صلح در افغانستان به یک معضل ملی و بین المللی تبدیل شده است. سال هاست که حکومت افغانستان برای آغاز گفتگوهای صلح میان حکومت و طالبان تلاش می کند، اما این تلاش ها به نتیجه نرسیده اسصلح در افغانستان به یک معضل ملی و بین المللی تبدیل شده است. سال هاست که حکومت افغانستان برای آغاز گفتگوهای صلح میان حکومت و طالبان تلاش می کند، اما این تلاش ها به نتیجه نرسیده است. بهترین امید در مورد آغاز مذاکرات صلح نشست های چهارجانبه میان افغانستان، پاکستان، آمریکا و چین بود که پس از چهار دور به بن رسید و طالبان به جای نرمش و نشان دادن حسن نیت حملات انتحاری شان را افزایش داد و دامنه نا امنی ها را گسترش داد.
تا هنوز هیچ تلاشی به نتیجه قطعی نرسیده است و مردم افغانستان نیز معتقد اند که این تلاش ها تا زمانی که یک اجماع بین المللی برای صلح افغانستان به وجود نیامده به مؤفقیت نخواهد انجامید. به گفته برخی مقامات حکومت پیشین افغانستان کلید حل مشکل افغانستان به دست پاکستان و آمریکا است، اگر این دو کشور بخواهند در افغانستان صلح برقرار می شود و اگر نخواهند هیچ راه حلی به مؤفقیت نمی انجامد.
طالبان یک گروه ساخته شده توسط برخی کشورهای منطقه است و به این دلیل در تصمیم گیری های خود استقلالیت ندارد و به شدت وابسته به هدایات استخبارات منطقه می باشد. لذا منطقی به نظر می رسد که حکومت افغانستان بجای صرف وقت و هزینه روی تغییر رویکرد نظامی این گروه، بایستی از راههای دیپلماتیک با کشورهای رایزنی کند که آنها خط مشی سیاسی و نظامی طالبان را مشخص می کند و به طالبان در ارتباط با جنگ و صلح فرمان می دهند.
در کنار تلاش های دیگر، امسال ابتکار عمل حکومت افغانستان در مورد اعلام آتش بس یک هفته¬ای با طالبان در ایام عید با استقبال گسترده مواجه شد. مردم افغانستان از این ابتکار حکومت ابراز حمایت کردند و جامعه جهانی و بسیاری از کشورهای منطقه نیز ابراز امیدواری کردند که این آتش بس روزنه¬ای گفتگوهای صلح میان حکومت و طالبان را بگشاید. با آن که طالبان تنها سه روز عید را آتش بس اعلام کردند، ولی درهمین سه روز عید نیز بی نظیر ترین رویداد هفده سال گذشته رقم خورد.
برای اولین بار پس از سقوط امارت طالبان، نیروهای این گروه آشکارا و با پرچم طالبان از دروازه های کابل بدون کدام مانع عبور کردند و با نیروهای امنیتی عیدمبارکی کردند و با شهروندان کابل عکس های سلفی گرفتند. ورود گسترده نیروهای طالبان با چهره و نشان طالبانی یک رخداد استثنایی از سال 2001 تا کنون به شمار می آید.
برخورد مردم با طالبان طوری بود که رهبران طالبان ترسیدند، مبادا این برخوردهای انسانی بر روحیه و فکر نیروهای شان تأثیر بگذارد و روح جنگی، خشن و بی رحم را از آنها بگیرد؛ لذا دستور تخلیه شهرها و بازگشت به سنگرها را به نیروهای شان صادر کرد و از تمدید آتش بس پس از عید نیز ابا ورزید.
مردم بر این باوراند که چنانچه کشورهای منطقه بگذارند طالبان نه قدرت و توانایی ادامه جنگ در افغانستان را دارد و نه می خواهند جنگ را بیش از این ادامه دهند؛ زیرا رهبران طالبان به این نتیجه رسیده اند که سقوط نظام نا ممکن است، حالت برگشت به گذشته نیز محال به نظر می رسد؛ بنابراین تنها راه باقی ماندن طالبان در عرصه های سیاسی این است که این گروه اولا دست از جنگ و خشونت بردارد، ثانیا تفکر افراطی و خیالی خود را به فراموشی بسپارد و یا آن را با واقعیت های عینی جامعه عیار سازد.
تفکر خشن و انعطاف ناپذیر طالبان در دهه نود میلادی برای مردم قابل قبول نبود، چه رسد به امروز که نسل جدید در فضای کاملا مغایر با آنچه طالبان فکر می کنند، بزرگ شده و رشد کرده اند.
اکنون به نظر می رسد که رایزنی های حکومت در عرصه منطقه¬ای و بین المللی تا حدودی نتیجه داده و این کشورها به آغاز گفتگوهای صلح رضایت داده اند. آغاز دیدوبازدیدهای مقامات بلندپایه افغانستان و پاکستان، تمایل آمریکا به گفتگوهای صلح با طالبان، تمایل کشورهای دیگر منطقه از جمله هند، ترکمنستان، تاجکستان، ازبکستان، امارات متحده عربی و عربستان به تمدید آتش بس و شروع مذاکرات صلح، نشانه این است که این کشورها به این نتیجه رسیده اند که ادامه جنگ در افغانستان سبب گسترش ناامنی در کشورهای منطقه گردیده و صلح و ثبات منطقه را در آینده با تهدید مواجه می سازد. اگر این اجماع تقویت شود و به راهکار عملی از سوی کشورهای منطقه مبدل شود، بدون شک راه رسیدن به صلح آسان و امکان پذیر خواهد شد.

