صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

افغانستـان و تجربه ناکام انجوها

-

رییس جمهور غنی دیروز در نشست ملی سازمان های غیر دولتی یک بار دیگر از حضور بی نتیجه و فعالیت های ناکام انجوها شکایت کرد و تهدید کرد موسساتی که نتوانند بر اساس قانون حرکت کنند و هم چنان دست به تخلفات قانونی بزنند، درِ آن ها را خواهد بست و دیگر اجازه فعالیت به آ نها نخواهد داد.
در این محفل هم چنین وزیر اقتصاد نیز آمارهای هشداردهنده ای ارایه کرد. او از میزان حضور و فعالیت های سازمان های غیر دولتی و هم چنین از عدم موثریت فعالیت های آن ها گزارش داد و از نتیجه کار انجوها ابراز ناامیدی کرد.
به نظر می رسد که این اولین بار نیست که مسولان عالی رتبه حکومتی از حضور و فعالیت انجوها ابراز نارضایتی می کنند. در سال های گذشته نیز یک بار وزیر پلان وقت در حدود 3هزار سازمان غیر دولتی را در یک زمان منحل کرد و وجود آن ها را نه تنها غیر ضروری بلکه مضر اعلام داشت.
از نخستین روزهایی که دولت انتقالی پس از سقوط طالبان شکل گرفت مساله انجوها و انجو بازی در افغانستان رونق پیدا کرد و این موضوع راهی برای کسب درآمد برای عده ای و عرصه جدیدی برای سوء استفاده های مالی و حتی می توان گفت نخستین عرصه برای به وجود آمدن فساد در افغانستان شد. فرهنگ فسادپیشگی و فسادپروری برای نخستین بار در درون مناسبات حاکم بر سازمان های غیر دولتی شکل گرفت و از همان جا در دیگر عرصه ها عمومیت پیدا کرد. نخستین بار مردم افغانستان فرهنگ سوء استفاده های مالی و اداری و خویش خوری ها در اداره و مدیریت را در سازمان های غیر دولتی یاد گرفتند و این گونه فسادها از انجوها به دیگر عرصه های اداری و مالی سرایت پیدا کرد.
از آن جا که اساسا پیشینه موسسات غیر دولتی و انجوها به دوره بعد از جنگ های جهانی و دوره های گذار از بحران های ناشی از جنگ بر می گردد، فلسفه حضور این موسسات در افغانستان نیز به همین مساله بر می گردد. در دهه های پنجاه و شصت میلادی و پس از خاموش شدن جنگ های جهانی در اروپا صدها موسسه غیر دولتی به منظور یاری رساندن به مردم و با هدف کاستن از آلام و رنج های بشری به وجود آمدند و نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی و توسعه سیاسی ایفا کردند.
در افغانستان نیز زمانی که گروه طالبان سقوط کرد و نوعی بی ثباتی پس از جنگ در کشور حاکم شد، ما به مرحله گذار از عصر طالبانی به وضعیت جدید گام نهادیم. در این زمان طبیعی بود که انواع و اقسام موسسات خارجی و داخلی به منظور کسب درآمد و با هدف به دست آوردن کمک های خارجی به مردم افغانستان و البته در پوشش شعارهایی چون کاستن از آلام بشری و رونق بخشیدن به ارزش های حقوق بشری سبز کردند. این موسسات با عناوین و نام های مختلف چنان رشد بی رویه داشتند که در آغازین سال های 2001 و 2002 در اکثر نقاط افغانستان چندان اثری از دولت و نهادهای دولتی نبود. آن چه در همه جا دیده می شد و مردم نیز از آن ها حساب می بردند، موسسات غیر دولتی یا انجوها بودند. در آغاز هزاران موسسه غیر دولتی و انجو به وجود آمدند و هرکسی با جمعی از اعضای خانواده یا همکاران نزدیک خود دست به تاسیس یک انجو زد.
این نهادهای غیر دولتی و خصوصی که باید مردم را در گذار از بحران و نابسامانی های پس از جنگ یاری می کردند و ما باید اکنون شاهد کاهش فقر و بیکاری در افغانستان می بودیم، برعکس متاسفانه باعث گسترش فقر و بیکاری و سبب نابسامانی های بیشتر شدند.
بر اساس آمارهای رسمی بیشترین کمک های خارجی به افغانستان در سال های گذشته توسط انجوها به مصرف رسیده است. حتی تا سال های اخیر بیش از هفتاد درصد کمک های خارجی از طریق انجوها و سازمان های غیر دولتی خارجی و داخلی به مصرف شده و تنها 30 درصد کمک های خارجی توسط دولت افغانستان و نهادهای دولتی به مصرف رسیده است. بدین ترتیب انجوها نقش مهمی در گسترش فساد، فقر و بیکاری در کشور در طول سال های گذشته داشته اند. بنابراین تجربه موسسات غیر دولتی و انجوها در افغانستان یک تجربه کاملا ناکام و ناموفق بوده است. ممکن است در برخی از عرصه ها انجوها تجربه های موفق هم داشته اند. ولی آن چه فعلا به چشم می آید، ناکامی ها و شکست های این نهادها در افغانستان است.
اکنون که حکومت به این مساله توجه کرده است، خوب است که با این پدیده به طور ریشه ای و اساسی برخورد شود. تا ما دیگر شاهد گسترش فقر و بیکاری از طریق مصرف بیت المال نباشیم.

 

دیدگاه شما