کمیسیون مستقل حقوق بشر می‌گوید که بر اساس آخرین تحقیق انجام شده، 13.9 درصد جمعیت کشور را معلولان تشکیل می‌دهند که حدود 42 درصد آنان بر اثر جنگ معلول شده‌اند.
بنفشه یعقوبی، عضو کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان روز یکشنبه 8 حمل در یک نشست خبری در کابل گفت که بر اساس یافته‌های تحقیق، 13.9 درصد کل جمعیت کشور، یعنی حدود 4.5 میلیون تن، دارای معلولیت هستند.
خانم یعقوبی افزود که علت معلولیت 41.7 درصد از معلولان کشور جنگ و انفجار ماین‌های کنار جاده بوده است.
او گفت که این رقم در سال ۱۳۸۴ به ۲.۷ درصد کل جمعیت کشور می‌رسید؛ بنابراین در جریان ۱۴ سال تعداد اشخاص دارای معلولیت ۱۱.۲ درصد افزایش‌یافته است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر می‌گوید که معلومات آماری این تحقیق براساس سروِی بنیاد آسیا، افزون بر دیتابیس اداره قضیۀ کمیسیون، که در آن به ۱۵۶ قضیه استناد شده، به‌وسیلۀ تحقیق میدانی، که در آن ۱۵۰۴ تن از اشخاص دارای معلولیت در ۲۲ ولایت کشور، شرکت داشتند، به‌دست آمده است. از میان افراد شامل تحقیق میدانی، ۱۱۹۲ تن (۷۹.۳) آنان مرد و ۳۱۰ تن (۲۰.۶) زن بوده‌اند. هویت جنسیتی ۲ تن (۰.۱) از اشتراک کنندگان این تحقیق، ثبت نشده است.
خانم یعقوبی گفت که علت معلولیت ۶۲۷ تن 41.7 درصد از مصاحبه شدگان، جنگ و ماین‌های کنار جاده بوده است. همچنین ۱۸ تن 1.2 درصد درنتیجۀ مصرف خودسرانۀ دارو، ۲۹ تن 1.9 درصد به اثر حوادث ترافیکی، ۷۲ تن 4.8 درصد به اثر عدم رعایت تدابیر ایمنی در محل زندگی و ۲۲ تن 1.5 درصد به اثر عدم رعایت تدابیر ایمنی در محل کار بوده است.
او اضافه کرد که ۶۰ تن 4 درصد از مصاحبه شوندگان به اثر عدم تطبیق واکسن، ۳۲ تن 2.1 درصد به اثر عدم مراقبت زنان در دوران بارداری، دچار معلولیت شده‌اند. علت معلولیت ۶۴۴ تن 42.8 درصد باقی‌مانده مشخص نشده است.
خانم یعقوبی افزود که یافته‌های این تحقیق نشان داده است که، از میان ۱۵۰۴ پرسش‌شونده، ۱۰۴۲ تن 69.3 درصد دارای معلولیت فیزیکی از نوع نقص عضو، ۲۹۴ تن ۱۹.۵ درصد معلولیت حسی فیزیکی، ۴۲ تن ۲.۸ درصد معلولیت‌های بیولوژیکی و متابولیسمی، مثل بیماری‌ها و یا عارضه های شکر، دیابت، فشارخون، صرع، مهرگی و اوتیسم، ۶۸ تن 4.5 درصد معلولیت ذهنی و روانی بوده‌اند.
او ادامه داد که ۵۸ تن 3.9 درصد دیگر نیز دارای معلولیت مضاعف بوده‌اند؛ بدان معنا که دو یا بیش از دو نوع معلولیت داشته‌اند.
خانم یعقوبی تصریح کرد، از میان مصاحبه‌شوندگان دارای معلولیت حسی فیزیکی، ۱۷۸ تن 60.5 درصد معلولیت بینایی، ۱۰۶ تن 36.1 درصد معلولیت شنوایی و ۱۰ تن دیگر 3.4 درصد معلولیت گفتاری داشته‌اند.
یافته‌های این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که 38.1 درصد افراد شامل تحقیق، یعنی ۵۷۳ تن، تأیید نموده‌اند که به دلیل داشتن معلولیت، در خانه و اجتماع با خشونت روبرو بوده و مورد توهین، تحقیر و آزار و اذیت قرار گرفته‌اند.
یافته‌های تحقیق نشان داده که ۱۰۷۹ تن 71.7 درصد از پرسش شوندگان، تأیید نموده‌اند که به آموزش دسترسی ندارند. آن‌ها دلایل مختلفی را برای عدم دسترسی به آموزش بیان نموده‌اند که دوری راه و عدم پذیرش از سوی مکتب از دلایل عمده ان است.
بر بنیاد این معلومات، از میان ۱۵۰۴ فرد پرسش‌شونده، ۸۲۴ تن 54.8 درصد آنان از امتیازات مالی پیش‌بینی شده در ماده هشتم قانون حقوق و امتیازات اشخاص دارای معلولیت استفاده می‌کنند؛ ولی ۶۷۷ تن 45 درصد دیگر گفته‌اند که از این امتیاز محروم می‌باشند.
کمیسیون همچنین می‌گوید که حدود 93 درصد از گفتگو شوندگان گفته‌اند که به دلایل مختلف معاش و امتیاز معلولیت خود را دریافت نمی‌کنند.
نداشتن دسترسی به کار و شغل و خدمات صحی از دیگر مواردی است که معلولان در پرسشنامه خود به آن اشاره کرده و گفته‌اند که دسترسی ندارند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر پیشنهاد می‌کند که طرز‌العمل استخدام اشخاص دارای معلولیت در ادارات خدمات ملکی به هدف ایجاد ضمانت‌های قوی اجرایی، جهت تطبیق ماده ۲۲ قانون حقوق و امتیازات افراد دارای معلولیت و فراهم آوری زمینه‌های استخدام اشخاص دارای معلولیت در ادارات خدمات ملکی؛ توسعۀ برنامه‌های حمایت اجتماعی اشخاص دارای معلولیت در زمینه‌های صحی، آموزشی و اقتصادی، بدون تبعیض بر مبنای عوامل معلولیت بازنگری شود.
این کمیسیون همچنین می‌گوید که برای تثبیت جایگاه اشخاص دارای معلولیت در روند صلح، به عنوان یکی از گروه‌های عمده قربانیان جنگ و منازعه، نیز قطع جنگ و برقراری آتش‌بس به هدف تأمین امنیت شهروندان و جلوگیری از روند رو به افزایش معلولیت در کشور؛ توسعه، تجهیز و انکشاف محیط‌های تعلیمی عمومی، در راستای تعلیمات فراگیر، جهت شمولیت تمامی متعلمان دارای معلولیت‌های مختلف در روند تعلیم، توجه کند.