صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۷ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

اکرم عثمان: زهما سنگ بنای ترجمه‌ی آثار سنگین جهانی را در افغانستان گذاشت

اکرم عثمان:  زهما سنگ بنای ترجمه‌ی آثار سنگین جهانی را در افغانستان گذاشت

علی محمد زهما، استاد پیشین دانشگاه کابل در سن 96 سالگی در کشور اتریش درگذشت. مرگ او باعث تاسف
مشاهیر علمی و فرهنگی کشور و مقامهای دولتی شد.اکرم عثمان، رمان نویس چیره دست کشور در پی مرگ آقای زهما نوشته است: «او نه تنها مورخ، جامعهشناس، فلیسوف و ادبياتشناس است، بلکه سنگبنای ترجمۀ آثار سنگين و پذيرفتۀ جهانی را نيز در کشور ما گذاشت و آثاری بسا سنگين، شسته و روفته را تحويل پژوهشگران و محققان داد.»
سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری نیز با نشر اعلامیهای، درگذشت او را، ضایعهای برای قشر فرهنگی کشور دانست و گفت که آقای زهما برای توسعۀ دانش و معرفت تلاشهای دلسوزانه به خرج داد و در حقیقت عمر گرانبهایش را به پای ارزش دانش و امور علمی و فرهنگی به سر رساند.
گفتنی است پدر زهما از بازماندگان جنگ و قتل عام ارزگان در دوران عبدالرحمان بود که روزگارش را دور از زادگاهش میگذراند.
زهما سال 1306هـ.خ. در ولایت قندهار متولد شد. خواندن و نوشتن را از قندهار شروع کرد و بعد به کابل کوچید و تحصیلات خود را در لیسۀ حبیبیه و دانشکدۀ زبان و ادبیات دری، دانشگاه کابل ادامه داد.
وی بعد از فراغت؛ کاری در وزارت معارف پیدا کرد و پس از آن سال 1955میلادی، برای ادامۀ تحصیل راهی لندن شد. بعد از اینکه از لندن برگشت، در دانشگاه کابل، در رشتۀ زبان و ادبیات دری و تاریخ مشغول تدریس شد.
یکی از دستآوردهای دوران تحصیل زهما در لندن، آشنایی با زبانهای دیگر خصوصاً زبان انگلیسی بود که بعدها زمینۀ ترجمۀ آثار نویسندگان غربی را فرهم آورد.
بنیاد اندیشه در کابل که کارهای ادبی و تاریخی میکند نیز میگوید که آقای زهما با استفاده از هنر ترجمه، جهان جدیدی را به روی شهروندان افغانستان باز کرد و ارتباط فرهنگی به وجود آورد.
این بنیاد همچنین نوشته که زهما از راه نوشتن و ترجمه علیه استبداد و بیعدالتی نیز مبارزه و ایستادگی کرد. صفحات روزنامهها، مجلهها، کتابها و جزوههای درسی یاد و خاطرۀ این بزرگمرد را به خاطر دارند. همچنان آب و خاک افغانستان (دانشگاه کابل، وزارت معارف، زندان و اکادمی علوم افغانستان) نیز تا سال 1985م. حضور مرحوم زهما را شاهد بود.
علی امیری، استاد دانشگاه ابن سینا نیز با ابراز تاسف، نوشته است که علی محمد زهما محققی چیره دست بود که با آثار دانشمندان غربی آشنایی داشته است. آقای امیری نوشته که او برغم بی مهریهای روزگار از تحقیق و نوشتن دست نکشید و ترجمهها و نوشتههای بسیاری از خود به جا گذاشت.  این استاد دانشگاه نوشته که برخی از ترجمههای او در حیص و بیص اداری در وزارت اطلاعات و فرهنگ بی سرنوشت شد و برخی هم از جمله ترجمه تاریخ تمدن در ایران به چاپ رسیده است.علی محمد زهما، علاوه بر تدریس در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه کابل، مدت دو سال در دانشگاه بجینگ چین نیز ادبیات دری تدریس کرد و مدتی هم در آکادمی علوم افغانستان قلم نوشت.
آقای زهما پس از کسب عضویت اکادمی علوم افغانستان با توجه به مشکلات سیاسی پیش آمده در آن زمان، با دشواریهای زندان و شکنجه نیز مواجه شد و این سبب شد که افغانستان را برای همیشه ترک کند.
علی محمد زهما پس از ترک کشور درسال 1985 و اقامت در کشور اتریش، همچنان به تلاش های خود در جهت تولید فکر و اندیشه، نوشتن مقالات علمی، ترجمه و دیگر آثار مکتوب ادامه داد که از آن میان میتوان به چاپ مقالاتی از او در مجلۀ ادب و دایره المعارف آریانا و ترجمه تاریخ تمدن که در ایران چاپ شده است، اشاره کرد.
آقای زهما در 23 سرطان سال جاری (1397) در اتریش در گذشت و در شهر ویانا دفن شد.