افغانستان ما: از هفته جهاني تغيير اقليم، ديروز سه شنبه، 18 ميزان براي نخستين بار در افغانستان تجليل شد. اين برنامه که از سوي اداره ملي حفاظت محيط زيست و وزارت زراعت، آبياري و مالداري برگزار شده بود، سرور دانش معاون دوم رياست جمهوري و شماري ديگر از مقام‌هاي ارشد حکومتي در آن حضور داشتند.
سرور دانش، معاون دوم رييس جمهور که در اين محفل سخنراني مي‌کرد، خطرات ناشي از تغييرات اقليم در افغانستان را بسيار جدي خوانده و از جامعه جهاني خواست تا در مبارزه با اثرات تغيير اقليم، افغانستان را ياري رسانند.
به گفته‌ي معاون رييس جمهور، افغانستان به تنهايي نمي‌تواند با اين مشکل که امروز دامن‌گير تمام جهان شده است، مقابله کند. او گفت که افغانستان ميثاق‌ها و معاهدات بين‌المللي زيادي را امضا کرده است و به آن پاي بند مي‌باشد؛ به همين دليل بايد جامعه جهاني افغانستان را مشخص در اين بخش نيز همکاري کند.
آقاي دانش به خطرات ناشي از تغييرات اقليمي اشاره کرد و گفت: «براساس گفته‌هاي صاحب‌نظران خطرات تغيير اقليم جدي‌تر از خطرات تروريزم است. تروريزم در هيچ کشوري دايمي نيست و يک روزي بايد خاتمه پيدا کند؛ اما تغييرات اقليم زيان‌هاي زيادي دارد و خطرات آن هم دايمي خواهد بود.»
معاون دوم رييس جمهور گفت که تغييرات اقليمي در کنار اينکه پيامدهاي ناگوار ديگري نيز دارد، سبب کاهش در حاصلات کشاورزي مي‌گردد و به شکل بسيار جدي کشاورزي و حاصلات آن را تحت تأثير قرار مي‌دهد.
آقاي دانش در اين برنامه که مسوولان اداره حفاظت از محيط زيست و وزارت زراعت و مالداري نيز حضور داشتند، گفت که از سوي نهادهاي مربوط بايد به مردم آگاهي داده شود تا آن‌ها خطرات و پيامدهاي ناگوار تغييرات اقليمي را بدانند و همه براي مبارزه با آن تدابير داشته باشند.
بربنياد گزارش‌ها تغيير اقليم که در قرن بيست و يکم زند‌گي بشر و ايکوسيستم را در جهان متأثر ساخته است، در افغانستان نيز دسترسي به منابع طبيعي، صحت، معيشت انسان‌ها، درجه حرارت و همچنان ثبات ايکوسيستم‌ها را متأثر مي‌سازد.
در همين حال، مصطفي ظاهر رييس عمومي اداره حفاظت از محيط زيست گفت که افغانستان يکي از آسيب‌پذيرترين کشورهاي جهان از اثر تغييرات اقليمي است، او افزود: «در ميان کشورهاي آسيا افغانستان به لحاظ آسيب‌پذيري، نخستين کشور است؛ اما در ميان تمامي کشورهاي دنيا مقام چهاردهم را دارد؛ يعني چهاردهمين کشور آسيب‌پذير از ناحيه تغييرات اقليمي است.»
آقاي ظاهر گفت کشورهاي جهان در سال 1992 ميلادي در يک نشست جهاني در برازيل روي موضوعات تغييرات اقليم و محيط زيست تعهداتي را به امضا رساندند که افغانستان از آن زمان تا سال 2012 ميلادي فقط 3 درصد اين تعهدات را عملي کرده بود. به گفته‌ي وي اين نشان مي‌دهد که در اين بخش کم‌توجهي شده است؛ اما حکومت وحدت ملي به اين مشکل توجه خواهد کرد.
رييس اداره حفاظت محيط زيست گفت، ريکوردي که افغانستان در اين بخش دارد، ماه حمل امسال (1396) از گرم‌ترين ماه‌هاي حمل در تأريخ کشور بود که اين بي‌پيشينه است.
به گفته آقاي ظاهر، اين به اين معنا نيست که تغييرات اقليمي تازه رخ داده است؛ بلکه تغييرات آب و هوايي و جوي به سال‌هاي بسيار پيش بر مي‌گردد.
او گفت: «گزارش‌هاي سازمان‌هاي جهاني که در اين بخش کار مي‌کنند، نشان مي‌دهد که از سال 1950 تا 2017 ميلادي، 12 بار گراف تغيير اقليم، بالا رفته است. بنابراين افغانستان که يک کشور محاط به خشکه است، يخچال‌هايش آب مي‌شود. آب براي کشاورزي و حتا آب نوشيدني براي انسان‌ها هم پيدا نخواهد شد؛ اين يک مشکل بسيار بزرگ را به ميان مي‌آورد.»
وي همچنان گفت که در برخي از کشورهاي جهان زير نام کمک به محيط زيست، تجارت‌هايي شروع کرده است که محيط زيست را آسيب مي‌زند و جلو اين کار در افغانستان بايد گرفته شود.
از سويي هم عباس بصير مشاور ارشد رييس جمهور در امور محيط زيست و منابع طبيعي گفت که نظر به ميزان بالاي آسيب‌پذيري کشور از ناحيه تغييرات اقليمي؛ در مقابل کم‌ترين آماده‌گي را نيز افغانستان در امر مقابله با اثرات آن دارد.
بر بنياد گفته‌هاي اين مشاور رياست جمهوري، 7 خطر بزرگِ چون خشک‌سالي‌ها، سيلاب‌هاي ناشي از باران‌هاي شديد و نابهنگام، يخ‌بندان و دوره‌هاي هواي سرد، سيلاب‌هاي ناشي از آب شدن برف، توفان، ژاله و سائقه از پيامدهاي تغييرات اقليمي در افغانستان شناسايي شده است.
به گفته آقاي بصير، براساس برآوردي که صورت گرفته است، افغانستان سالانه حدود 600 ميليون دالر تنها براي مقابله با تغييرات اقليمي پول نياز دارد.
آقاي بصير همچنان گفت که ضعف اراده سياسي دولت و عدم استفاده از فرصت‌ها و امکانات موجود در اين بخش، از عمده‌ترين دلايلي است که با اثرات تغييرات اقليمي مبارزه درست صورت نمي‌گيرد: «کم‌ ترين استفاده را افغانستان از منابع مالي تغييرات اقليمي برده است. افغانستان فرصت‌هاي زيادي را از دست داده است. به عنوان مثال: نيپال تنها از صندوق جهاني محيط زيست در بيست سال گذشته 170 ميليون دالر پروژه گرفته است؛ اما افغانستان در دوره ششم مالي اين صندوق فقط 11 ميليون دالر گرفته است. به اين معنا که بيش از 150 ميليون دالر را از دست داده است.»
گفتني است که اداره ملي حفاظت محيط زيست به منظور رعايت تعهدات دولت افغانستان در قبال تطبيق اهداف و برنامه‌هاي تغييرات اقليم جهت جذب، توسعه پروژه‌هاي سازگاري و کاهش دهي، مقابله با اثرات ناشي از تغيير اقليم و دسترسي به ميکانيزم منابع مالي جهت اخذ پروژه‌هاي سازگاري و کاهش دهي، آگاهي دهي به تمامي نهادها و شهروندان کشور بري نخستين بار از هفته جهاني تغيير اقليم در کابل تجليل کرد.
الياس طاهري