صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

فرصت جديد براي عادي سازي روابط افغانستان و پاکستان

-

پس از آن که اجلاس چهارجانبه با اشتراک افغانستان، پاکستان، آمريکا و چين به بن بست رسيد، روابط افغانستان و پاکستان نيز به سردي گراييد. افغانستان مقامات حکومتي پاکستان را متهم کرد که در مذاکرات خود صداقت ندارد و اين کشور با راه اندازي بازي دوگانه مي خواهد هم نا امني را در افغانستان گسترش دهد و هم امتيازات سياسي و اقتصادي از آدرس مبارزه با گروه هاي تروريستي کمايي کند.
تنش در مناسبات سياسي افغانستان و پاکستان از يک طرف روي امنيت افغانستان تأثير منفي بجا گذاشت و از سوي ديگر مناسبات اقتصادي و تجاري ميان دو کشور را به پايين ترين حد ممکن طي يک و نيم دهه گذشته، رساند. پيش از اين کالاهاي مورد نياز افغانستان از مسير پاکستان وارد مي شد؛ اما سردي روابط ميان دوکشور سبب شد که پاکستان براي تحت فشار قراردادن دولت افغانستان راه هاي ترانزيت کالاها را با موانع و دشواري هاي زياد مواجه سازد. بسته کردن مرزها به بهانه هاي گوناگون يکي از تاکتيک هايي به شمار مي رود که بارها مقامات پاکستان از آن استفاده کرده است. اما اين فشارها سبب شد که حکومت افغانستان راههاي بديلي را براي تجارت و ترانزيت کالا ها جستجو کند. اکنون بسياري از کالاهايي که پيش از اين از خاک پاکستان وارد کشور مي شد، از مرزهاي غربي و شمالي کشور وارد مي شود و اين مسأله به لحاظ اقتصادي بيشتر به ضرر پاکستان تمام مي شود.
در اين مدت روابط دو کشور بسيار سرد بوده و همواره با اتهام زني ها و دخالت ها همراه بوده است. افغانستان گرچند خود به لحاظ اقتصادي و نظامي يک کشور ضعيف و وابسته به کمک هاي کشورهاي خارجي مي باشد، اما از آنجايي که اين کشور مورد حمايت جامعه جهاني بوده و جامعه جهاني براي آوردن صلح، ثبات و امنيت افغانستان شانزده سال است که هزينه هاي جاني و اقتصادي پرداخته است، مي تواند با پشتيباني و جلب حمايت جامعه جهاني، فشارهاي سياسي و اقتصادي را بر کشورهايي که به ناامني در افغانستان دامن مي زند و از گروه هاي تروريستي به عنوان ابزار سياست خارجي و منطقه اي خود سود مي برند، بيشتر سازد.
در يکسال اخير پاکستان تحت فشارهاي کشورهاي خارجي قرار گرفته و به لحاظ سياسي منزوي و به لحاظ اقصادي بسياري از پتانسيل ها را از دست داده است. استراتژي و راهبرد جديد آمريکا براي افغانستان و پاکستان مي تواند اين کشور را بيشتر تحت فشار قرار دهد و مشکلات امنيتي و اقتصادي آن کشور را دو چندان سازد.
مقامات پاکستان اگرچه تلاش مي کنند تا از طريق رايزني با کشورهاي منطقه بخصوص کشورهاي روسيه، چين، ترکيه و ايران پشتيبانان جديدي در سطح منطقه براي خود دست و پا کند و حد اقل در کوتاه مدت خود را از فشارهاي مضاعف آمريکا و اروپا نجات دهد، اما مقامات پاکستان خوب مي دانند که توسعه روابط با کشورهاي منطقه نمي تواند عملکرد دوگانه آن کشور را در ارتباط با گروه هاي افراطي و تروريستي، پنهان سازد. 
چين هرچند دوست استراتژيک و ديرينه پاکستان به حساب مي آيد و آن کشور منافع اقتصادي کلاني در پاکستان دارد که نمي تواند از آن چشم پوشي کند، با آن هم اين کشور به هيچ وجه افغانستان را قرباني منافع پاکستان نخواهد کرد. اگر تنها بر اساس منافع کشور چين اين موضوع را به بررسي بگيريم، چين منافع دراز مدت اقتصادي و سياسي را در افغانستان جستجو مي کند. پتانسيل ها و زمينه هايي که در افغانستان براي تقويت و گسترش روابط تجاري و اقتصادي با کشورها وجود دارد، بسيار با ارزش تر و مهمتر از منافعي است که در کشور پاکستان تأمين مي شود.
جدا از منافع اقتصادي نه چين و نه روسيه هرگز خواهان گسترش افراطيت در منطقه نيست و آن را در راستاي منافع خود ارزيابي نمي کنند. از اينرو اين دو کشور با حفظ روابط سياسي و اقتصادي خود با پاکستان؛ هرگز از سياست هاي حمايت گرانه آن کشور در قبال تروريسم پشتيباني نخواهند کرد. رشد افراطيت ممکن است در کوتاه مدت دستاوردهايي در عرصه هاي خاص براي کشورها داشته باشد؛ اما در دراز مدت آتش ناامني، جنگ و خشونت را در خود آن کشورها شعله ور خواهد کرد. مسأله اي که مقامات حکومت هاي چين و روسيه به خوبي نسبت به آن آگاه مي باشند. از اينرو پاکستان عليرغم رقابت هاي بين المللي و منطقه-اي که ميان کشورهاي چين، روسيه و آمريکا در جريان است، نمي تواند توجه چين و روسيه را از گسترش تفکر افراطي، که از مدارس پاکستان و در سايه حمايت حکومت آن کشور در منطقه نشر و پخش مي شود، منحرف سازد.
روسيه و چين به هر حال امنيت، ثبات و رشد اقتصادي خود را در امنيت و ثبات افغانستان جستجو مي کنند و اين نگاه استراتژيک هرگز تحت تأثير توسعه روابط سياسي و اقتصادي اين کشورها با پاکستان، قرار نخواهد گرفت. بنابراين مقامات پاکستان به اين درک رسيده اند که براي نجات از فشارهاي سياسي و اقتصادي بايد روابط خود را با افغانستان بهبود بخشد و فاز جديد از همکاري هاي خود را با جامعه جهاني و افغانستان در رابطه با نابودي کامل گروه هاي تروريستي در منطقه، آغاز کند. ميانجيگري کشورهاي چين و ترکيه که هردو روابط نيک با افغانستان و پاکستان دارد، مي تواند در اين راستا کارساز و راهگشا باشد.

دیدگاه شما