ت. بهترین امید در مورد آغاز مذاکرات صلح نشست های چهارجانبه میان افغانستان، پاکستان، آمریکا و چین بود که پس از چهار دور به بن رسید و طالبان به جای نرمش و نشان دادن حسن نیت حملات انتحاری شان را افزایش داد و دامنه نا امنی ها را گسترش داد.
تا هنوز هیچ تلاشی به نتیجه قطعی نرسیده است و مردم افغانستان نیز معتقد اند که این تلاش ها تا زمانی که یک اجماع بین المللی برای صلح افغانستان به وجود نیامده به مؤفقیت نخواهد انجامید. به گفته برخی مقامات حکومت پیشین افغانستان کلید حل مشکل افغانستان به دست پاکستان و آمریکا است، اگر این دو کشور بخواهند در افغانستان صلح برقرار می شود و اگر نخواهند هیچ راه حلی به مؤفقیت نمی انجامد.
طالبان یک گروه ساخته شده توسط برخی کشورهای منطقه است و به این دلیل در تصمیم گیری های خود استقلالیت ندارد و به شدت وابسته به هدایات استخبارات منطقه می باشد. لذا منطقی به نظر می رسد که حکومت افغانستان بجای صرف وقت و هزینه روی تغییر رویکرد نظامی این گروه، بایستی از راههای دیپلماتیک با کشورهای رایزنی کند که آنها خط مشی سیاسی و نظامی طالبان را مشخص می کند و به طالبان در ارتباط با جنگ و صلح فرمان می دهند.
در کنار تلاش های دیگر، امسال ابتکار عمل حکومت افغانستان در مورد اعلام آتش بس یک هفته¬ای با طالبان در ایام عید با استقبال گسترده مواجه شد. مردم افغانستان از این ابتکار حکومت ابراز حمایت کردند و جامعه جهانی و بسیاری از کشورهای منطقه نیز ابراز امیدواری کردند که این آتش بس روزنه¬ای گفتگوهای صلح میان حکومت و طالبان را بگشاید. با آن که طالبان تنها سه روز عید را آتش بس اعلام کردند، ولی درهمین سه روز عید نیز بی نظیر ترین رویداد هفده سال گذشته رقم خورد.
برای اولین بار پس از سقوط امارت طالبان، نیروهای این گروه آشکارا و با پرچم طالبان از دروازه های کابل بدون کدام مانع عبور کردند و با نیروهای امنیتی عیدمبارکی کردند و با شهروندان کابل عکس های سلفی گرفتند. ورود گسترده نیروهای طالبان با چهره و نشان طالبانی یک رخداد استثنایی از سال 2001 تا کنون به شمار می آید.
برخورد مردم با طالبان طوری بود که رهبران طالبان ترسیدند، مبادا این برخوردهای انسانی بر روحیه و فکر نیروهای شان تأثیر بگذارد و روح جنگی، خشن و بی رحم را از آنها بگیرد؛ لذا دستور تخلیه شهرها و بازگشت به سنگرها را به نیروهای شان صادر کرد و از تمدید آتش بس پس از عید نیز ابا ورزید.
مردم بر این باوراند که چنانچه کشورهای منطقه بگذارند طالبان نه قدرت و توانایی ادامه جنگ در افغانستان را دارد و نه می خواهند جنگ را بیش از این ادامه دهند؛ زیرا رهبران طالبان به این نتیجه رسیده اند که سقوط نظام نا ممکن است، حالت برگشت به گذشته نیز محال به نظر می رسد؛ بنابراین تنها راه باقی ماندن طالبان در عرصه های سیاسی این است که این گروه اولا دست از جنگ و خشونت بردارد، ثانیا تفکر افراطی و خیالی خود را به فراموشی بسپارد و یا آن را با واقعیت های عینی جامعه عیار سازد.
تفکر خشن و انعطاف ناپذیر طالبان در دهه نود میلادی برای مردم قابل قبول نبود، چه رسد به امروز که نسل جدید در فضای کاملا مغایر با آنچه طالبان فکر می کنند، بزرگ شده و رشد کرده اند.
اکنون به نظر می رسد که رایزنی های حکومت در عرصه منطقه¬ای و بین المللی تا حدودی نتیجه داده و این کشورها به آغاز گفتگوهای صلح رضایت داده اند. آغاز دیدوبازدیدهای مقامات بلندپایه افغانستان و پاکستان، تمایل آمریکا به گفتگوهای صلح با طالبان، تمایل کشورهای دیگر منطقه از جمله هند، ترکمنستان، تاجکستان، ازبکستان، امارات متحده عربی و عربستان به تمدید آتش بس و شروع مذاکرات صلح، نشانه این است که این کشورها به این نتیجه رسیده اند که ادامه جنگ در افغانستان سبب گسترش ناامنی در کشورهای منطقه گردیده و صلح و ثبات منطقه را در آینده با تهدید مواجه می سازد. اگر این اجماع تقویت شود و به راهکار عملی از سوی کشورهای منطقه مبدل شود، بدون شک راه رسیدن به صلح آسان و امکان پذیر خواهد شد.