صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۳۱ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

شـرایط و زمینه‌های جدید در روابط پاکستان و افغانستان

-

نخست وزیر شدن عمران خان در پاکستان، کنار رفتن حنیف اتمر، حضور زلمی خلیلزاد در افغانستان، تغییر فرمانده نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان و نیز تصمیم جدید ترامپ بر قطع بخشی از کمک های آمریکا به پاکستان به دلیل نارضایتی از مبارزۀ پاکستان با افراط گرایی،  شرایط و زمینه های تازه را در روابط افغانستان و پاکستان ایجادکرده است.
این همه پس از آن  صورت میگیرد که استراتژی جدید آمریکا در جنوب آسیا نتوانست بر قدرت حاکم در پاکستان فایق شود و پاکستان را مجبور کند تا در سیاست خارجی اش در قبال افغانستان و مبارزه با گروههای دهشت افکن، تجدید نظر کند. پس از آغاز  استراتژی جدید آمریکا در جنوب آسیا، حکومت نواز شریف در مشکلات خودش فرو افتاد و سرانجام زمام سیاست پاکستان را به دست یک خان کاریزما و آرمانگرا سپرد.
اکنون عمران خان به دنبال ایجاد یک پاکستان نوین است و برآنست که با استفاده از شخصیت کاریزمای که در میان هوادارانش دارد، سیاست را در پاکستان سیستماتیک  بسازد.کاری که بسیاری از نخست وزیران پاکستان تاکنون قادر به انجام آن نشده اند. اما عمران خان مصمم است تا اصلاحات همه جانبه را در پاکستان روی دست بگیرد و پاکستان را به توسعه پایدار و همه جانبه برساند. با این رویکرد احتمال این می رود که نتیجه ی چنین سیاست های اصلاحی، بر سیاست خارجی پاکستان نیز سرایت کند.
شاید عمران خان به این نتیجه رسیده باشد که سیاست خصم آلود پاکستان به همسایگانش تاکنون چندان مفید نبوده و یا اینکه سیاست خارجی پاکستان برمبنایی ایدئولوژی های افراطی موجود، شاید در آینده برای این کشور چندان  مفید تمام نگردد.
عمران خان اگر به این حقیقت رسیده باشد، احتمال آن می رود که ارتش پاکستان را نیز بتواند متقاعد کند که در این زمینه با حکومت او همکاری نماید. عمران خان با ارتش پاکستان رابطۀ خوب دارد و مورد حمایت ارتش قرار دارد. اما بحث از آن جا پیچیده میشود که عمران خان با گروه های مذهبی و دینی پاکستان نیز رابطۀ نزدیک دارد و همانگونه که آن ها با آمریکا و حضور آمریکا در منطقه ومخصوصا در افغانستان مخالفت دارند، عمران خان نیز قبل از نخست وزیری اش مخالفت خود را با ترامپ و حضور نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان اعلان کرده بود. آمریکا اکنون ناگزیر است با این خان سنتی اما شدیدا اصلاحگرا، استراتژی جدیدش را در جنوب آسیا و پاکستان به پیش ببرد.
استراتژی جنوب آسیایی آمریکا در زمان نخست وزیری نواز شریف تقریبا بیتأثیر ماند و هیچگاه از جانب پاکستان جدی گرفته نشد. ولی اکنون آمریکا روابط اش را با حکومت جدید پاکستان با یک جدیت بیشتر آغاز کرده است. آمریکا در جدید ترین تصمیماش کمک 300 میلیون دلاری خودش را به ارتش پاکستان قطع کرده است و دلیل آن را نیز نارضایتی آمریکا از مبارزۀ پاکستان برعلیه گروه های هراس افکن و افراطی اعلان کرده است. این تصمیم در زمانی اتخاذ شده است که قرار است وزیرخارجه آمریکا  به زودی وارد پاکستان شود و با حکومت جدید پاکستان گفتگو کند. به نظر می رسد که آمریکا پیش از آغاز این دیدار و گفتگو، یک سیگنال قاطع به پاکستان فرستاده و آن اینست که آمریکا هم از سیاست های انحرافی پاکستان و هم مسئله جنگ در افغانستان خسته شده است و برآنست که به صورت جدی وارد عمل شود. البته زلمی خلیلزاد فرستادۀ آمریکا در افغانستان نیز دقیقا به همین شیوه با پاکستان رفتار خواهد کرد. احتمال می رود که آمریکا وارد یک بازی جدید و نسبتا جدی تر شده است.  اگر آمریکا بر پاکستان فشار جدی وارد کند، پاکستان به جز تجدید نظر در سیاست خود در قبال افغانستان دیگر چارهای ندارد. ولی واقعیت اینست که هربار که فشار آمریکا برپاکستان افزایش یافته پاکستان از مسیر حکومت افغانستان وارد شده و با ترمیم کوتاه مدت روابط اش با افغانستان، برای خودش فرصت کسب کرده است. اما این بار بهتر آنست که حکومت افغانستان نیز خودش را با سیاست های واقعی هماهنگ کند تا نتیجۀ بهتر بگیرد. با رفتن حنیف اتمر و آمدن خلیلزاد، در حکومت افغانستان نیز زمینۀ مناسب در قبال رابطۀ افغانستان با پاکستان در هماهنگی با آمریکا به وجود خواهد آمد.

دیدگاه شما