صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تلاش‌های فصلی پاکستان در پروسه صلح افغانستان

-

در ظرف ده روز گذشته، وزیر خارجه پاکستان دوبار به کابل آمده است. پاکستان همیشه در شروع فصل زمستان روابط اش را با افغانستان گسترش میدهد و برای تسریع روند گفتگوهای صلح آماده همکاری میشود. اخیرا آقای ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز از عمران خان نخست وزیر پاکستان خواسته بود که در پروسه صلح افغانستان همکاری جدی داشته باشد. نخست وزیر پاکستان پس از آن اعلام کرد که زمینه نشست طرفهای ذیدخل در پروسه صلح افغانستان را در پاکستان فراهم میسازد. بنابه هردلیلی این نشست در پاکستان برگزار نشد و در امارات متحده عربی تدارک دیده شد.
شواهد نشان میدهد که پاکستان برای نخستینبار به تقاضای آمریکا پاسخ مثبت داده است و در پروسه صلح افغانستان با زلمی خلیلزاد نماینده خاص آمریکا در پروسه صلح افغانستان، همکاری میکند. زلمی خلیلزاد تاکنون سه بار از پاکستان دیدار کرده است و پاکستان را در جریان چگونگی پیشرفت گفتگوهای صلح قرار داده است. نخست وزیر پاکستان همچنین تصمیم گرفته است که با دولت افغانستان به صورت مستقیم وارد گفتگو شود و افغانستان را در راستای پروسه صلح یاری رساند. پاکستان در گذشته نیز به اشرف غنی وعده سپرده بود که طالبان را به میز مذاکره میکشاند؛ اما این اتفاق هرگز نیفتاد.
واقعیت اینست که هر از چندگاهی زمینههای گفتگو و همکاریهای امیدوارکننده میان افغانستان و پاکستان به وجود میآید ولی هیچ یک به سرانجام لازم نمیرسد. رفت و آمدهای متعدد دیپلماتیک میان مقامات پاکستان و افغانستان هیچگاه نتیجه مؤثر بر وضعیت جنگ و صلح در افغانستان نداشته است. حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان در طول مدت زمامداریاش بیست و یک بار به پاکستان سفر کرد تا بتواند پاکستان را متقاعد سازد که بر گروه طالبان فشار وارد کند تا در پروسه صلح افغانستان بپیوندد ولی این آرزوی حامد کرزی  هیچگاه عملی نشد تا اینکه ریاست جمهوری وی به سرآمد. اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان نیز بدون درنظر گرفتن قواعد تشریفاتی بدون از دست دادن فرصت به پاکستان رفت و با مقامات متعدد پاکستان دیدار و گفتگو کرد و برای همکاری پاکستان در پروسه صلح افغانستان مدت زمانی تعیین کرد. آقای غنی خیلی امیدوار بود که پاکستان در آن میعاد معین به طالبان فشار لازم را وارد کند تا به میز مذاکره حاضر شود. این امیدواری از آنجا تقویت شده بود که آقای غنی به دنبال آن به چین سفرکرد و از مقامات چینی خواست که از نفوذ خودش برپاکستان استفاده کند و پاکستان را وادار سازد که در امر مبارزه با تروریزم و پروسه صلح افغانستان، وارد اقدامات صادقانه شود. اما گذشت زمان ثابت کرد که تمام این امیدواریها کاذب بوده است.
حکومت افغانستان از همکاریهای پاکستان قطع امید کرد و ناچار شد که روابط اش را هندوستان تقویت کند. افغانستان برای گسترش و ایجاد راههای ترانزیتی بدیل در جنوب آسیا، راهی جز ارتباط مستحکم با هندوستان ندارد. این ارتباط ترانزیتی تاحالا بیشتر به صورت ترانزیت هوایی انجام شده است. پس از سردی طولانی روابط دیپلماتیک افغانستان و پاکستان در ماههای اخیر، اتفاقاتی پیش آمد که باعث از سرگیری رابطه متقابل میان افغانستان و پاکستان گردید.
نخست وزیر شدن عمران خان در پاکستان، کنار رفتن حنیف اتمر، حضور زلمی خلیلزاد در افغانستان، تغییر فرمانده نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان و نیز تصمیم جدید ترامپ بر قطع بخشی از کمکهای آمریکا به پاکستان به دلیل نارضایتی از مبارزۀ پاکستان با افراطگرایی،  شرایط و زمینههای تازه را در روابط افغانستان و پاکستان ایجاد کرد. نخست وزیر شدن عمران خان برای کشورهای منطقه و آمریکا این امید را به وجود آورده بود که این ستارهی خوش اقبال طبق شعارهای اصلاحی در پاکستان در سیاست خارجی این کشور با همسایگانش نیز تغییرات محسوس را به وجود خواهد آورد. شماری از تحلیلگران نیز معتقد بودند که عمران خان شاید به این نتیجه رسیده باشد که سیاست خصمآلود پاکستان به همسایگانش تاکنون چندان مفید نبوده و یا اینکه سیاست خارجی پاکستان برمبنای ایدئولوژیهای افراطی موجود، شاید در آینده برای این کشور چندان  مفید تمام نشود. شاید عمران خان به این نتیجه رسیده باشد ولی واقعیت اینست که سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان و هندوستان و بنیادگرایان مذهبی در پاکستان، بسی فراتر از اختیارات و نقش نخست وزیر پاکستان میباشد. نهادهای استخباراتی و مذهبی پاکستان برای تقویت و ماندگاری بنیادگرایان مذهبی هزینه بسیار کرده اند و به این زودی بدون دست یافتن به یک بدیل قانع کننده، از حمایت آنان دست نخواهد کشید.

دیدگاه شما