سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری، همزمان با روند گفتگوهای صلح و نگرانی اقلیت‌ها نسبت به حقوق‌شان، گفت که حقوق بشری افراد در روند صلح معامله نمی‌شود.
آقای دانش روز یکشنبه 23 قوس در نشست «ملی اقلیت‌های آسیب پذیر و روند صلح» در کابل با اشاره به روند صلح، گفت: «حقوق بشر، حقوق زنان و حقوق اقلیت‌ها در مذاکرات صلح جزء اصول اساسی حکومت افغانستان و غیرقابل تنازل است.»
او افزود، با وجود اینکه حکومت و مردم افغانستان از پروسه صلح به تمام معنا حمایت می‌کنند، اما اقلیت‌های کشور در مورد حقوق‌شان جدا نگران هستند.
آقای دانش افزود که اقلیت‌های قومی، زبانی و مذهبی حق دارند که در جریان مذاکرات صلح قرار داشته و نمایندگان آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم در روند مذاکرات صلح حضور داشته باشند. او تأکید کرد که ما نمی‌خواهیم یکبار دیگر به گذشته‌های تاریک برگردیم و اقوام کشور و  زنان این سرزمین را به حاشیه برانیم و یک حکومت استبدادی، مطلق العنان و انحصار گرا و مردسالار را حاکم بگردانیم.
گفتگوهای صلح با گروه طالبان بعد از امضای توافقنامه امریکا با طالبان حدود سه ماه پیش آغاز شد اما این روند در آغاز به دلیل مخالفت‌های گروه طالبان متوقف شد. اما بعد از گذشت حدود سه ماه دوباره هیات دولت با گروه طالبان در مورد کارشیوه به توافق رسید و گفتگوها قرار بود آغاز شود اما دوباره تا هفتم ماه جدی به تعویق افتاد.
ناکامی دولت در تطبیق حقوق بشر
سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری در این نشست اذعان کرد که دولت با وجود قراردادن حقوق بشر در قانون اساسی و توجه به ارزش‌های حقوق بشری؛ هنوز تطبیق ارزش‌های حقوق بشری در افغانستان با چالش‌های زیادی مواجه است.
آقای دانش به برخی از مواد قانون اساسی اشاره کرد و گفت: «در این مواد قانون اساسی با ابتکار قابل ستایشی، هویت اقلیت‌ها از نگاه قومی و زبانی و مذهبی به رسمیت شناخته شده است اما متأسفانه آنچنان که قانون اساسی این ابتکار تاریخی را به نمایش گذاشته ما در دولت نتوانسته‌ایم مکلفیت‌های قانونی خود را در قبال اقلیت‌ها به طور درست انجام بدهیم.»
او افزود، ما جز این که در قانون از اوزبیک، ترکمن،‌ بلوچ،‌ پشه‌يي، نورستاني، ايماق، عرب، قرغيز، قزلباش، گوجر، براهوي و اقوام پامیری نام برده‌ایم، برای رشد و تقویت زبان و ادبیات و فرهنگ و تاریخ این اقوام کاری نکرده‌ایم.
آقای دانش تصریح کرد، این اقوام ممکن است از نگاه مذهبی مورد تبعیض و محرومیت نباشند ولی از نگاه فرهنگی کاملا از حقوق خود محروم مانده‌اند.
معاون دوم ریاست جمهوری گفت که وزارت‌های فرهنگی، آموزشی، دانشگاه‌های کشور ما برای شغنانی‌ها و پامیری‌ها و گوجر و بلوچ و براهوی و ایماق و پشه‌ای و ترکمنی چه کرده‌اند، در حالی که برخی از زبان‌های کشور ما در خطر اضمحلال و فراموشی کامل هستند و درباره تاریخ و فرهنگ اقوام ما هم کار بسیار کمی صورت گرفته است.
آقای دانش در قسمتی دیگر از سخنان خود گفت که هنوز هم در کشور ما ذهنیت برخی از افراد و حلقات طوری است که اگر از حقوق یک اقلیت و هویت فرهنگی و زبانی صحبت شود، فورا گفته می‌شود که این سخن مخالف وحدت ملی است؛ در حالی که احترام به هویت و فرهنگ همه اقوام کشور عین وحدت ملی است و موجب تحکیم همبستگی و همدلی می‌شود.
سیماسمر، وزیر دولت در امور حقوق بشر و روابط بین‌الملل نیز در این نشست گفت که تأمین حقوق اقلیت‌ها از مکلفیت‌های اساسی دولت است و به هیچ بهانه‌ای، نباید نادیده گرفته شود.
وزیر دولت در امور حقوق بشر تأکید کرد که اقلیت‌های کشور حق دارند که در روند صلح شامل شوند و باید مکانیزمی تعریف گردد که حضور و مشارکت آنها را در این روند تضمین کند. خانم سمر همچنین بر ارائه خدمات و فراهم سازی زمینه تعلیم و آموزش به کودکان و زنان اقلیت‌های کشور تأکید کرد و افزود هر قدر که صدای اقلیت‌ها بیشتر شنیده شود، به همان میزان دموکراسی بهتری خواهیم داشت. رولاند کوبیا، نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان نیز در پیامی ویدیویی گفت که صلح پایدار در افغانستان زمانی محقق می‌شود که حقوق اقلیت‌ها تضمین شود.
نماینده ویژه اتحادیه اروپا بر شمولیت اقلیت‌ها در روند صلح و ساختار دولت تأکید کرد و گفت که تضمین حقوق اقلیت‌ها در روند صلح، یک عامل مهم برای پیشرفت مذاکرات صلح است. داکتر عالمه، معین وزارت دولت در امور صلح در سخنرانی خود گفت که صلح واقعی توأم با عدالت اجتماعی و دسترسی تمام شهروندان به حقوق برابر به وجود می‌آید.
وی گفت که وزارت دولت در امور صلح تلاش می‌کند که دیدگاه‌های اقوام مختلف کشور را در روند صلح در نظر بگیرد و زمینه دسترسی شمولیت دیدگاه‌ها و نظرات آنها را در پالیسی‌ها و برنامه‌های خود بگنجاند. نعیم نظری، معاون کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز بر تضمین حقوق اقلیت‌ها در روند صلح تأکید کرد و گفت که مردم افغانستان صلح با عزت و عادلانه می‌خواهند نه توافق بین دو گروه سیاسی.
کنفرانس ملی اقلیت‌های آسیب پذیر افغانستان و روند صلح از سوی مؤسسه حقوق بشر و محو خشونت و شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر افغانستان برگزار شده بود. عبدالودود پدرام، رئیس موسسه حقوق بشر و محو خشونت افغانستان در سخنرانی خود در این کنفرانس گفت که بر اساس تحقیقی که آنها در 9 ولایت کشور انجام داده‌اند، اقلیت‌های افغانستان، به دلیل عدم حضور در روند صلح، از عدم تضمین حقوق خود در این روند، نگران اند. وی افزود که اقلیت‌های افغانستان همچنین در مورد تداوم جنگ پس از توافق صلح به دلیل نبود تضمین بین‌المللی و شکنندگی وضعیت پس از صلح، نگران‌اند.
آقای پدرام تأکید کرد که نگرانی‌ها و دیدگاه‌های اقلیت‌های کشور باید در روند صلح مد نظر گرفته شود و هویت قومی، فرهنگی و زبانی آنها در این روند تضمین شود. افغانستان همانند کشورهای همسایه خود از اقوام زیادی تشکیل شده است که به دلیل ساختار قومی، برخی از از اقوام در چارچوب نظام خود را نمی‌بینند و ابراز نگرانی می‌کنند.