در این روزها با نزدیک شدن اجلاس جده بار دیگر پروسه صلح افغانستان بر سر زبان ها افتاده است. طالبان هم چنان از گفتگوی مستقیم با دولت افغانستان سر باز زده و حاضر نشده که این گفتگوها را بپذیرد. شورای عالی صلح حکومت افغانستان را از سفر به جده به منظور اشتراک در اجلاس صلح جده برحذر داشته و گفته است که به زودی هیاتی به پاکستان خواهد رفت. دولت افغانستان ظاهرا در حال چانه زنی است که رضایت طالبان را نسبت به گفتگوهای مستقیم جلب کند. ایران در منطقه فعال شده و گفتگوهای فشرده ای را با طالبان و هم چنین دولت افغانستان آغاز کرده است. زلمی خلیلزاد هم چنان در حال سفر به پایتخت های مختلف منطقه است.
مجموع رخدادهای فوق اما نشان از روشن شدن وضعیت ندارد و پروسه صلح هم چنان به مثابه یک معمای غیر قابل حل مطرح است. این وضعیت ابهام آلود سال ها است که بر سر پروسه صلح سایه افکنده و هیچ کس نمی داند که در پشت گفتگوهای صلح افغانستان چه می گذرد؟ جالب این است که همه از آمدن صلح سخن می گویند و این گونه سخن گفتن سال ها است که جریان داشته است. اما آن چه تا کنون بدست نیامده است، صلح است. جنگ دوام یافته و بهای این جنگ را مردم افغانستان بیش از هر کس می پردازد. اکنون واقعا پروسه صلح تبدیل به یک معمای پیچیده و کلاف سردرگم مبدل شده است که هیچ راه حلی برای آن به نظر نمی رسد.
راز این معماگونگی در این است که هنوز مشخص نیست که سر نخ در دستان چه کسی است؟ طبیعی است که دولت افغانستان به عنوان تنها نماینده قانونی مردم افغانستان و به عنوان یک شخصیت حقوقی منتخب باید تنها مرجع تصمیم گیری در مورد صلح و پذیرش آن باشد. اما چنان که می بینیم طالبان حتی حاضر نیست با دولت افغانستان مذاکره کند و آن را دست نشانده می داند. نماینده ایالات متحده به گونه ای رفتار می کند که گویا همه چیز در اختیار کدخدای دهکده است و بدون قید و شرط و با هرکسی که بخواهد مذاکره می کند و هرگونه که دلش خواست طرح می ریزد. همسایگان افغانستان بدون توجه به قوانین بین المللی و بدون داشتن پاسپورت افغانستان به طالبان اجازه ورود به پایتخت خویش را می دهند و در پشت درهای بسته با آن ها مذاکره می کنند. کشورهای منطقه هرکدام ژست کدخدامنشانه به خود می گیرند و در باره صلح افغانستان سخن می گویند. شورای عالی صلح افغانستان هنوز یک طرح جامع در دست ندارد و نمی داند که با چه کسی گفتگو و بر سر چه مواردی مذاکره کند.  این مسایل نشان می دهد که واقعا پروسه صلح افغانستان تبدیل به یک معما شده است.
به نظر می رسد اما که سر نخ این کلاف سردرگم در دستان همسایه جنوبی افغانستان است. اتفاقا شورای عالی صلح برای نخستین بار موضع درست در پیش گرفته است. قبلا نیز رییس جمهور غنی گفته بود که ما با طالبان مذاکره نمی کنیم و باید پاکستان بر سر میز مذاکره حاضر شود. به همین خاطر وقتی شورای عالی صلح گفته است که صلح در جده به دست نمی آید و باید به پاکستان به دنبال صلح رفت، سخن درستی است. تجربه نشان داده است که طالبان به عنوان یک گروه مزدور هرگز نقش اصلی را در پروسه صلح نداشته و ندارد. بلکه آن چه را باداراش دیکته می کند در مذاکرات بر زبان می آورد. در واقع در پشت نمایش هایی که در ابوظبی، تهران، مسکو، جده و یا هر جای دیگر به اجرا گذاشته می شود و در پشت چهره های پشمالویی به نام نمایندگان طالبان، عروسک گردان هایی وجود دارند که به اقتضای شرایط این چهره ها را به حرکت و گفتارهای دیکته شده وا می دارند.
متاسفانه پروسه صلح افغانستان به موازات مدیریت جنگ از سوی کشورهای همسایه، ماهیت استخباراتی پیدا کرده است. هر پدیده استخباراتی ذاتا معماگونه و ابهام آمیز است. به همین خاطر پروسه صلح افغانستان تبدیل به معما شده است و هیچ کسی نمی داند که کی این بازی به فرجام می رسد. بنابراین دولت افغانستان که پیش از این مذاکرات بدون پیش شرط را به عنوان یک پالیسی دایمی قبول کرده است، از این پس باید به این روند خاتمه دهد و مذاکرات را با حامی اصلی طالبان یعنی پاکستان از سر بگیرد.