سازمان صحی جهان می‌گوید که بر اساس اطلاعات سیستم معلوماتی مدیریت صحی (HMIS ) یک سوم مرکزهای صحی افغانستان، به خدمات آبرسانی دسترسی ندارد.
این سازمان روز دوشنبه 24 قوس در یک اعلامیه مشترک با صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) نوشته است که یک سوم مراکز صحی افغانستان به آب دسترسی ندارند  و از هر 5 مرکز صحی، یک مرکز فاقد امکانات شستشوی دست است.
در اعلامیه این سازمان‌ها نوشته شده که میزان رعایت بهداشت دست در حد پایینی، 24 درصد بوده و یک مرکز صحی از هر چهار مرکز، فاقد امکانات و خدمات فاضلاب است.
در اعلامیه نوشته شده که خدمات آب، فاضلاب و بهداشت در تأمین مصونیت کارکنان صحی و بیماران، نقش حیاتی و بنیادی دارد اما با این وجود هم فراهم آوری این خدمات هنوز در اولویت کاری قرار نگرفته است.
سازمان صحی جهان می‌گوید که در سراسر جهان، از هر 4 مرکز صحی، یک مرکز به خدمات آبرسانی دسترسی ندارند؛ از هر 3 مرکز، یک مرکز به امکانات بهداشتی دسترسی ندارد؛ از هر 10 مرکز صحی، یک مرکز فاقد امکانات و خدمات فاضلاب است و یک مرکز از هر سه مرکز صحی، زباله‌ها را به شکل مصون جداسازی نمی‌کنند.
هنریه تا فور، رئیس اجرایی یونیسف گفت: «فرستادن کارکنان صحی و مردم نیازمند تداوی، به مراکزی که فاقد آب پاک، تشناب مناسب و حتی صابون هستند، زندگی‌شان را به خطر می‌افکند.
او افزود: «این مشکل قبل از همه گیری کووید 19 نیز وجود داشته اما امسال چشم پوشی از تفاوت‌ها و کاستی‌ها غیرممکن است. چنانکه به دنیای بعد از کرونا می‌اندیشیم، حصول اطمینان از اینکه کودکان و مادران ما به مراکز مراقبتی دارای امکانات کافی آب، فاضلاب و بهداشت می‌روند، صرفاً چیزی نیست که بگوییم می توانیم و باید انجام دهیم بلکه چیزی است که انجام آن از اهم واجبات است.»
سازمان صحی جهان و یونیسف می‌گویند که در 47 کشور کمتر انکشاف یافته، وضعیت از همه جای جهان بدتر است: از هر دو مرکز صحی، یک مرکز آب آشامیدنی ندارد، از هر چهار مرکز صحی، یک مرکز در نقاط مراقبتی خود امکانات بهداشت دست ندارد، و از هر 5 مرکز صحی، 3 مرکز فاقد امکانات اولیۀ فاضلاب است.
اما این مشکل قابل حل است. تخمین های اولیۀ گزارش مذکور نشان می دهد که هزینۀ سرانه برای تأمین خدمات اولیۀ آب در مراکز صحی در تمام این 47 کشور نزدیک به 1 دالر امریکایی است. به طور متوسط، هر سال برای راه اندازی و نگهداری این خدمات و امکانات به هزینۀ سرانۀ 20/0 دالر نیاز داریم.
بنا به گزارش، سرمایه گذاری‌های فوری و تصاعدی در بخش آب، بهداشت و فاضلاب دارای بازده‌های سترگیاند: بهبود وضعیت بهداشت در مراکز صحی «بهترین دستاورد» در غلبه بر مقاومت انتی میکروبی است. این امر، چون سبب کاهش انتان های ناشی از عدم مراقبت صحی (که تداوی آن پرهزینه است) می شود، از هزینه های حفظ الصحه می کاهد.
