صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۸ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

ایالات متحده و میراث‌داری منازعات

-

دونالد ترامپ رییس جمهور ایالات متحده به لحاظ شخصیتی آدمی است که همواره شگفتی میآفریند. این شگفتیها به نظر میرسد بیش از آنکه برخاسته از تصمیمات رسمی و منافع ملی و مقاصد استراتژیک این کشور باشد، ریشه در کیش شخصیتی رییس جمهور ترامپ دارد. به همین خاطر اظهارات اخیر در باره افغانستان، مورد مخالفت و حتی مورد تردید مقامات حکومتی ایالات متحده و افغانستان و هم چنین در تضاد با دیدگاههای جهانی در عرصه روابط بین الملل قرار گرفته است.
دونالد ترامپ در اظهارات اخیر خود روی چند نکته انگشت گذاشته است که جالب و تا حدودی شگفت انگیز است. او گفته است که شوروی حق داشته است که برای سرکوب تروریسم و جلوگیری از نفوذ تروریسم به قلمرو اتحاد جماهیر شوری، به افغانستان حمله کند. هم چنین به گفته او ایالات متحده نمیتواند از این پس پلیس جهان و حافظ منافع دیگر کشورها باشد. از نگاه ترامپ وقتی جنگی در افغانستان و یا سوریه صورت می گیرد و دیگران همدیگر را می کشند، این موضوع ربطی به ایالات متحده ندارد. از نگاه او تصمیم مودی در مورد ساختن کتابخانه در افغانستان تمسخرآمیز به نظر میرسد.
نکات فوق بخشی از گفتههای تعجبآور ترامپ در باره جنگ افغانستان و سوریه، مبارزه با تروریسم و مسایل مرتبط با ایالات متحده و کشورهای همپیمان آن در منطقه خاورمیانه و جنوب آسیا است که اخیرا از سوی او ابراز شده است.
دولت افغانستان در برابر این گفتهها به خصوص در باره تروریست خواندن مجاهدین از سوی ترامپ واکنش نشان داده است. این واکنش بیش از آن که متناسب با واقعیتهای فعلی منطقه و افغانستان و ارتباطات وسیع میان افغانستان و ایالات متحده باشد، تا حدودی بار ارزشی و اخلاقی دارد. در اعلامیه دولت افغانستان بیشتر بر محور قداست جهاد و حقانیت قیام مردم افغانستان در برابر تجاوز شوری سابق تکیه صورت گرفته است و بر همین مبنا نیز از دولت آمریکا خواسته شده است که در این باره توضیح دهد. اما واقعیت این است که گفتههای رییس جمهور ترامپ هرگز بار اخلاقی ندارد و او هم ظاهرا به دنبال مسایل اخلاقی نیست. بلکه اظهاراتی است که از منطق سودباورانه و تاجرمسلکی آقای ترامپ برخاسته است. بنابراین کاملا واقعی و مبتنی بر مقاصد و نیات واقعی است. از همین رو باید ما نیز با این اظهارات برخورد واقعی و منطقی داشته باشیم.
در این که رییس جمهور ترامپ گفته است که ایالات متحده نباید به عنوان پلیس منطقه و جهان مطرح شود، شاید حرفی است که پیش از این بسیاری بر آن تاکید داشتند و واقعیتی است که تقریبا اکثریت مردم جهان را خوش حال میکند. اتفاقا بسیاری از مخالفان ایالات متحده در منطقه نیز مخالفت خود را با سیاستهای منطقه و جهانی امریکا بر همین اساس توجیه میکرده اند. هیچ کس نمی خواهد هیچ کشوری به شمول ایالات متحده ژاندارم جهان باشد و به این بهانه به کشورهای دیگر لشکرکشی کند. اما به نظر میرسد که رییس جمهور ایالات متحده فراموش کرده است که بسیاری از منازعات منطقهای و جهانی میراث سیاستها و استراتژیهای کلان این کشور است. به همین خاطر ایالات متحده در برابر این قضایا از جمله قضایای افغانستان نه تنها مسولیت اخلاقی و رسالت دینی آن گونه که رییس جمهور بوش می گفت، بلکه مسولیت حقوقی و قانونی دارد.
ایالات متحده از روزی که شوروی سابق به افغانستان تجاوز کرد، در کنار مجاهدین و مخالفان حکومت دست نشانده وقت افغانستان بوده و تا امروز نیز در کنار مردم افغانستان در برابر تروریسم حضور داشته است. به همین خاطر حتی اگر ایالات متحده تمام نیروهایش را از منطقه و افغانستان بیرون بکشد و حتی تمام ارتباطات خود را با منطقه قطع کند، باز هم نمیتواند خود را از قضایای منطقه دور نگهدارد.
تروریسم به مثابه یک ویروس جهانی که اگر در برابر آن اجماع جهانی وجود نداشته باشد، تمام جهان از جمله ایالات متحده را آلوده خواهد کرد. حمله بر برجهای سازمان تجارت جهانی در نیویورک یک نمونه تمام عیار در این زمینه است. اتفاقا بر اساس بسیاری از تحلیلهای اکادمیک نیز رشد افراط گرایی و تروریسم در منطقه خاورمیانه و جنوب آسیا به طور مستقیم به عملکرد گذشته ایالات متحده مرتبط است و اگر فرصتی برای تروریستها فراهم شود، بیش از هرکس دیگر به منافع ایالات متحده آسیب خواهد زد. 
از سوی دیگر ایالات متحده با افغانستان دو سند مهم امضا شده دارد که عبارتند از: موافقیت نامه استراتژیک و پیمان امنیتی میان دو کشور. رییس جمهور ترامپ زمانی میتواند اظهارات اخیر خود را عملی کند که این دو سند را رسما ملغی اعلام کند. در غیر آن صورت از نگاه حقوق بین الملل این کشور مکلفیت دارد تا به مواد این دو سند متعهد باشد.
بنابراین همه کشورها به خصوص ایالات متحده مسولیت دارند تا در برابر ویروس تروریسم مبارزه کنند و هیچ منطقی برای شانه خالی کردن از این وظیفه جهانی وجود ندارد. امید است که همان گونه که دولت افغانستان خواسته است، دستگاههای تصمیمگیری این کشور گفتههای رییس جمهور ترامپ را تصحیح کنند و مهمتر آن که او را متوجه مکلفیتهای اساسی این کشور در عرصه روابط بین الملل بسازد.

دیدگاه شما