دیروز رییس جمهور غنی در مراسم افتتاح فرماندهی مشترک قطعات خاص و نیروهای واکنش امنیت ملی از اهمال و کم توجهی نیروهای امنیتی در برخورد با دشمن، به خصوص در بخش کشف و استخبارات سخن گفت. رییس جمهور ضمن تقدیر از نیروهای امنیتی و ستایش از دستاوردهای آن ها علی رغم کمبود تجهیزات و امکانات، اذعان داشت که گاهی برخی از فرماندهان امنیتی مسایل کشفی را نادیده می گیرند و یا کم اهمیت تلقی می کنند.
این ارزیابی و قضاوت رییس جمهور به نظر می رسد که درست است و حتی می توان گفت که بسیاری از نقدها و اعتراضات به عملکرد بخش های استخباراتی و امنیتی کشور از سوی مردم نیز همین نکته است. همه ما باور داریم که نیروهای امنیتی ما که به طور مستقیم با دشمن مواجه هستند و بخش جنگ فیزیکی را پیش می برند، بدون شک دلیرانه و متعهدانه عمل می کنند و در برابر دشمن کم نمی آورند. اما مشکل اصلی همان گونه که رییس جمهور روی آن انگشت گذاشته است، در بخش مدیریت بخش های امنیتی و فرماندهان اصلی نیروهای امنیتی است.
رییس جمهور تا حدودی به صورت غیر مستقیم و نرم به اهمال و کم توجهی اشاره کرده است، ولی در مجموع جای خوشحالی است که او و رهبری حکومت به مشکلات و چالش های اصلی سکتور امنیتی آگاهی دارند و بدون تردید در راستای رفع آن ها خواهند کوشید. به نظر می رسد که در بخش مدیریت و رهبری نیروهای امنیتی مشکلات بیشتری وجود دارد و بخش زیادی از مشکلات امنیتی و به خصوص حملات انتحاری و تروریستی به همین نکته بر می گردد. بارها حملات تروریستی و انتحاری صورت گرفته است ولی از پشت هر حمله تروریستی افسوس و دریغ ها در مورد کم توجهی به بخش های کشفی و استخباراتی بوده است.
وقتی سخن از مشکلات در دستگاه امنیتی و استخباراتی کشور و آن هم در سطح رهبری و مدیریت بخش امنیتی به میان می آید، بلافاصله ذهن ها متوجه نفوذ استخبارات منطقه و جهان در سکتور امنیتی کشور می شود. در حالی که همه مشکلات در این نکته نهفته نیست. ممکن است که راه های زیادی برای نفوذ دشمن در نیروهای امنیتی و استخباراتی کشور وجود داشته باشد. اما بیش از آن فقدان ظرفیت لازم برای مواجهه با چالش های امنیتی و استخباراتی است که به عنوان یک نقیصه مهم و اساسی همگان به شمول رییس جمهوری روی آن انگشت گذاشته اند.
همان گونه که رییس جمهور نیز اشاره کرده است، شیوه جنگ تغییر کرده و دشمن از شیوه های جدیدی برای مقابله با دولت و مردم افغانستان استفاده می کند. شیوه های جدید تبلیغ و حتی شایعه پراکنی بخشی از تاکتیک های جنگی دشمن در برابر مردم افغانستان و بخشی از تغییرات مهم در شیوه های جنگ است. ظاهرا تروریست ها و حامیان آن ها به این نتیجه رسیده اند که دیگر نمی توانند از طریق نبردهای مستقیم و تصرف مناطقی از خاک افغانستان به اهداف خویش دست یابند. به همین خاطر حملات انتحاری و کشتار مردم از طریق حملات تروریستی را از یکسو و شایعه پراکنی و نفرت افکنی قومی را از سوی دیگر روی دست گرفته است. به خصوص طی یک سال گذشته ما شاهد بیشترین و خونین ترین حملات انتحاری و تروریستی در نقاط مختلف کشور و هم چنین شاهد بیشترین شایعه پراکنی ها و نفرت افکنی ها بوده ایم.
واقعیت این است که پروپاگندای رسانه ای و تبلیغات سوء از طریق شبکه های اجتماعی و فضای مجازی تا حد زیادی ابتکار عمل را از دست ما گرفته است. جنگ روانی که امروز به راه افتاده است کمتر از جنگ فیزیکی که در کشور جریان دارد نیست. اما متاسفانه زیرساخت های نفرت و وجود شکاف های قومی و طبقاتی که از گذشته های دورتر به ارث مانده است و هم چنین ضعف ما در برخورد با این جنگ روانی، سبب شده است که دشمن تا حدی زیادی موفق باشد. طبیعی است که متناسب با تغییر شیوه جنگ و هم چنین گسترش جنگ روانی، ما نتوانسته ایم آمادگی های لازم را کسب کنیم.
نیروهای امنیتی افغانستان دشوارترین زمان جنگ را پشت سر گذاشته است. در سال 2013 باورهای قوی وجود داشت که شیرازه نظم موجود در افغانستان یک بار دیگر از هم بپاشد و بار دیگر کشور در کام تروریسم قرار گیرد. ولی با تلاش های سختی که صورت گرفت اکنون این باور باطل شده است. فعلا دشمن در پی آن است که چگونه بتواند شکاف های قومی و مذهبی را در افغانستان عمیق تر کند و آتش نفاق های قومی را شعله ورتر سازد.