صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

دوشنبه ۱۷ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

نرگس؛ ازمغازه داری تارویای خودکفایی

نرگس؛ ازمغازه داری تارویای خودکفایی

او هرروز، اول صبح درب مغازه اش را بازمیکند، اجناس داخل مغازه را با سلیقه مخصوص خودش جهت جلب توجه مشتری مرتب میسازد و خود پشت ویترین دکان در انتظار اولین مشتری مینشیند. عابرین وقتی در مقابل مغازه او میرسند، لحظهای درنگ میکنند، برخیآنان به راه شان ادامه میدهند وتعدادی هم  پس از یک مکث کوتاه، برای خریدن چیزی داخل مغازه میشوند.
مشتریان نرگس، بیشتر زنان و دختران جوان است، اما مردان نیز گاهی برای خرید به مغازه او میآیند و لوازم مورد نیاز شان را از او خریداری میکنند. نرگس همانند دیگر مغازهداران بازار خیرخانه که همه مردان اند، با مشتریانش چانه میزند تا اجناس دکانش را که بیشتر پوشاک و لوازم آرایش زنان است، به قیمت بیشتر بالای مشتری بفروشد.
نرگس که حدود 22 سال سن دارد این مغازه را چهار سال پیش با کمک مادرش که معلم یک مکتب خصوصی است فعال کرده است. او میگوید» آن زمان چهل و پنج هزار افغانی سرمایه داشتم که مادرم داده بود، اما فعلا سرمایهام چند برابر شده است و یک موتر نیز خریدهام. او میافزاید» حالا دکانداری همانند کارهای خانه برایم یک کارعادی شده و با تمام فوت و فن بازار و دکانداری بلد شده ام «.
نرگس در حالی در بازار خیرخانه، در کنار مردان دکانداری میکند که در شماری از ولایتهای کشور تا هنوز هم حضور زنان در بازار، حتا برای خریدن لوازم مورد ضرورت شان ننگ شمرده میشود. او میگوید» کار دختران جوان در بازار ساده و آسان نیست. آنها باید هزاران توهین و تحقیر را به جان بخرند تا در محیط مردسالار، کار و فعالیت اقتصادی کنند».
از نرگس میپرسم که آیا مورد آزار و اذیت مردان قرار نمیگیرد؟ او باخندهی ملیحی پاسخ میدهد، اینجا افغانستان است، خوب چه کنم! گذاره میکنم. سپس ادامه میدهد» به کدام آزار و اذیتی که سبب دلسردیام از کار وتجارتم شود برنخوردهام اما نگاههای تحقیرآمیز ومتلکهای را که نثارم میشود، تحمل میکنم».
وقت رخصتی مامورین است، مغازه کمی پر جمع و جوش میشود درهمین حال چند پسرجوان نیز داخل مغازه میشوند، آنان بعضی اجناس را که بیشتر به کار زنان می آیند قیمت نموده، متلک وفکاهی میگویند. هدفشان اذیت کردن نرگس است. زمانی که آنان ازمغازه خارج شد، نرگس یک آه عمیق از ته دل کشید سپس با صدای گیرا گفت»  مقاومت و پایداری راه را به سوی موفقیت باز میکند، آنقدر ایستادگی کنم تا اینها از متلک گفتن خسته شوند».
خودکفای اقتصادی
کار زنان درافغانستان که بیشتر در محیط خانه انجام میگیرد بدون مزد است و کسی به فعالیت اقتصادی آنان اهمیت نمیدهد، معدود زنانی اند که در بیرون از منزل کار میکنند و شغل درآمدزا دارند. اما نرگس که صاحب یک سرمایه کوچک شده است میگوید» هدفم ایستاده شدن روی پاهای خودم است، مغازه داری میکنم  تا از آن پول به دست آورم، میخواهم تاجرشوم «.
او میافزاید» با وجودیکه جامعه سنتی و مرد سالار است و نقش زنان در اقتصاد کم اهمیت پنداشته میشود، اما زنان میتوانند مانند مردان فعالیت اقتصادی و کار کنند، زحمت بکشند و سر پای خود ایستاد شوند».
