ديروز مراسم تحليف دومين دور رياست جمهوري حسن روحاني با حضور ده ها تن از مقامات عالي رتبه کشورهاي مختلف جهان در تهران برگزار شد. او که براي دومين بار در انتخابات رياست جمهوري ايران از رقباي اصول گراي خويش پيشي گرفته است، شعارهاي مهمي را مطرح کرده است و يکي از مهم ترين شعارهاي او خارج کردن ايران از انزواي بين المللي بوده است. او در دور اول رياست خود توانست بر يکي از مهم ترين موضوعات مورد منازعه باجامعه جهاني يعني مساله انرژي هسته اي ايران به توافق برسد و هم چنين مناسبات خوبي نيز با برخي از کشورهاي ديگر جهان برقرار کند.
اما به نظر مي رسد که ايران در مناسبات منطقه اي بيش از هر زمان ديگر ناکام بوده است. تنش ميان ايران و کشورهاي مهم منطقه و اسلامي از جمله عربستان سعودي، ترکيه و برخي ديگر از کشورهاي کوچک تر حوزه خليج فارس و اشتراک در جنگ هاي منطقه اي چون سوريه، نشانه هاي روشن از سياست عدم مدارا در منطقه بوده است. مناسبات ايران و افغانستان نيز مثل سال هاي گذشته معمولي بوده است و نه چندان گرم بوده و نه چندان سرد. اما در اين اواخر برخي از اظهار نظرهاي دو طرف در مورد استفاده از آب رودخانه هيرمند، تا حدودي تنش ها را بالا برد اما در حد تيرگي روابط نرسيد.
ديروز رييس جمهور غني شخصا در مراسم تحليف رييس جمهور منتخب ايران اشتراک ورزيد و اين حضور به طور آشکارا نشانه حسن نيت از سوي افغانستان نسبت به تداوم روابط حسنه دو کشور بود. اگرچه در باره نحوه استقبال از رييس جمهور کشور در تهران که از سوي سفير ايران در کابل صورت گرفت، بگومگوهايي در شبکه هاي اجتماعي مطرح شد و بسياري از هموطنان در باره آن اظهار ناراحتي کردند که تا حدي بجا هم هست؛ ولي در مجموع اين رفتار رييس جمهور نشان از درک وضعيت منطقه و شرايط کشور ما دارد و در شرايط کنوني يک اقدام مناسب بود.
روابط دو کشور در سال هاي گذشته حداقل به لحاظ ظاهري بسيار حسنه بوده است. اما هيچگاه داراي منطق واضح و روشن در برابر مسايلي که روابط دو کشور را متاثر مي سازد، نبوده است. دليل اين ابهام و سردرگمي و گاهي ذوق زدگي در روابط دو کشور، فقدان يک استراتژي روشن بيشتر از سوي دولت افغانستان بوده است. وگرنه به نظر مي رسد دولت ايران در قبال افغانستان سياست هاي مشخص و مبتني بر منافع ملي خود دارد.
مهم ترين موضوعاتي که ميان دو کشور اکنون بيش از هر زمان ديگر اهميت يافته، موارد زير است: مساله آب رودخانه هيرمند و ميزان استفاده افغانستان و حقابه ايران، مساله حضور بيش از دو ميليون مهاجر افغان در ايران، حضور بزرگ ترين دشمن ايران يعني ايالات متحده در افغانستان و پيمان امنيتي ميان دو کشور، مساله افراط گرايي مذهبي و وجود منافع متضاد در بود و نبود آن ها، مسايل تجارتي و ترانزيتي ميان دو کشور با توجه به نااستواري مناسبات افغانستان و پاکستان، هم پيماني ايران با روسيه و برخي از کشورهاي ديگر منطقه که به نحوي در تداوم بحران افغانستان دست دارند، مشترکات تاريخي و فرهنگي دو کشور و...
با اين همه موضوعات گسترده که مناسبات و روابط دو کشور را تحت تاثير جدي قرار مي دهد، تنظيم يک خط مشي روشن و استراتژي مشخص به خصوص از سوي افغانستان ضروري است. امري که در گذشته ها بسيار مبهم بوده و يا اصلا وجود نداشته است و اکنون تا حدودي مطرح شده است و مسولان افغانستان به فکر آن افتاده اند.
شرکت رييس جمهور افغانستان در مراسم تحليف حسن روحاني که دو ماه قبل سخناني در مورد پروژه هاي آبي و سدسازي افغانستان گفت و سبب به وجود آمدن برخي اظهار نظرهاي ديگر شد، پيام روشن به ايراني ها به خصوص رييس جمهور آن کشور دارد.
پيام هاي اين سفر، تاکيد بر حسن همجواري، تعامل نيک با همسايگان، درک شرايط وضعيت منطقه و جهان، اهميت قايل شدن به همسايه غربي و در عين حال تاکيد بر حفظ منافع ملي دو کشور، قناعت بر حق تعيين شده هردو کشور بر اساس قراردادهاي موجود و حقوق بين الملل، همکاري مستمر در مبارزه با تروريسم و استفاده نکردن از حضور دو ميليون مهاجر افغاني در ايران به عنوان يک آلت فشار بر دولت و مردم افغانستان مي توانند باشند. اميد مي رود که مسولان ايراني اين پيام ها را درک کنند و بر يک منطق مبتني بر منافع دو طرف پاي بند بمانند.