صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۱ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

چالش‌های تأمین امنیت و صلح پایدار در افغانستان

 چالش‌های تأمین امنیت و صلح پایدار در افغانستان منبع: یوروشیا ریویو / نویسنده: منوج کومار میشرا / برگردان: خیرمحمد مقدسی

به نظر میرسد که هرگونه تلاش برای رسیدن به صلح و امنیت پایدار در افغانستان به طور مستقیم به جزئیات آتشبس جامع و هم چنین وضعیت و نقش طالبان در حکومت پسا منازعه در این کشور ارتباط دارد. با این حال طالبان همواره در تعیین زمان برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و آزادی زندانیان شان از زندان گونتانامو پیش از رسیدن به توافق صلح پافشاری کرده است.
با این حال، اگر بخواهیم که در افغانستان صلح پایدار و امنیت سرتاسری برقرار شود باید قبل از همه روی مسایل پیچیدهای هم چون؛ تعهدات طالبان به حقوق بشر، از جمله حقوق زنان به طور خاص، تولید و قاچاق تریاک و کمک به بازگرداندن تقریبا 2.5 میلیون مهاجر که در نتیجه درگیریهای طولانی مدت از این کشور مجبور به فرار شدهاند، بحث همه جانبه شود و محدودیتهای نظامی، مالی و دیپلماتیک که توسط جامعه بینالمللی به این گروه اعمال شده است، باقی بماند. اگر تلاشهای صلح به نتیجه رسید، باید دستآوردهای گذشته در حوزههای تشکیل دولت، دموکراسی و تکثرگرایی تقویت شود و جامعه بینالملل باید تلاش کند که دیدگاه مشترک را برای پذیرش اصول پلورالیسم و تقسیم قدرت براساس انتخابات فراهم کند.
علاوه بر این، اعتقاد بر این است که هر فرایند گفتوگوی جامع باید شامل بحث و گفتوگو درباره آینده سیاسی فرماندهان محلی و جنگجویان گروه طالبان نیز باشد؛ زیرا نادیده گرفتن این امر منجر به دسته دسته شدن جنگجویان این گروه میشود که در آینده به نوبه خود یک چالش بزرگ برای امنیت و ثبات روستاهای افغانستان خواهد شد.
شیرمحمد عباس ستانکزی یکی از اعضای هیأت مذاکره کنندهگان طالبان در سخنانش در 28 اپریل در قطر گفته بود که ایالات متحده امریکا در آستانه شکست قرار دارد و به زودی از افغانستان خارج میشود. در حالی که مذاکرات صلح بین ایالات متحده امریکا و طالبان در جریان است، این اظهارات او به این واقعیت اشاره دارد که این گروه معتقد است که میتواند مذاکرات را طولانی کند تا نیروهای نظامی ایالات متحده امریکا از جنگ خسته شود و مجبور شود که افغانستان را ترک کند. از سوی دیگر ایالات متحده امریکا به دنبال این است که گروه طالبان تعهد کند که پناهگاههای امن را برای گروههای تروریستی فراهم نمیکند و در آینده از قلمرو افغانستان برعلیه منافع امریکا توسط گروههای تروریستی بینالمللی مانند القاعده و داعش استفاده نمیشود.
با این حال، شماری از کشورهای که معتقد است که امنیت در افغانستان به نفع امنیت جهان است، خواستار آتشبس جامع و خروج منظم نیروهای خارجی از افغانستان است. اما شماری از قدرتهای منطقه که بر روند صلح به رهبری افغانها تأکید داشتهاند، نگرانیهای ژئوپلیتیک خاص آنها باعث شده است که در موازی با تلاشهای صلح ایالات متحده امریکا نشستهای دیگری را تحت نام مذاکرات صلح برگزار کنند. به عنوان مثال، کشورهای هم چون؛ روسیه، چین، پاکستان و ایران نشستهای متعددی در مورد صلح افغانستان را میزبانی کرده و نگرانیهای خود را مبنی بر نقش یک جانبه و انحصاری ایالات متحده در پروسه صلح افغانستان با طالبان بیان کرده است.