مردم افغانستان بیشتر زندگی روستایی دارند؛ نرگس میگوید» زنان روستاها در زراعت و مالداری کار میکنند، اما عوایدی که از بابت کار زنان روستای بدست میآید به جیب مردان میرود. چون زمانی که مردان محصولات زراعتی و مالداری را میفروشند سهمی به زنان نمیدهند».
اما نرگس که در شهر زندگی میکند. او با باز کردن یک مغازه کوچک توانسته است سرپای خود ایستاد شود. او از درآمد حاصل از دکانداری، یک نمره زمین رهایشی خریده و قباله آن را بنام خود کرده است.
فرصت فعالیتهای اقتصادی
نرگس دوازه سال پیش که تازه صنف سوم مکتب بود از ولایت بغلان به کابل آمد. او میگوید در شهرکابل زمینه خوبی جهت فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی زنان وجود دارد. تعداد زیادی از زنان کارمند ادارات دولتی اند و شماری هم در موسسهها ونهاد های غیر حکومتی کار میکنند. 
او به قانون اساسی افغانستان اشاره نموده میگوید» قانون اساسی کشور حق کار، داشتن سرمایه و تجارت را برای همه شهروندان، زنان و مردان مساوی تضمین نموده است که این یک فرصت بسیار خوب برای فعالیتهای اقتصادی زنان می باشد».
با اینحال نرگس از حضور زنان در بازار تجارت چندان راضی نیست. او فرصت های شغلی درآمدزا برای زنان را  بر شمرده میگوید: «با آنکه هیچگونه محدودیت قانونی و اجتماعی در برابر مشارکت اقتصادی زنان وجود ندارد، با آنهم آنان نتوانستهاند جایگاه اصلیشان را در عرصه اقتصادی بهدست آورند».
او علاوه میکند:»برخی از زنانی که در عرصه اقتصادی و بازار در کابل فعالیت دارند، در پشت پرده مردها هستند که آنان را حمایت میکنند، چون تا هنوز هم در مرکز افغانستان ملکیتها و مکانهای تجاری به نام زنان ثبت نشده است، قبالههای ساحات تجاری که زنان در آن کار میکنند، به نام مردان میباشد».
بهگفته او، با وجودی که سالانه صدها میلیون دالر از کمکهای بینالمللی در امور زنان افغان در این کشور به مصرف میرسد؛ اما زنان در عرصه اقتصادی، کمتر از آن بهره بردهاند. نرگس میگوید» عمدهترین مشکلات زنان کسبهکار و تجارتپیشه افغان، نبود شهرک صنعتی زنانه، عدم صدور قباله ساحات تجارتی به نام زنان  و عدم پرداخت سبسایدی برای زنان است».
الگویی برای زنان دیگر
نرگس میگوید با کاری که در بازار انجام میدهد تلاش میکند تا به زنان و مردان جامعه بفهماند که زنان نیز این توانایی را دارند تا کار کنند و از نتیجه زحمتهای خود عاید به دست آورند و صاحب سرمایه شوند. در حالی که دیدگاه اغلب مردان افغانستان این است که زنان نباید از چهار چوکات خانه بیرون بروند، کار کنند و عاید داشته باشند.
به نظر نرگس زنان میتوانند مانند مردان کار کنند. اومیافزاید» یک زن میتواند پا به پای مردان زحمت بکشد وفعالیت اقتصادی داشته باشد. زنان میتوانند با کار خود به اقتصاد خانواده کمک کنند و عاید فامیل را بلند ببرد».
این دختر جوان تجارت پیشه امیدوار است که در سالهای آینده در کنار تجارت در بازار، تحصیل خود را نیز به پیش ببرد. او میگوید» برای اینکه بتوانم یک تاجر خوب شوم در ریشته مدیریت بازرگانی و یا اقتصاد درس میخوانم.