بعد از نشر گزارشی از سوی روزنامه‌های آمریکایی مبنی بر نقش منفی زلمی خلیل‌زاد در پروسه صلح افغانستان و ضرورت فراخوانده شدن او به آمریکا جهت پاسخ‌گویی، حالا کارشناسان سیاسی در هرات می‌گویند تنها تلاش خلیل‌زاد در بحث صلح افغانستان حفاظت از منافع امریکا بوده و برای آمدن صلح واقعی در کشور تلاش صادقانه نکرده‌است.
به باور آنان رویکرد خلیل‌زاد که در راس تصمیم دولت آمریکا بوده بحران کنونی افغانستان را به میان آورده و در حال حاضر بودن و نبودن خلیل‌زاد در پیش‌بردن پروسه صلح افغانستان هیچ تاثیری بر کاهش بحران در افغانستان ندارد.
دکتر هادی افشار، استاد دانشگاه در هرات به خبرگزاری جمهور می‌گوید: در طول ماموریت زلمی خلیل‌زاد، در افغانستان دیده شده که او برای رُشد طالبان تلاش کرده، این گروه را تقویت کرده و در صدد تامین منافع امریکا بوده‌است.
به بیان وی او در تلاش این بوده تا به یک صلح با طالبان برسد که در آن منفعت آمریکا به صورت اساسی تامین باشد و نیروهای آنان از خطرات احتمالی از جانب طالبان، مصئون باشند.
آقای افشار می‌افزاید اگر به صورت فشرده ماموریت صلح  خلیل‌زاد در افغانستان بررسی شود، دست‌آورد او جز ایجاد تشنج در کشور و قدرت گرفتن بیش‌از حد گروه طالبان نبوده‌است.
او اضافه می‌کند رهبران سیاسی امریکا هم به خوبی درک می‌کنند که خلیل‌زاد برای افغانستان و تامین صلح در این کشور کاری نکرده ولی در هر صورت این برنامه دولت امریکا است که در تلاش است به یک شکلی نیروهای شان را از افغانستان خارج کند؛ خروجی که بهای سنگینی به مردم افغانستان وارد ساخته‌است.
وی می‌گوید فعلا خلیل‌زاد در افغانستان یک مهره سوخته‌است و هیچ‌گاه مردم به او به عنوان فردی صادق در روند صلح کشور اعتماد نکرده‌اند.
از جانبی هم بعد از امضای توافق نامه صلح بین امریکا و طالبان و گذشتن نزدیک به دوسال از گفتگوهای بین‌الافغانی اکثر رهبران سیاسی، نمایندگان شورای ملی و فعالان مدنی کشور نقش خلیل‌زاد را به عنوان تسهیل کننده مذاکرات بین دو طرف ناعادلانه و یک‌جانبه‌ توصیف کرده‌اند.
به باور آنان زلمی خلیل‌زاد پروژه رشد گروه طالبان و در نتیجه به قدرت رساندن این گروه را در افغانستان در پیش گرفته‌است.
همچنین در هفته‌های اخیر و با افزایش درگیری‌ها، نزدیک به سه شهر کلیدی افغانستان به دست طالبان سقوط کرده و چندین شهر دیگر در محاصره گروه طالبان قرار دارد.
تلفات بلند غیرنظامیان، تخریب و آتش گرفتن منازل مسکونی و فرار مردم از کشور باعث شده مردم افغانستان این روزها سخت‌ترین روزهای شان را بعد از بیست سال بگذرانند.
از جانبی هم فقر و رشد بلند قیمت‌ها در کشور خطر یک فاجعه دیگر را در پیش آورده‌است.