این خدمات به ویژه برای جمعیت‌های آسیب پذیر که شامل زنان باردار، نوزادان و اطفال می‌شود، اهمیتی خاص و حیاتی دارد. بهبود خدمات آب، بهداشت و فاضلاب در مراکز حفظ الصحه در زمان ولادت، یعنی هنگامی که بسیاری از مادران و نوزادان در اثر ابتلاء به مواردی همچون امراض قابل پیشگیری مثل سپسیس جان می بازند، به طور خاصی مهم است. تأمین خدمات بهتر آب، بهداشت و فاضلاب می تواند جان میلیون‌ها زن باردار و نوزاد را نجات دهد و از میزان ولادت های مرده(still-births ) بکاهد.
در گزارش پیشنهاد شده که تطبیق نقشه‌های راه ملی هزینه بندی شده همراه با تمویل مناسب؛ نظارت و بررسی منظم پیشرفت در بهبود خدمات آب، فاضلاب و بهداشت، شیوه های عرضۀ این خدمات و نیز بهبود محیطی؛ ارتقای ظرفیت نیروی کاری صحی برای ادامه یافتن خدمات آب، فاضلاب و بهداشت، ترویج و تطبیق بهداشت و گنجاندن خدمات آب، بهداشت و فاضلاب به طور مداوم در پلان گذاری، بودجه بندی و برنامه ریزی سکتور صحت، از جمله در واکنش به کووید 19 جهت عرضۀ خدمات با کیفیت.
این دو نهاد بین‌المللی می‌گویند که همکاران جهانی ما در بخش آب، بهداشت و فاضلاب، و صحت پشتیبانی‌شان را از تطبیق اهداف مرتبط به آب، بهداشت و فاضلاب در مراکز صحی در سطح کشوری و جهانی، نشان داده اند. تا سال 2020، بیش از 130 سازمان تعهد کرده‌اند تا به تأمین منابع در این زمینه بپردازند که از این مجموع، 34 کشور تعهدات مالی بالغ بر 125 ملیون دالر را عملی کرده‌اند.
در اعلامیه همچنین نوشته شده که برای حفاظت و مصونیت کارکنان صحی و بیماران، نیاز به بودجۀ جهانی، مساعدت تخنیکی و منابع داخلی بیشتری داریم. اکنون، فرصتی وجود دارد تا بر تلاش‌ها و تعهدات جاری بنا بگذاریم و «تأمین خدمات آب، بهداشت و فاضلاب در مراکز صحی» را در تمام پلان‌های ملی واکنش به کووید 19، توزیع واکسین و بسته های اعادۀ اقتصادی، بگنجانیم.
به گفتۀ جنیفر سارا، رئیس جهانی بخش آب در گروه بانک جهانی، «آب برای میلیونها کارمند صحی که در سراسر جهان به فعالیت می پردازند، به منزلۀ یک وسیلۀ حفاظت شخصی است.»
او افزود «لازم است تا کمک های مالی به شکل پیوسته جهت تأمین خدمات آب و فاضلاب برای افرادی که در جبهۀ مقدم به مبارزه با بحران کرونا می پردازند، جاری شود. تمویل خدمات آب، بهداشت و فاضلاب در مراکز صحی، یکی از کمهزینه ترین سرمایه گذاریهایی است که دولتها می توانند انجام دهند.»
معلوماتی که سازمان صحی جهانی در ماه اکتبر منتشر کرده است، نشان می‌دهد که میزان ابتلاء به کووید 19 در بین کارمندان مراقبت صحی، بسیار بیشتر از جمعیت عمومی است: کارمندان صحی کمتر از سه فیصد جمعیت را تشکیل می دهند اما 14 فیصد موارد ابتلاء به کووید 19 در سطح جهان را که به سازمان صحی جهانی گزارش شده است، به خود اختصاص می دهند. حصول اطمینان از اینکه کارمندان صحی از نیازمندیهای اولیه در بخش آب، بهداشت و فاضلاب برخوردارند تا بتوانند از خود، بیماران، خانواده ها و کودکان‌شان حفاظت کنند، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.