سال تعلیمی 1391 با آغاز فصل بهار گردیده است. زنگ مکاتب به صدا در آمد تا متعلمین سال دیگری را با حضور در مکاتب آغاز نمایند.

نظام آموزش و پرورش یکی از نهادهای اصلی جامعه است که همانند آنها در ارتباط مستقیم با شرایط جامعه قرار دارد. شرایط سیاسی، اجتماعی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تاثیر مستقیمی بر نظام تعلیم و تربیه دارند. در یازده سال گذشته تعلیم و تربیه در افغانستان عمدتا به خاطر مسایل امنیتی و ضعف دولت در تامین امنیت، برنامه ریزی و ارایه خدمات از بهبود قابل قبولی برخودار نبوده است. درست است که آمار متعلمین هر ساله رشد روز افزونی را نشان می دهد و هر سال هزاران متعلم افزوده می شود. اما کیفیت نظام درسی در مکاتب، سازندگی و بازسازی فزیکی مکاتب، بهبود وضعیت معلمین، بهبود شرایط زیستی متعلمین، و تناسب حضور دختران و پسران، از بین رفتن نگرانی های امنیتی مکاتب و تجهیز مکاتب به وسایل مورد نیاز درسی،  در سطح پایینی قرار دارد.

افغانستان جامعه جوانی دارد. اکثریت شهروندان آن در سنین جوانی و نوجوانی هستند. این جمعیت جوان و نیازمند آموزش و پرورش به نظام تعلیم و تربیتی پویا و فعال محتاج هستند. اما در عین حال دولت افغانستان نیز دولتی نوپا و جوانی است که در ابتدایی ترین امور خود از امنیت گرفته تا ارایه خدمات اجتماعی به کمک کشورهای خارجی نیازمند است. با وجود همه اینها، تنها مشکل افغانستان مربوط به ضعف اقتصادی و امنیتی افغانستان نمی شود. مشکل نظام آموزشی افغانستان در ضعف نیروی انسانی متخصص و برنامه ریزی آموزشی کشور است. در حالی که وزارت های مربوطه از دهها تن مشاور و کارشناس بهره می برند و هر کدام با معاش های گزاف باری بر دوش اقتصاد ناتوان افغانستان هستند، اما برنامه ریزی کلان کشور در وضعیت اسفباری به سر می برد.

ضعف برنامه ریزی کلان در کشور زمانی که نظام آموزشی را به طور کلی در ارتباط با دیگر مسایل کشور در نظر گرفته شود بیشتر نمود پیدا می کند. ضعف نظام آموزشی در معارف کشور باعث شده تا در نظام تحصیلات عالی نیز محصلینی با بنیه ضعیف علمی وارد شوند و در نهایت فارغان ازدانشگاه های افغانستان نتوانند در بازار کار جایگاه مناسبی برای خود بیابند. بدین طریق با وجود هزاران فارغ التحصیل از دانشگاه های کشور نیاز به نیروی متخصص بیش از هر زمانی احساس می شود. چرا که فارغ التحصیلان دانشگاه های افغانستان متناسب با بازار کار که به سرعت در حال تغییر و تحول است، آموزش ندیده اند.

امسال شرایط امنیتی در حالت حساسی قرار دارد و پیش بینی های مقامات نظامی و سیاسی کشور و بین المللی از تعیین کننده بودن سال روان سخن می گویند. بیش از هر سال دیگری وضعیت امنیتی بر سیستم تعلیم و تربیه در کشور اثر گذار است. طالبان در سالهای گذشته به مکاتب و متعلمین و معلمین به عنوان سهل الوصول ترین هدف های شان دیده اند و دهها مکتب را به آتش کشیده و متعلمین و معلمین بی گناه را به خاک و خون کشیده اند.

در پایان باید گفت که بهبود نظام آموزش و پرورش در کشور گرچه نیازمند توجه جدی و برنامه ریزی هدفمند و قوی دولت است اما بدون یاری و عزم جدی تمامی شهروندان قابل تحقق و دسترسی نیست.