خبرنگاری به عنوان خطرناک‌ترین شغل در افغانستان؛ همواره با مشکلات زیادی مواجه بوده است، اما در این میان، زنان به عنوان یک قشر آسیب پذیر در یک جامعه مردسالار، در کنار اینکه از ناامنی‌ها و ترورها آسیب می‌بینند، از برخوردها و رفتارهای جامعه نیز متاثر می‌شوند؛ میزان این نوع از خشونت‌ها آن‌قدر زیاد است که گاهی شماری از خبرنگاران زن، به ستوه می‌آیند و مجبور به ترک شغل خود می‌شوند. حکومت با تلاش نهادهای حامی رسانه، همواره تلاش کرده تا زمینه را برای حضور زنان و خبرنگاران مهیا کند و برای بررسی وضعیت خبرنگاران، روز 27 حوت را به نام «روز ملی خبرنگار» نام گذاری کرده است.
روزنامه افغانستان‌ما به مناسبت روز «ملی خبرنگار» با یکی از این زنان خبرنگار که در شرایط بسیار بد، علم آزادی بیان را حمل می‌کند، مصاحبه‌ای انجام داده است. اکنون توجه شما را به این گفتگو جلب می‌کنیم.
از خودتان برای ما بگویید، چگونه و با چه هدفی خبرنگاری را آغاز کردید؟
نیلوفر بارکزی هستم، لیسانس ژورنالیزم و خبرنگار خبرگزاری زنان افغان. رشته ژورنالیزم یکی از رشته‌های مورد نظرم بود، زمانی که مکتبم را هنوز تمام نکرده بودم دوست داشتم تحصیلات عالی‌ام را در رشته خبرنگاری ادامه دهم. خوشبختانه برای من رشته ژورنالیزم از طرف خانواده‌ام نیز پیشنهاد شد چون آنها این علاقمندی را در وجودم دیده بودند و به هر نحوی همیشه از من  حمایت کردند که وارد این رشته شوم و توانستم که تحصیلاتم را در این رشته به پایان برسانم و کار و فعالیت داشته باشم، در جامعه افغانستان که دیدگاه‌ها و افکار سنتی است کمتر خانواده‌ای هستند که برای دخترانشان اجازه دهند که تحصیل کنند و بسیاری از خانواده‌ها مخالفت شدید نسبت کار کردن زنان در رسانه‌ها دارند؛ اما من توانستم که به یکی از رویاهایم دست پیدا کنم و خبرنگاری برای من فقط یک شغل نیست بل یک رسالت است که در برابر جامعه خود دارم.
تا کنون واکنش مردم نسبت به کار شما در جامعه چگونه بوده است؟
خوشبختانه در شهرهای افغانستان دیدگاه و سطح فرهنگی مردم به طور نسبی بلند است و کمتر با برخوردهای تمسخرآمیز مردم به خصوص مردان بر می‌خوریم، اما باز هم اکثریت مردم جامعه نمی‌پیذیرند که زنان در عرصه خبرنگاری کار کنند و یا در محضر عام ظاهر شوند. بعضی وقت‌ها زمانی که یک خانم بخاطر گرفتن نظر مردم بیرون از دفتر می‌رود و درمحضر عام ظاهر می شود بیشترمردم از صحبت کردنشان و گفتن نظریاتشان در مقابل یک خبرنگار خودداری می‌کنند و تعدادی از مردم هم علاقمند این هستند که گفته‌های‌شان را بیشتر در رسانه‌ها بیان کنند و نظریات و خواست‌های‌شان را همگانی کنند.
شما با چه چالش‌های دیگری روبرو بوده‌اید، و این چالش‌ها را در مورد دیگر زنان خبرنگار چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بدون شک در جامعه‌ی ما کار کردن زنان و دختران در هیچ عرصه‌ای بدون دشواری و چالش نبوده است؛ چالش‌هایی که زنان خبرنگار در راستای کارشان مواجه می‌شوند نگاه‌های جنسیت زده و تبعیض آمیز از سوی مردم است که همیشه یک خبرنگار زن با این پدیده مواجه است، ناامنی‌ها که بزرگترین چالش سر راه خبرنگاران زن است، دسترسی نداشتن به اطلاعات که نهادهای مربوطه به آسانی اطلاعات را در دسترس زنان خبرنگار نمی‌دهند، عدم مصونیت‌شان در محیط کاری و خارج از ساحه کار از جمله عمده ترین مشکلات دامنگیر تمامی خبرنگاران زن در جامعه افغانستان است. اما برای ما  جز مبارزه کردن با همه این چالش‌ها راهی دیگری نیست ناگزیریم که با همه‌ی ناملایمات مبارزه کنیم و از این راه های پر خم و پیج عبور کنیم تا این که بتوانیم در جامعه خود برای همنوعان خود برای کسانی که فردا وارد جامعه می شوند راه را باز کنیم.
