نظام سیاسی کنونی بر ارزش های دموکراسی بنا شده است. به هر میزانی که این پایه ها از قدرت و استحکام برخوردار باشد، به همان میزان نظام سیاسی از دوام و ثبات برخوردار می گردد. اگر دموکراسی را یک فرایند قابل قبول در افغانستان بدانیم لازم است که همه شهروندان کشور تلاش کنند تا این فرایند را تقویت کنند.
دموکراسی با شعار پیاده نمی شود. دموکراسی پیش از آن که یک امر سیاسی باشد، یک پدیده فرهنگی است. به این دلیل تطبیق و پذیرش ارزش های دموکراسی به یک برنامه فرهنگی دراز مدت نیاز دارد. دموکراسی زمانی می تواند در یک کشور بقا و دوام پیدا کند که از طرف اکثریت شهروندان مورد پذیرش قرار گیرد و ارزش های آن به یک خواست عمومی در جامعه تبدیل شود.
در افغانستان دموکراسی از متن جامعه و با خواست و اراده مردم پدید نیامده است، بلکه در یک شرایط تلخ و ناگوارجنگی و در یک فضای غبارآلود که در آن جز خشونت، کشتار، تجاوز و بیرحمی دیده نمی شد، توسط جامعه بین المللی به افغانستان وارد شد و مبنای یک نظام سیاسی توافقی قرار گرفت. هرچند دموکراسی یک مقوله نا آشنا و بیگانه برای مردم افغانستان به شمار می آمد، اما همین که مردم درک کردند در پرتو نظام مبتنی بر دموکراسی بهتر می توان فکر کرد و خوبتر می توان زندگی کرد و مناسبات اجتماعی خود را آزادانه می توان تعیین کرد، از آن استقبال کردند و بر تقویت آن کوشیدند.
در بیشتر از یک و نیم دهه گذشته همانطوری که دولت باحمایت جامعه بین المللی تلاش کرده تا زمینه گسترش و نهادینه سازی ارزش های دموکراتیک را در جامعه فراهم آورد، بسیاری از شهروندان کشور نیز در تحکیم پایه های دموکراسی بی نهایت کوشیدند و در همه پروسه های دموکراتیک آگاهانه و پرشور اشتراک کردند.
امروزه در افغانستان دموکراسی پیش از آن که به عنوان یک فرهنگ و روش حکومتداری شناخته شود، به عنوان یک ضرورت سیاسی-اجتماعی مورد حمایت قرار می گیرد. شهروندان کشور وضعیت شکننده و بحران زای کشور را به خوبی تحلیل می کنند. آنان می دانند که زندگی، حیات و برخورداری از حقوق نسبی شهروندی شان تنها در سایه دموکراسی امکان پذیر می شود. اگر نظام دموکراسی نباشد، هر نظام دیگر و با هر نام و عنوان دیگر به استبداد و انحصار ختم خواهد شد و تفرقه و نفاق اجتماعی را توسعه خواهد داد. چیزی که مردم قرن ها آن را تجربه کرده و نتایج مرگبار آن را دیده اند.
پس یکی از دلایل گرایش مردم افغانستان به دموکراسی، ترس از نظام هایی است که ممکن است بجای دموکراسی امورات کشور را مدیریت کند. نظام هایی که جز ترس، وحشت، عقب ماندگی و مرگ چیزی برای عرضه ندارند.
انتخابات عمومی ترین، ساده ترین و آشکارترین وجه دموکراسی است که حاکمیت ملی را بازتاب می دهد و اراده و مشارکت شهروندان در فرایندهای ملی را برجسته می سازد. به همین دلیل در یک و نیم دهه گذشته عرصه انتخابات بیش از عرصه‌ای دیگر گرم تر و داغ تر بوده است. در جریان انتخابات این احساس برای مردم به وجود می آید که می تواند در انتخاب کارگزاران حکومتی نقش شان را ایفا کنند. می توانند یکی را از قدرت بیندازند و دیگری را بر کرسی قدرت بنشانند. این احساس به مسؤلیت پذیری شهروندان کمک می کند و شهروندان را در قبال سرنوشت کشور و جامعه شان مسؤل می سازد. شهروندان مسؤل به ایجاد دولت مسؤل و پاسخگو کمک می کند و دوام این فرایند به ایجاد یک جامعه قانونمند، مشارکت پذیر و همگرا ختم می شود.
به هرحال دموکراسی را چه به عنوان فرهنگ و روش حکومتداری در نظر بگیریم و چه به عنوان یک ضرورت سیاسی و اجتماعی، لازم است که باید آن را تقویت کنیم و در تحکیم پایه های آن در جامعه بکوشیم. یکی از راههای تقویت دموکراسی، اهمیت دادن به انتخابات است. برگزاری شفاف و به موقع انتخابات از وظایف حکومت و کمیسیون انتخابات است. انتخابات درخت دموکراسی را تنومند می سازد و نظام را از تزلزل و بی ثباتی نجات می دهد. پس انتخابات را جدی بگیریم و با آن بازی نکنیم.