صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

افغانستان در چهارراه اقتصاد جهان و منطقه

-

یک تیوری در مورد بحران دوامدار افغانستان این است که موقعیت استراتژیکی کشور ما به جای آن که سودی به حال مردم افغانستان داشته باشد، تا کنون بر ضرر ما تمام شده است. از روزی که ما در چهارراه معادلات جهانی قرار گرفته ایم، تا کنون مردمان این سرزمین روز خوشی در زندگی خود ندیده اند. این یک واقعیت تاریخی است.
اما در سال های اخیر همزمان با اوج بحران امنیتی و هجوم گروه های تروریستی در کشور و حمایت های پیدا و پنهان کشورهای دور و نزدیک از گروه های تروریستی، افغانستان اهمیت خود را در عرصه بین المللی و منطقه ای در حال باز یافتن است.
مهم ترین دلیل بر اهمیت یافتن افغانستان حضور گسترده و با علاقه مقامات عالی و نمایندگان ارشد بیش از 68 کشور جهان و منطقه در اجلاس کنفرانس رکا در عشق آباد، پایتخت ترکمنستان است. در این کنفرانس همه سخنرانان با علاقمندی تمام بر حضور همه جانبه کشورها و سازمان های متبوع خود در افغانستان تاکید کردند. آنان هم چنین بر حمایت از دولت و روندهای سیاسی و حفظ وضعیت موجود در افغانستان تاکید کردند. انگیزه کشورهای منطقه به خصوص همسایگان در این کنفرانس نسبت به گذشته ها دوچندان به نظر می رسید. پرسش اصلی این است که دلیل اهمیت یافتن دو باره افغانستان در معادلات جهانی و منطقه ای چیست؟
به نظر می رسد شکل گیری وضعیت ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی جدید و متفاوت از گذشته دلیل عمده بر تغییر رویکرد کشورها نسبت به افغانستان است. اکنون کشورهای آسیای میانه یکی پس از دیگری می خواهند تا از تحت سیطره روسیه بیرون آیند و در معادلات جدیدی بخت خویش را بیازمایند. بدون تردید این معادلات از مسیر افغانستان قابل تعقیب است. چون افغانستان در مسیر تجارت جهان و ارتباطات بین المللی قرار گرفته است.
به عنوان مثال ترکمنستان که روابط دو جانبه تنگاتنگی با روسیه داشته است و روسیه یکی از مشتریان اصلی انرژی این کشور بوده است، از این رابطه احساس خسران می کند و رکود اقتصادی این کشور در سال های اخیر نیز نشان دهنده خام بودن اتکای یک طرفه بر روسیه پنداشته شده است.
از سوی دیگر سیاست های ایالات متحده در جنوب آسیا و افغانستان چرخش مهمی کرده است و به نظر می رسد که این کشور خواهان یک دولت با ثبات و نظم پایدار در افغانستان است. به همین خاطر در ماه های اخیر متحد قبلی این کشور یعنی پاکستان تحت فشار شدید از سوی دولت ترامپ  قرار دارد. این چرخش به نفع آینده افغانستان تلقی گردیده است و پاکستان به شدت خود را در انزوا احساس می کند.
افغانستان هم اکنون شاهد تحولات اقتصادی بزرگی در منطقه است. به گونه ای که هیچ کشوری نمی خواهد از این تحولات برکنار و بی بهره باشد. حضور قدرتمند هندوستان، ایران و امضای موافقت نامه خط لاجورد میان پنج کشور افغانستان، ترکمنستان، گرجستان، آذربایجان و ترکیه در حاشیه کنفرانس رکا دلیل عمده بر علاقه کشورهای مختلف در سهم گیری از تحولات اقتصادی در افغانستان است. پروژه انتقال گازتاپی، انتقال برق کاسا 100، انتقال برق 500 کیلوولت، طرح یک کمربند- یک راه و ... بخشی از تحولات اقتصادی است که یا با محوریت افغانستان صورت می گیرد و یا افغانستان بخش مهمی از آن ها است.
علاوه بر دلایل فوق برای اهمیت یافتن دو باره افغانستان در عرصه معادلات منطقه ای و جهانی، سیاست های رو به گسترش دولت افغانستان با کشورهای منطقه و جهان نیز یکی از مهم ترین دلایل توجه جهانی به افغانستان است. واقعیت این است که دولت در طی سه سال گذشته در عرصه بین المللی موفق عمل کرده است. دولت افغانستان در سال های اخیر نه تنها با قدرت های بزرگی مثل ایالات متحده بلکه با تمام کشورهای منطقه و همسایه نیز ارتباطات گسترده و همراه با منطق روشن و قابل فهمی را در پیش گرفته است. دولت در عرصه های داخلی هنوز با چالش های جدی مواجه است. اما در عرصه خارجی و سیاست گذاری در عرصه بین الملل توانسته است جایگاه قابل اعتمادی را به دست آورد.
اما موفقیت نهایی دولت افغانستان در عرصه جهانی و منطقه ای منوط به تداوم سیاست های روشن و شفاف با کشورهای همسایه و منطقه و نیز تعقیب سیاست های اصلاح گرایانه در داخل نظام است. بدون تردید یک افغانستان بی ثبات و مشحون از فساد در عرصه های مختلف نمی تواند به صورت دوامدار توجه مثبت شرکای بین المللی خود را حفظ کند. بنابراین ایجاب می کند تا حکومت در راستای منافع کلان ملی در عرصه داخلی با فساد و شبکه های مافیایی آن مبارزه کند و در عرصه بین المللی روابط خود را با یکایک کشورهای دور و نزدیک بر اساس محاسبه و منطق درست استوار سازد. تا بتواند افغانستان را هم چنان در محور توجه جهانی نگهدارد و از این رهگذر کشور را به ثبات و رفاه دایمی رهنمون گردد.

دیدگاه شما