زنان چطور می‌توانند در برابر این دشواری ها مقاومت نمایند؟
بیش از نیمی از پیکر جامعه را زنان تشکیل می‌دهند. زنان و دختران می توانند با بالا بردن سطح سواد و دانش شان از حق و حقوق شان آگاه شوند و ارزش واقعی خود را بدانند و به هیچ کسی اجازه این را ندهند که حقوق انسانی و بشری‌شان را پایمال کنند، صدای‌های دادخواهی‌شان را از طریق رسانه‌ای که کار می‌کنند و یا صفحات مجازی که در اختیار دارند بلند کنند. خوشبختانه زنانی که پیش از ما در جامعه فعالیت داشتند با بسیاری از نابسامانی‌ها و مشکلات دست و پنجه نرم کردند تا این که راه را برای کار کردن نسل جوان باز کنند و حالا مردم آهسته آهسته دیدشان نسبت به کار زنان به سوی مثبت شدن روان است و خوشبختانه که مبارزات زنان تا جایی توانسته برای زنان در جامعه جایگاهی تعیین کند .
تفاوت کار خبرنگاران زن نسبت به خبرنگاران مرد در چه موارد است؟
مشکلات خبرنگاران زن نسبت به خبرنگاران مرد بیشتر است. زنان همزمان با مشکلات خانه مبارزه می کنند هم مشکلات کاری زیادی دارند و همچنان وقتی وارد اجتماع می شوند با برخوردها و پرخاش‌های مردمی مواجه می شوند و در زمان کاری‌شان زمانی که به اطلاعات نیاز دارند نسبت به مردان به سختی می‌توانند که از منابع اطلاعات را کسب کنند مردان به دلیل این که روابط دوستانه‌ای با منابع برقرار می کنند و با استفاده از همان روابط شان کسب اطلاعات می کنند؛ اما در کیفیت کار خبرنگاران زن و مرد تفاوتی ملموسی دیده نمی‌شود هر دو تلاش دارند که کار های شان باکیفیت باشد.
چه مواردی می تواند برای زنان الهام بخش باشد تا در زمینه خبرنگاری بهتر عمل نمایند؟
خبرنگاری یک رسالت است چون به واسطه خبرنگاری رویدادها و واقعاتی را که در جامعه به وقوع می پیوند به طور بی طرفانه به مردم میرسانند همان گونه که در یک جامعه به پولیس زن، داکتر زن، معلم زن نیاز است همین گونه در اجتماع به خبرنگار زن هم نیاز است، چون این زنان اند که همنوعان شان را بهتر درک میکنند، خبرنگار زن وقتی صدا بلند می کند تنها صدای یک زن نیست بلکه به نمایندگی از تمامی زنان صدا بلند می کنند و صدای تمامی زنان را به جهان بازتاب می‌دهند، چون در جامعه افغانستان نمایندگان زنان در عرصه خبرنگاری کمتر هستند، به همین اساس تعداد اندکی از خبرنگاران زن که فعالیت می کنند وظایف شان را به وجه احسن آن انجام میدهند که بتوانند نماینده خوبی از قشر زنان برای زنان باشند.
در مورد وضعیت امنیتی زنان خبرنگار در جامعه افعانستان چه گفتنی دارید؟
اکثریت چالش‌ها از ناامنی ها سرچشمه می گیرند برای خبرنگارانی که در ساحه می روند برای تهیه گزارش و رساندن خبر دقیق از ساحه، مساله امنیت یک مشکل بزرگ سرراه‌شان است که در این اواخر مشکلات امنیتی زیادتر شده است و به خصوص برای خبرنگاران این یک مشکل بزرگ است قسمی که شاهد هستیم تعدادی از خبرنگاران تهدید شده اند تعداد شان مورد حمله قرار گرفتند و تعدادی از خبرنگاران زن به دلیل تهدیدات امنیتی از وظایف شان دست کشیدند. همین شرایط بد امنیتی سبب شده است که خانواده‌ها به دختران شان اجازه ندهند که در رسانه‌ها کار کنند چون خبرنگار همچو سرباز در خط اول جنگ هستند و از هر لحظه رویدادها اطلاع رسانی می‌کنند به تمامی نقاط افغانستان به همین سبب است که حضور زنان در رسانه ها کم رنگ است.
نقش دولت در زمینه تامین امنیت و دیگر امکانات و فرصت ها برای زنان خبرنگار چگونه بوده است؟
نهادهای امنیتی در راستای تامین امنیت برای خبرنگاران همیشه همکاری‌های‌شان را اعلان کردند و توجه نشان داده اند اما باز هم از سوی مخالفین رسانه ها مورد تهدید بوده اند کارمندان رسانه ای رسانه ها مورد حملات قرار گرفتند و عده‌ایشان به دلیل تهدیدات شدید امنیتی مجبور شدند که از وظایف شان کنار بروند و حتی مواردی پیش آمده که خبرنگاران ترک کشور کرده اند چون تهدید شده بودند و به خاطر حفظ جان شان ناگزیر شدند که کشور های دیگر پناهنده شوند.
