صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

آمریکا و پروسه صلح درافغانستان

-

جامعه جهانی و بخصوص ایالات متحده آمریکا بیش از هر زمانی دیگر در راستای ختم جنگ و آوردن صلح درافغانستان تلاش می کنند. هدف جامعه جهانی در افغانستان مبارزه باتروریسم و تأمین ثبات پایدار در افغانستان تعریف شده بود؛ اما اکنون که بیشتر از یک و نیم دهه از حضور نظامی و سیاسی جامعه جامعه جهانی در این کشور می گذرد، چشم انداز صلح و امنیت چندان روشن و امیدوار کننده به نظر نمی رسد و پایه های ثبات نیز مستحکم و استوار به نظر نمی رسد.
سیاست های جامعه جهانی نیز در این مدت با تأثیر پذیری از تحولات جاری افغانستان همواره متغیر بوده و از ثبات استراتژیک برخوردار نبوده است. بی ثباتی سیاست های جامعه جهانی در میکانیزم مبارزه با تروریسم و حفظ ثبات پایدار، تمامی روندهای سیاسی را با مشکل مواجه کرده است.
اکنون میکانیزم امنیت و ثبات در افغانستان در آوردن صلح با طالبان تعریف می شود. این تعریف از دو باور ناشی می شود، یکی این که جنگ در افغانستان راه حل نظامی ندارد و حکومت افغانستان نمی تواند از طریق نظامی شورشیان را با شکست مواجه کند. دوم طالبان یک گروه غیر منعطف و تروریستی نیست که راه مذاکره و صلح با آن گروه بسته باشد.
مذاکره میان مقامات آمریکا و نمایندگان طالبان در قطر و در پی آن انتخاب زلمی خلیلزاد به عنوان نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا برای صلح افغانستان، نخستین گام های عملی بود که از سوی آمریکا برداشته شد. نکته مهم و در واقع نگرانی اصلی در این رابطه این است که آمریکا و در کل کشورهای غربی برای آوردن صلح در افغانستان حکومت افغانستان را دور نزنند و در غیاب حکومت و مردم افغانستان تصمیم گرفته نشود؛ اما مقامات حکومتی اظهار داشتند که حکومت در جریان آجندای مذاکرات قرار دارند و آمریکا و سایر کشورها می توانند به عنوان تسهیل کننده مذاکرات صلح عمل کنند. اکنون زلمی خلیلزاد تلاش های جدی را در رابطه با صلح افغانستان آغاز کرده است. ایشان در مدت کوتاه مأموریت خود به عنوان نماینده وزارت خارجه آمریکا برای صلح افغانستان، سومین بار است که  با مقام های پاکستانی و افغانستانی دیدار می کند. همانطوری که خود خلیلزاد گفت که برای آغاز مذاکرات عجله دارد، این سفرها نیز بیانگر عجله و شتابی است که ایالات متحده آمریکا در ارتباط با صلح افغانستان نشان می دهد.
فشارهای آمریکا بر پاکستان و رایزنی های این کشور با کشورهای مانند امارات متحده و عربستان سعودی و نامه رییس جمهور آمریکا به صدر اعظم پاکستان بدون شک در تسریع این روند کمک کرده است.
سؤال این است که چرا آمریکا برای آوردن صلح در افغانستان عجله دارد؟
با نگاه ظاهری شاید این سؤال بی مورد به نظر برسد؛ چون آمریکا به عنوان کشوری که در دوران جدید سیاسی در کنار افغانستان بوده و این کشور را از اشغال تروریسم بین المللی نجات داده و همراه با سایر کشورها در بازسازی کشور و ایجاد نهادهای قانونی و کمک در زمینه های مختلف تلاش کرده، باید برای آوردن صلح و ثبات در افغانستان عجله داشته باشد. ثانیا صلح یک مسأله حیاتی و در عین حال انسانی است و آمریکا و هر کشور دیگر به عنوان یک مسؤلیت انسانی و در چارچوب مقررات بین المللی باید در این زمینه تلاش کنند.
اما وقتی از ظاهر قضیه کمی به عمق برویم به اهمیت سؤال فوق پی می بریم. یک برداشت این است که آمریکا از جنگ افغانستان خسته شده و می خواهد خود را از گرداب افغانستان به سلامت عبور دهد، راه بیرون رفت از بن بست افغانستان به نتیجه رساندن پروسه صلح در افغانستان است.
برداشت دیگر این است که در سال های اخیر برخی کشورهای همسایه افغانستان می خواهند با حمایت از طالبان مانع جدی را فراروی سیاست های ایالت متحده آمریکا در افغانستان به وجود آورند. این مسأله در عمل حتا فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا بر پاکستان را نیز کم اثر ساخته است. آمریکا با آوردن صلح می تواند زمینه نفوذ همسایگان در افغانستان را بگیرد و اوضاع را تحت کنترل خود نگه دارد.
به هرحال روند صلح با جدیت بیشتر از سوی آمریکا دنبال می شود؛ اما نگرانی جدی این است که در جریان مذاکرات سیاسی در رابطه با ارزش های دموکراسی و دستاورد های سیاسی و فرهنگی چند دهه اخیر چگونه معامله می شود. طبیعی است که در آغاز مذاکرات هر دو طرف با بالاترین خواسته های خود وارد مذاکره می شوند؛ اما در هر مذاکره محدوده های سبز، خاکستری، نارنجی و سرخ وجود دارد که چارچوب چانه زنی ها را مشخص می کند؛ سؤال اصلی این است که حکومت و جامعه جهانی به شمول آمریکا خط سرخ صلح را از کجا ترسیم می کند؟

دیدگاه شما