برگزاری انتخابات به تنهایی کافی نیست. انتخابات باید آزاد و عادلانه برگزار شود. فلسفۀ انتخابات برای اینست که مردم به صورت آزادانه بتوانند برای سرنوشت جمعی خود تصمیم بگیرند. انتخابات اگر آزاد و عادلانه نباشد یک فرایند کاملا بی تأثیر خواهد بود. در برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه کمیسیونهای انتخاباتی مخصوصا کمیسیون شکایات انتخاباتی مسؤلیت اولیه واساسی را دارد. درکنارآن نظارت عمومی مردم و نهاد های ناظر انتخاباتی نهایت حایز اهمیت اند.
کمیسیون شکایات انتخاباتی باید تلاش کند که اعتماد به وجود آمده را به خوبی حفظ کند. اقدام کمیسیون شکایات انتخاباتی تاکنون نسبتا خوب بوده است. این کمیسیون به تازگی اعلام کرده است که لیستی آن عده نامزدانی که دارای تخلف می باشند همچنان مورد بررسی قرار دارد و افرادی که معیارهای قانون انتخابات را از قبل نداشته و یا نقض کرده باشند، حذف خواهند شد. جدیت و دقت کمیسیون شکایات انتخاباتی مردم را برای مشارکت در انتخابات دلگرم خواهد کرد.
صیانت از آرای مردم تنها ضمانت برای مشارکت مردم در انتخابات است. ازاین رو نهادهای مسئول باید تلاش کنند که برای رأی دهندگان اطمینان خاطر از صیانت آرای آنان بدهند. در غیر این صورت میزان مشارکت مردم در انتخابات خیلی افزایش نخواهد یافت. بدیهی است که کاهش مشارکت مردم در روز انتخابات پیام واضح برای ناامیدی مردم از روند موجود می باشد. واقعیت اینست که مردم افغانستان برمبنایی تجارب انتخابات گذشته همچنان در مسیر گذار بسوی روند های دموکراتیک مصمم و قاطع می باشند.
ازاین رو، حکومت و کمیسیون های انتخاباتی باید تمام تجربه و تلاش خود را به کار اندازند که انتخابات پیش رو موفقانه برگزار شود تا  بعنوان یک انتخابات سالم و عادلانه زمینه وضمانت را برای مشارکت گسترده مردم در انتخابات ریاست جمهوری سال بعد فراهم سازد.
در کنار حکومت و نهادهای انتخاباتی، نامزدان انتخابات پارلمانی نیز مسئولیت اساسی دارند که در قبال سرنوشت مردم، احساس مسئولیت جدی داشته باشند و مطابق قانون انتخابات و رعایت نزاکت های عرفی رقابت های انتخاباتی شان را به پیش ببرند. واقعیت اینست که مردم افغانستان هم براساس تجربه های گذشته و هم براساس آگاهی که در سالیان اخیر در قبال سرنوشت جمعی شان کسب کرده اند به راحتی می توانند رفتارهای نامزدان انتخاباتی را مورد ارزیابی قرار دهند و انتخاب موضع کنند.
نسل جوان و تحصیل کردۀ افغانستان نیز بعنوان یک نیروی تأثیرگذار با آگاهی کامل از اهمیت انتخابات، پروسه انتخابات را هم اکنون با دقت تمام مورد نظارت قرار داده اند. با توجه به  داده های رسانه ها و شبکه های اجتماعی و نیز حضور این نسل در میان مردم، میزان امیدواری به فرایند انتخابات نسبت به گذشته افزایش پیداکرده است. از موضع گیری های این نسل به خوبی می توان پی برد که این نسل سرنوشت انتخابات را با سرنوشت آینده شان واحد می دانند و هیچ گاه حاضر نخواهند شد تا با سرنوشت شان تسامح و سهل انگاری صورت بگیرد.
علاوه بر این، برگزاری انتخابات پیش رو با استفاده از دستگاه بایومتریک میزان شفافیت انتخابات را افزایش خواهد داد. در تازه ترین گزارش کمیسیون مستقل انتخابات، تمام تجهیزات الکترونیک مورد نیاز انتخابات هم اکنون در اختیار این کمیسیون قرار گرفته است و در حال انتقال به مراکز انتخاباتی می باشند.
تلاش های صورت گرفته، میزان مشارکت و حضور گسترده مردم را در روز انتخابات فراهم خواهد ساخت به شرطی که حکومت نیز باید تلاش کند تا امنیت انتخابات را به صورت اساسی تأمین کند. حکومت افغانستان مکلفیت دارد که برای شهروندان کشور فضای امن و قابل اطمینان را برای اشتراک در تعیین سرنوشت شان فراهم سازد. البته که نهادهای امنیتی کشور اطمینان خاطر می دهد که تدابیر امنیتی روزهای انتخابات را از هم اکنون تنظیم کرده است. با این هم هماهنگی و همکاری متقابل مردم در تأمین امنیت روز انتخابات یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
انتظار مردم افغانستان اینست که حکومت، کمیسیون های انتخاباتی و همکاران بین المللی باید تلاش کنند تا انتخابات پیش رو به صورت سالم و در نهایت آرامش برگزار گردد. بدیهی است که برگزاری موفقیت آمیز انتخابات، برای مردم افغانستان امید و انگیزۀ بیشتر را پدید خواهد آورد و میزان حمایت مردم را از روند های دموکراتیک و برنامه های حکومت افغانستان بیشترتقویت خواهد بخشید.