأسفانه در اثر سیاستگذاری های مقطعی، ناپایدار و غیر عقلانی در بیشتر از یک دهه گذشته، اوضاع افغانستان چنان پیچیده و درهم تنیده شده است که به سختی می توانیم تنها یک کشور را به عنوان عامل ایجاد، تشدید و تداوم جنگ در افغانستان معرفی کنیم.
مثلا نقش و تأثیرگذاری که امریکا و پاکستان در سال های گذشته بر مسایل افغانستان داشت، امروز ندارد. وارد شدن کشورهای دیگر در میدان رقابت و گستردگی نقش و نفوذ آنها در تشدید و تداوم جنگ و صلح، قضاوت و برداشت های گذشته را دچار تغییر کرده است.
به همین خاطر حکومت امریکا با آن که می خواهد به جنگ افغانستان خاتمه دهد و برای تحقق این امر از بسیاری شعارها و خواسته هایش نیز صرف کرده است؛ اما نمی تواند که طالبان را برای آتش بس و گفتگوهای بین الافغانی راضی کند. امروز گروه طالبان هم تنها به یک مرجع و کشور وابستگی ندارد؛ بلکه آنها روابط خود را با کشورهای مختلف برقرار کرده و مطابق شرایط از چندین کشور کمک های مالی و تسلیحاتی دریافت می کنند.
پاکستان در گذشته به عنوان پدر طالبان شناخته می شد؛ اما تعدد مراجع کمک کننده به طالبان، ممکن است نقش پاکستان بر گروه طالبان را نیز کاهش داده باشد. در ماه اخیر روابط افغانستان و پاکستان بهبود یافته است. دیدار رییس جمهور با عمران خان در حاشیه اجلاس کشورهای اسلامی درعربستان و سفر مشاور امنیت ملی به آن کشور و نشست ارزیابی سند "پلان عمل افغانستان و پاکستان برای صلح و همبستگی در اسلام آباد و سفر قریب الوقوع رییس جمهور به آن کشور، نشانه های بهبود روابط با پاکستان می باشد.
به هر صورت نقش پاکستان در برقراری صلح در افغانستان هنوز قوی و غیر قابل انکار است، به شرطی که پاکستان از سیاست دوگانه دست بردارد و صادقانه منافع خود را در برقراری صلح و توسعه و آبادانی افغانستان جستجو کند.