صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

افغانستان و ایران و چالش‌های فراروی منافع مشترک

-

سفر محمد جواد ظريف وزير خارجه ايران که قرار بود خيلي پيش از اين صورت بگيرد و به دلايلي به تاخير افتاده بود، ديروز صورت گرفت. ظريف با مقامات عالي رتبه افغانستان گفتگو کرد و تاکيد کرد که ايران همواره معتقد بوده است که مشکلات افغانستان بايد از طريق گفتگو ميان افغان ها و با محوريت دولت افغانستان حل گردد.
به نظر مي رسد محتواي اين ديدارها از پيش تعيين شده بود و بيشتر يک ديدار ديپلماتيک بود و آجنداي مشخص و مهمي در راستاي همکاري هاي گسترده دو کشور نداشت. اما حضور ظريف در شرايطي که يارگيري هاي منطقه اي و بين المللي با محوريت افغانستان در حال شکل گيري است، مهم و قابل تامل است. بدون شک دوکشور داراي منافع مشترک بسيار است. تاريخ و فرهنگ مشترک، مقابله مشترک با افراط گرايي به خصوص در قالب گروه نوظهور داعش و تعاملات گسترده تجاري و ترانزيتي از مهم ترين محورهايي هستند که به صورت مشترک بايد در باره آن ها تصميم گرفته شود.
به نظر مي رسد اکنون چالش هايي نيز فراروي روابط نيک و حسنه دو کشور وجود دارد که هرچه زمان مي گذرد براي هردو کشور اهميت بيشتر پيدا مي کند. اين چالش ها تا زماني که در افغانستان يک حکومت مرکزي قوي وجود نداشت چندان رخ نمي نمود، ولي اکنون که در افغانستان دولتي با اهداف و پاليسي هاي مشخص و مبتني بر آراي مردم به وجود آمده است، چالش ها يکي پس از ديگري خود را نشان مي دهد. دولت ايران در سال هاي اخير سعي کرده است که همواره موضع بي طرفانه و همراه با تعامل نيک با افغانستان داشته باشد. اما معلوم نيست که اين وضعيت تا کي ادامه پيدا مي کند. مهم ترين چالش هايي که ممکن است در آينده روابط نيک دو کشور را با تزلزل مواجه کنند، موارد زير هستند: 
1- مهم ترين چالشي که گاهي حسن نيت دو طرف را تحت شعاع قرار مي دهد، مساله حضور دو و نيم ميليون مهاجر افغان درايران است. حضور مهاجرين در ايران ابعاد مختلفي دارد که براي هردو کشور مهم و قابل تامل است. مساله اقامت قانوني، کار واشتغال، آموزش، تحصيل و ازدواج هزاران مهاجر با بانوان ايراني از مهم ترين مسايلي هستند که هر از گاهي براي دو کشور اسباب نگراني را فراهم مي کند. همين اکنون مساله نداشتن تذکره تابعيت صدها هزار مهاجر و وجود پاسپورت هاي دست نويس در دست هزاران مهاجر ديگر از مشکلاتي هستند که مسولان هردو کشور تا کنون راه برون رفتي براي آن ها نيافته اند.
2- چالش ديگري که همواره بر مناسبات دو کشور تاثيرگذار بوده است، مساله آب هاي افغانستان و مشکلات مرزي ميان دو کشور است. در اين زمينه به خصوص آب رود هيرمند که قراردادي نيز در باره آن در سال 1351 ميان موسي شفيق و اميرعباس هويدا نخست وزيران دو کشور منعقد شد، همواره مورد اختلاف دو کشور بوده است. اين موضوع احتمالا از مهم ترين چالش هاي فراروي منافع مشترک و در مجموع روابط دو کشور خواهد بود.
3- چالش ديگر که منافع مشترک و تعامل دو کشور را اکنون بيش از هر زمان ديگر متاثر ساخته است، شکل گيري ايتلاف هاي منطقه اي و بين المللي است. نزديکي ايالات متحده با افغانستان از يک سو و همگامي دوکشور روسيه و ايران و جستجوي منافع مشترک در برابر ايالات متحده چالش ديگري است که گاهي افغانستان و ايران را از همديگر دور ميکند. نزديکي ميان کشورهاي چين و ايران و هم چنين همکاري هاي نزديک ميان پاکستان و ايران نيز در همين راستا صورت مي گيرد که يک ايتلاف بزرگ تر بين المللي در برابر آمريکا شکل بگيرد. در روزهاي اخير که مساله ارتباط نزديک روسيه با طالبان در رسانه ها درز کرده است، عين همين گونه ارتباط ميان طالبان و چين وجود دارد و حتي رابطه ميان بخش هايي از گروه طالبان و ايران نيز گزارش شده است. علاوه بر موارد فوق مسايل ديگري نيز هست که باعث چالش در برابر روابط گسترده دو کشور مي شود. اما آن چه مسلم است، اين است که منافع دو کشور مهم تر و بسي وسيع تر از آن است که چيزي بر اين منافع سايه افکند و يا باعث از بين رفتن منافع مشترک دو کشور شود.

دیدگاه شما