چشم دید خودتان از وضعیت زنان خبرنگار در کشور چه است؟
اکثر خبرنگاران زن از این که به زودی و آسانی به اطلاعات دسترسی پیدا کرده نمی توانند، شاکی هستند و مشکل من هم منیحث خبرنگار این است که منابع از دادن اطلاعات در برخی از موضوعات  شانه خالی می کنند، بیشتر زنان خبرنگار از وضیعت اقتصادی خوبی برخوردار نیستند و با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند.
تحقیق‌ها و نشست‌هایی در جهت مشکلات خبرنگاران زن انجام یافته، چقدر موثر بوده و مسوولان تا چه حد به حل این مشکلات پرداخته اند؟
مشکلات در عرصه های خبرنگاری زیاد است. اما رسیدن به حل مشکلات یک مدت زمانی را در برمی گیرد که ممکن مسوولان بتوانند که به این مشکلات بپردازند و راه های حل را ارایه کنند.
چه تغییراتی نسبت به گذشته در وضعیت حرفه‌ خبرنگاری و رسانه های افغانستان آمده است، آیا وضع شغلی زنان خبرنگار بهبود یافته یا بدتر شده است؟
در رابطه به کیفیت کاری در عرصه خبررسانی کارها بهبود یافته است، برنامه‌های رسانه ای باکیفیت‌تر شده است و توانسته اند اعتماد مردم  را جلب کنند. هر رسانه مخاطبین خودش را دارند و برنامه های رسانه ها همچنان بنابر خواست های مخاطبان شان ارایه می شود و در جهت خبررسانی همچنان پیشرفت های زیادی صورت گرفته چون راه‌های زیادی برای برقراری ارتباط با مخاطبین ایجاد شده است؛ از طریق فضای مجازی و انترنت به همین دلیل مخاطبان دست شان باز است در فضای مجازی به همین دلیل کمنت ها و نظریات مخاطبان در رسانه ها همیشه مورد توجه قرار می گیرند و به همین دلیل کیفیت کار بهتر شده است  اما در رابطه به اوضاع امنیتی اوضاع بدی را جامعه رسانه ای را سپری می کنند که زنان خبرنگار بیشترین اسیب را می‌بینند.
حضور زنان را در رسانه های افغانستان چگونه می بینید؟
متاسفانه امروز نسبت به هر روز بیشتر از روزهای گذشته حضور زنان در رسانه ها کم رنگ تر می‌شود و عمده ترین عامل آن هم ناامنی است و دیدگاه‌های سنتی خانواده ها سبب شده که زنان در رسانه ها به آسانی نتوانند حضور پیدا کنند.
از نظر شما، یک جامعه ایده‌آل برای کار خبرنگاری، به‌ویژه زنان چگونه است؟
جامعه که مردان آن نسبت به زنان دید جنسیتی نداشته باشند، جامعه که به توانایی های زنان باور داشته باشند و فضا را برای کار کردن زنان امن بسارند فضای مصون کاری و ایجاد سهولت برای زنان در محیط کاری‌شان برای زنان کمک می کند که بیشتر ترغیب شوند برای کار کردن در بیرون از خانه و همچنان جامعه باید بپذیرد که کار کردن زنان در هر عرصه چی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی ضروری است.
به عنوان سخن پایانی، پیام تان برای دیگر دختران و زنانی که مانند شما دوست دارند در عرصه خبرنگاری گام بگذارند چه است؟
در یک جامعه‌ای که زنان ومردان زندگی می کنند و زنان توده‌ای عظیمی از جامعه را تشکیل میدهند نیاز است که مردان و زنان با هم در کنار هم کار کنند و یک جامعه مرفه و عاری از مشکلات و نابرابری ها را بسازند برای خوشان و فرزندان و نسل فردای که قرار است بعد از ما وارد جامعه شوند. هیچ شغلی بنابر جنسیت نیست هیچ کار و وظیفه مردانه و یا زنانه نیست اکثریت مردم افغانستان کارها را تقسمیم بندی کردند و به باور آنها بعضی از شغل‌ها مردانه است که فقط مردان باید آن وظایف را انجام بدهند و بعضی از شغل‌ها زنانه است که تنها زنان باید انجام دهند و اکثریت مطلق مردان جامعه هم چنان به این باور هستند که زنان نباید در بیرون از خانه کار کنند و کار های خانه ها را مختص زنان می دانند. اما در اصل این گونه نیست زن مرد نیاز دارند که در اجتماع کار کنند و از استقلالیت مالی برخوردار باشند پیام من منحیث یک دختر خبرنگار برای دختر خانم های که علاقمند این رشته هستند این است قدم بردارند و در این زمینه کار و فعالیت کنند بدون شک که یک روزی این مشکلات و چالش ها از زندگی مردم ما دور خواهد شد و در یک فضای امن وسالم به سر خواهیم برد؛ پس بیاید با مشکلات مبارزه کنیم و نگذاریم که چالش ها و مشکلات بر ما غلبه کند رشته ژورنالیزم یک رشته دلچسپ است هر کسی که علاقه مند تحصیل در این رشته هستند باید این رشته را به پیش گیرند.