اگر چه شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان تمایل این کشور را برای صلح پایدار در افغانستان بیان کرده است اما باورها در افغانستان بر این است که پاکستان را در قبال گفتوگوهای صلح افغانستان صادق نیست.
پاکستان که به تأمین مالی تروریسم از جمله طالبان متهم است همواره این اتهامات را رد کرده است. فواد چودری، وزیر اطلاعات این کشور، گفته است که پاکستان اقدامات خود را طبق برنامه عملیاتی ملی که در سال 2014 از سوی کمیته امنیت ملی این کشور در تلاشهای خود برای اجرای الزامات " گروه ویژه اقدام مالی" [گروهی که برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم کار میکند] و مطابق با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل درمورد اقدامات ضد تروریسم است، طرحریزی و تکمیل کرده است.
با این حال، اقدامات پاکستان در مبارزه با تروریسم به ویژه در مبارزه با طالبان و روند صلح افغانستان برای ایالات متحده امریکا و دولت افغانستان قابل قبول نبوده است. دولت ترامپ تاکنون قادر نبوده است که با پاکستان طوری معامله کند که به موفقیت تلاشهای صلح در افغانستان کمک کند. ایالات متحده همچنان به مسیرهای حملونقل هوایی و زمینی برای تأمین تدارکات جنگی برای نیروهایش در افغانستان به پاکستان وابسته است. گرچه بدتر شدن روابط اسلام آباد با واشنگتن منجر به مسدود کردن مسیرهای زمینی و هوایی از طریق پاکستان برای تهیه تدارکات جنگی به نیروهای بینالمللی مستقر در افغانستان نشد، اما در صورت وخامت بیشتر روابط ایالات متحده و پاکستان میتواند که منجر به مسدود شدن این مسیرها شود.
از سوی دیگر روابط دوجانبه بین افغانستان و پاکستان هم پر فراز و نیشیب بوده است و افغانستان بارها گفته است که پاکستان در مسایل صلح و امور داخلی این کشور دخالت میکند و حامی مالی طالبان است. علاوه بر این، پاکستان از نقش غیرنظامی و توسعهیی هند در افغانستان مشکوک است و حضور دیپلماتیک هند را در این کشور به عنوان بخش از سیاست محاصره استراتژیک هند می داند و پاکستانیها به این باور است که هند در افغانستان در تلاش حمایت از عناصر ضد پاکستانی است. بنابراین، باید به نگرانیهای امنیتی پاکستان و کشورهای منطقه که به نحوی در افغانستان منافع دارند باید توجه شود. در صورتی که کشورهای منطقه حضورشان را در پروسه صلح احاس نکند، رسیدن به یک توافق صلح پایدار و همه جانبه مشکل خواهد بود و با چالشهای زیادی روبرو خواهد شد. براساس گزارشها کشورهای منطقه از جمله مسکو و تهران ارتباطات شان را با طالبان حفظ کرده است زیرا با توجه به موقعیت استراتژیک افغانستان تمام کشورهای منطقه احساس میکنند که در این کشور به نحوی منافع سیاسی دارند.
واشنگتن نمیتواند که با تمجید و حمایت از اسلامآباد و در عین حال با محدود کردن نفوذ مسکو و تهران روند صلح را به پیش ببرد. در نتیجه، تلاشهای یک جانبه ایالات متحده به طولانی شدن پروسه صلح خواهد انجامید و در عدم حضور کشورهای منطقه این کشورها با این پروسه همکاری نخواهد کرد. در حال حاضر به نظر میرسد که طالبان در تلاش است تا این پروسه طولانی شود؛ زیرا گروه طالبان معتقد است که اداره ترامپ که برای رسیدن به یک توافق صلح عجله دارد شرایط این گروه را به هر حال می پذیرد.