«زمانی که بیماری کوید-19 نبود، سمستری 62 هزار افغانی فیس [شهریه] دانشگاه‌مان می‌شد، حالا که صنف نمی ‎رویم، مجبوریم تا 65 هزار افغانی مصرف کنیم.»
این بخشی از گفته‌های سمانه حیدری (اسم مستعار) دانشجوی طب یکی از دانشگاه‌های خصوصی کشور است که با آغاز آموزش انلاین مجبور به هزینه‌های بیشتر شده است.
وزارت تحصیلات عالی حدود ده روز پیش اعلام کرد که به دلیل شیوع دوباره ویروس کرونا و بر اساس فیصله کابینه تمامی دانشگاه‌های کشور از 8 قوس تا 15 حوت تعطیل خواهند شد و بقیه دوره درسی آنلاین برگزار می‌شود.
به دنبال این فیصله تمامی دانشگاه‌ها از روز شنبه 8 قوس تعطیل شدند و دانشجویان را مجبور به آموزش از راه دور و یا انلاین کرده‌اند.
خانم حیدری می‌گوید که دانشگاه طبق هدایت وزارت تحصیلات عالی تعطیل شده است اما مسئولان گفته‌اند که اگر دانشجویان نمی‌خواهند از این سمستر درس عقب بیافتند، باید ویدیوهای آموزشی دانشگاه را تهیه کنند و برای امتحان در آخر سمستر آماده باشند.
او گفت: «مسئولان دانشگاه همان فیسی که در دوره‌های حضوری می‌گرفت، اکنون که غیر حضوری شده است، نیز از دانشجویان می‌گیرند، هر دانشجویی که نخواهد، مجبور است سال دیگر درس خود را شروع کند.»
او علاوه کرد: «زمانی که بیماری کوید-19 نبود، سمستری 62 هزار افغانی فیس [شهریه] دانشگاه‌مان می‌شد، حالا که صنف نمی ‎رویم، مجبوریم تا 65 هزار افغانی مصرف کنیم.» بیشتر از سه هزار افغانی پول انترنت هر دانشجو می‌شود.
خانم حیدری در ادامه گفت که اگر دانشجویان به این خواست دانشگاه تن ندهند، مجبور هستند که یک سال از زندگی عقب بمانند و درسشان را سال دیگر آغاز کنند. «از یک سو فیس و هزینه‌های انترنت و از سوی دیگر عقب ماندن ما را زیر فشار می‌گیرد.»
این دانشجوی طب اما تاکید کرد که ممکن بعضی از درس‌ها از طریق ویدیوهای آموزشی قابل آموزش باشد، اما دروس رشته طب بسیار مشکل و غیر ممکن می‌نماید. او گفت که اگر با این ویدیوها «گذران» (تحمل شرایط) نکنیم باید یک سال عقب بمانیم.
نوید احمدی دانشجوی رشته اقتصاد نیز می‌گوید که با انکه آموزش از راه دور خیلی از مصرف‌ها را برای دانشگاه‌ها کاهش می‌دهد، اما دانشگاه ما شهریه خود را کم نکرده است.
آقای احمدی نیز گفت که اکنون مجبور هستیم برای اینکه یک سال از تحصیل عقب نمانیم و عمرمان بیهوده تلف نشود، مجبور این هزینه را تقبل کنیم.
وزارت تحصیلات عالی اما می‌گوید که سیستم آموزش انلاین به صورت ضبط ویدیو و تحویل آن به دانشجو نیست، بلکه صنف‌ها باید انلاین برگزار شود.
حامد عبیدی، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی به روزنامه افغانستان‌ما گفت که برگزاری صنفهای درسی از طریق «سیستم‌های استندرد انلاین مانند نرم‌افزارهای کومبس، چلمز، زوم و ابزارهایی که مانند این‌ها باشد»، قابل برگزاری است.
آقای عبیدی افزود، اگر این سیستم مهیا باشد، دانشگاه فیس را از دانشجو می‌گیرد و درس‌های ادامه می‌یابد اگر نباشد، دانشگاه باید تعطیل و در حوت آغاز شود.
او گفت: «دانشگاه‌هایی که سیستم‌های استندرد انلاین ندارد، درس‌هایشان تعطیل می‌شود و در ماه حوت، درس‌ها آغاز می‌شود و برای چهار هفته درس‌های به صورت حضوری برگزار می‌شود و سپس امتحان گرفته می‌شود و بعد از آن دانشجویان به سمستر بعد خواهند رفت.»
