بررسی نقش دفتر نمایندگی ملل متحد ( یوناما ) در افغانستان با توجه به کارکردی که برای آن تعریف شده، بسیار مهم و اساسی می باشد. هماهنگ کردن کمک های بین المللی و سمت و سو بخشیدن به تلاش های جامعه جهانی در ارتباط با مسایل افغانستان از جمله وظایف و مسؤلیت هایی بود که به عهده این دفتر گذاشته شده بود. باتوجه به این که در یک و نیم دهه گذشته، افغانستان در مرکز توجه جامعه جهانی قرار داشت و با توجه به حضور نظامی و سیاسی و کمک های اقتصادی کشورهای جهان، نقش و کارکرد این سازمان به همان میزان افزایش می یابد.
در این مدت البته نقش ملل متحد در برگزاری انتخابات و تدویر جرگه های مشورتی و ملی بسیار برجسته و دارای اهمیت بوده است. برگزاری لویه جرگه اضطراری، لویه جرگه قانون اساسی، انتخابات های ریاست جمهوری، پارلمانی و شوراهای ولایتی، با کمک، تلاش و هماهنگی دفتر ملل متحد درافغانستان صورت گرفته است.
اما دو مسأله­­ای که کارکرد این سازمان را در افغانستان ضعیف جلوه می دهد و از اهمیت حضور و فعالیت این سازمان در کشور می کاهد، یکی موضوع اولویت بندی پروژه های بازسازی در افغانستان است و دیگری تلاش این سازمان در جهت تسهیل روند صلح و آغاز مذاکرات سیاسی میان دولت و مخالفان مسلح آن.
تا هنوز دهها میلیارد دالر از آدرس کشورهای کمک کننده به افغانستان سرازیر شده است. این کمک ها در راستای بازسازی، ارايه خدمات اساسی برای مردم، تأسیس نهادهای قانونی، کمک به روند صلح، توسعه حقوق بشر و تلاش برای ایجاد حکومتداری خوب به مصرف رسیده است، اما اگر به صورت عمیق و همه جانبه، نقش ملل متحد در ثبات، رفاه اجتماعی و توسعه صلح و حقوق بشر مورد ارزیابی قرار گیرد، متأسفانه خلأها و کاستی های زیادی در فعالیت های این سازمان به مشاهده می رسد.
اگر کمک های جامعه جهانی در چوکات منظم، برنامه ریزی شده و با در نظرداشت اولویت های اساسی حکومت و مردم افغانستان به مصرف می رسید، بدون شک امروزه هم مردم افغانستان از سطح بالاتر زندگی برخوردار می شدند و هم از نیازمندی افغانستان به کمک های بین المللی کاسته می شد. پس وقتی که کمک های بین المللی در موارد فوق مؤثریت لازم را نداشته است و این کشور بعد از پانزده سال بازهم در تأمین بودجه عادی و انکشافی خود به حمایت کشورهای خارجی وابسته است، یکی از نهادهای مهم بین المللی که زیر سؤال می رود، یوناما و یا دفتر نمایندگی ملل متحد در افغانستان می باشد.
همچنان یکی از مسؤلیت های اساسی ملل متحد کمک به صلح، کاهش خشونت و نهادینه سازی ارزش های حقوق بشری در جهان است. نقش سازمان ملل در این موارد نیز بیشتر تحت الشعاع مسایل دیگر قرار گرفته و به کلی به فراموشی سپرده شده است. ممکن است یوناما در راستای تأمین حقوق بشر و حقوق اطفال و زنان فعالیت های داشته باشد، ولی این فعالیت ها بدون شک استراتژیک نبوده و به توسعه فرهنگ حقوق بشری در کشور آن طوری که باید کمک نکرده است.
در بخش صلح و تشویق مخالفان مسلح به مذاکرات سیاسی و در کل کاهش خشونت ها نیز نقش دفتر نمایندگی ملل متحد در افغانستان کمرنگ بوده است. این سازمان در برابر جنگ ها، خشونت ها و جنایت ها به نشر اعلامیه های تکراری اکتفا کرده که کدام مسؤلیت خاص و ویژه را متوجه ملل متحد و کشورهای عضو این سازمان در ارتباط با جنایات ضدبشری در افغانستان ننموده است.
با آن که ما از فعالیت دفتر ملل متحد در افغانستان استقبال می  کنیم و ادامه نقش آن را در جذب، هماهنگی و سازماندهی کمک های بین المللی لازم و ضروری می دانیم؛ اما بررسی استراتژیک فعالیت های یوناما در افغانستان، برای شناسایی نقاط قوت و منفی مأموریت این نهاد نیز لازم و اجتناب ناپذیر می باشد. این ارزیابی، سازمان ملل را یاری می رساند تا اطمینان حاصل نماید که مأموریت شان در افغانستان موثر بوده و با اولویت‌های این کشور مطابقت دارد.