افغانستان در سال جاری میلادی با کسب ۱۳۹ امتیاز از مجموع ۱۵۰ امتیاز در میان ۱۰ کشور برتر جهان برای دسترسی به اطلاعات در صدر جدول قرار گرفت. مکزیک، صربستان، سریلانکا، اسلوونی و هند از جمله کشورهای اند که به ترتیب در جایگاه دوم تا ششم قرار گرفته‌اند. پیش از این افغانستان در سال ۲۰۱۶ میلادی در جایگاه ۶۸ قرار گرفته بود.
حکومت افغانستان به همین مناسبت دیروز با حضور معاون دوم رئیس جمهور از قانون دسترسی به اطلاعات بعنوان بهترین قانون رونمایی کرد. در آن برنامه، معاون دوم رئیس جمهور از آدرس رهبری حکومت وحدت ملی به مردم افغانستان مخصوصا رسانه ها و جامعه مدنی اطمینان خاطر داد که برای تطبیق احکام قانون دسترسی به اطلاعات از همه توان و امکانات خود کار خواهد گرفت. وی از  ادارات دولتی خواست که تطبیق این قانون را در اولویت کار خود قرار بدهند و بدانند که در صورت عدم تطبیق این قانون همه ادعاهای حکومت در مورد شفافیت و مبارزه با فساد بی معنا خواهد شد.
واقعیت اینست که مهمترین دست¬آورد افغانستان پس از شکست حاکمیت طالبان، رشد آزادی بیان و رسانه در افغانستان است. مردم افغانستان بخشی طولانی از تاریخ خودش را در سایۀ ترس و هراس از نظام های استبدادی سپری کرده و هیچگاه نتوانسته اند اراده و اندیشۀ خود را به صورت آزادانه بیان و از آن استفاده کنند. به همین جهت بود که پس از شکست طالبان و به وجود آمدن زمینۀ مناسب برای نفس کشیدن، با تمام وجود از آزادی بیان و اندیشه حمایت کردند. از این جهت می توان این موفقیت را تنها  حاصل و دست¬آورد جان فشانی¬های تاریخی مردم افغانستان عنوان کرد ولی منصفانه اینست که حکومت های پس از حاکمیت طالبان نیز در راستای تقویت آزادی بیان و حمایت از رسانه ها با وجود تمام مشکلات، تلاش¬های قابل توجه انجام داده اند. واقعیت امر اینست که افغانستان با وجود اقوام و فرهنگ¬های متکثر نمی¬تواند بدون رعایت آزادی و احترام به سخن و اندیشۀ دیگران زندگی سالم و آرام داشته باشد. تک صدایی و مطلق انگاری در کشورهای مانند افغانستان هیچگاه دوام نمی¬آورد و با نادیده گرفتن سخن و دیدگاه دیگران هیچ قدرتی نمی¬تواند پایدار بماند. برمبنای همین ضرورت است که مردم افغانستان در سالیان اخیر با درک تلخکامی های تاریخی، به صورت پیوسته به سوی رواداری و همدیگر پذیری گام برمی دارند و آن را پاس می دارند.
اما با این هم درک نادرست از آزادی بیان، برخورد غیر مسلکی برخی رسانه ها، گرایش های مطلق انگارانه و انحصار طلبانۀ برخی از افراد و جریان های سیاسی تداوم جنگ و خشونت و نیز عدم امنیت خبرنگاران  و رسانه ها از  جمله چالش های اصلی در برابر آزادی بیان در افغانستان می باشند.
ارزش های دموکراتیک در جوامع سنتی همیشه با افراط و تفریط روبرو بوده است. آزادی بیان نیز بعنوان یکی از ارزش¬های مدنی و مدرن، برخی اوقات دچار آسیب می¬گردد. از این رو ضرورت دارد که در کنار ابعاد مثبت آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات به رعایت حدود آزادی بیان و محدودیت ها و مرزهای دسترسی به اطلاعات هم  توجه جدی صورت بگیرد. قانون اساسی افغانستان نیز احترام به آزادی دیگران را مرز آزادی در افغانستان در نظر گرفته است. از این رو احترام به حقوق و آزادی دیگران، رعایت نظم و اخلاق عمومی، عدم تبلیغ جنگ و خشونت و عدم تبلیغ نفرت قومی، نژادی و مذهبی از جمله حد اقل¬های هستند که مطابق قانون باید در راستای تقویت و گسترش آزادی بیان در کشور رعایت شود.
اکنون که افغانستان در فصل رقابت¬های انتخاباتی قرار دارد بدیهی است که زمینه برای گفتگوهای مختلف سیاسی و اجتماعی در سراسر کشور فراهم شده است و این فصل تا ختم انتخابات ریاست جمهوری سال آینده دوام خواهد یافت. لذا بایسته اینست که در کنار حمایت از تبادل آزادانۀ افکار و اندیشه های مختلف اجتماعی و سیاسی مرزهای مورد نظر قانون برای رشد آزادی بیان نیز رعایت گردد تا همدلی و انسجام اجتماعی در افغانستان بیشتر تقویت شود.