وزارت تحصیلات عالی در حالی از سیستم انلاین سخن می‌زند که این روزها شهروندان کابل در یک شبانه روز کمتر از سه یا چهار ساعت برق دارند. در کنار کمبود برق، عدم دسترسی همگانی با هزینه کم به انترنت و کمپیوتر هم از مشکلات دانشجویان برای دسترسی به آموزش از راه دور است.
افغانستان جهان سومی با اداهای جهان اولی
شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا نه تنها افغانستان، بلکه تمامی کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار داد و در کنار اقتصاد، نظام آموزشی تمامی کشورها را بهم ریخت.
شمار زیادی از کشورهای جهان به دلیل داشتن زیربناهای بهتر (برق، انترنت و کمپیوتر) اقدام به دورکاری و برگزاری صنف‌ها به صورت انلاین کرد. افغانستان اکنون نیز با موج دوم شیوع ویروس کرونا اقدام به تدریس انلاین کرده است.
نوید احمدی با انتقاد از این شیوه، گفت که در کشوری که هیچ کدام از زیربناهای مورد نیاز –برق و انترنت- وجود ندارد، چطور تدریس انلاین ممکن است؟
آقای احمدی گفت که افغانستان باید در حد همان کشور جهان سوم باشد و ادای کشورهای در حال توسعه و جهان اولی را در این مورد در نیاورد.
او به موضوع بی‌برقی، هزینه‌ی بالای انترنت میزان پایین سطح درآمد خانواده‌ها اشاره کرد و گفت که اگر خانواده‌ها توانایی اقتصادی داشته باشند، بی‌برقی یک مشکل کلان در برابر تدریس انلاین است.
همه ساله با سرد شدن هوا، میزان پرچاوی/قطع شدن برق در شهر کابل افزایش می‌یابد و در سال جاری به دلیل کاهش برق وارداتی ازبیکستان، میزان پرچاوی‌ها بیشتر شده است.
شماری از شهروندان هفته گذشته با انتقاد از کارکرد ریاست برشنا، به روزنامه افغانستان‌ما گفته بودند که در شبانه‌روز کمتر از 4 ساعت برق داریم.
اکنون در کنار مشکل بی‌برقی؛ دانشجویان با پرداخت فیس دانشگاه نیز مشکل دارند. آنان می‌گویند که وقتی از امکانات دانشگاه استفاده نمی‌شود، باید فیس کمتری پرداخت شود.
سخنگوی وزارت تحصیلات عالی اما گفت که «وزارت از دانشگاه‌های خصوصی خواهش کرده است که کمی در فیس‌ها تخفیف دهند اما به دلیل اینکه بازار آزاد است، وزارت نمی‌تواند دانشگاه‌ها را مکلف به کم کردن فیس بکند.»
آقای عبیدی همچنین گفت که هفته قبل نشستی با اتحادیه دانشگاه‌های خصوصی افغانستان برگزار شد، آنان به دلیل اینکه توانایی گرم کردن صنف‌ها را دارند، خواستار برگزاری صنف‌ها به صورت حضوری بودند.
او افزود، قرار است این طرح (برگزاری صنف‌ها به صورت حضوری) به کابینه ارایه شود اگر کابینه تایید کند، دانشگاه‌های خصوصی می‌تواند به درس‌های خود ادامه دهند و در صورتی که تایید نشود، حق برگزاری صنف را ندارند.
سخنگوی وزارت تحصیلات عالی همچنین تاکید کرد که طبق فیصله کابینه، تمامی دانشگاه‌ها از روز هشت قوس تا 15 حوت تعطیل هستند. دانشگاه‌هایی که در این روزها به کار خود ادامه می‌دهند، «نقض فیصله کابینه» را می‌کنند. وزارت تحصیلات عالی جدا از آنان می‌خواهد که به فیصله کابینه احترام بگذارند و به شکل انلاین درس‌ها را ادامه دهند.
شیوع ویروس کرونا در کشور باعث شد که چهار ماه اول سال، تمامی نهادهای آموزشی در قرنتینه باشند. بعد از کاهش ابتلایان به بیماری کوید-19 نهادهای آموزشی دوباره باز شدند اما طی دو هفته اخیر، به دلیل شیوع دوباره، کابینه تصمیم به مسدود کردن تالارهای عروسی، مکتب‌ها و دانشگاه‌ها کرد.